KR Audio VA 830 Geïntegreerde versterker

KR Audio is geen onbekende voor ons. We hebben al de eer gehad om verschillende versterkers van deze Tsjechische fabrikant aan de tand te voelen die al weer meer dan een kwart eeuw aan de weg timmert. Uitgegroeid van maker van bijzondere eigen eindbuizen tot leverancier van apparatuur met een compleet eigen signatuur. 
​Dit keer mogen we aan de slag met een relatief compacte versterker van KR Audio, de VA 830. Een geïntegreerde 300B push pull versterker.

Wat maakt een KR Audio versterker bijzonder? Dat is de ‘omgekeerde  hybride’ schakeling. Met een solid state voorversterker/ driver die een buizeneindtrap aandrijft. In 99 van de 100 hybride versterkerschakelingen is er sprake van een buizenvoortrap met power MOSFET’s die voor de stroom naar de luidsprekers moeten zorgen.

KR Audio heeft daarvoor een voorversterkerschakeling ontwikkeld die op een hoge spanning draait. Een 300 heeft een spanningszwaai aan het stuurrooster (de ingang van de buis) van pakweg 80 volt. Die moet, het liefst met nog enig reserve, de zogenaamde ‘headroom’, door de spanningsversterker  worden geleverd. Dat lukt natuurlijk niet met een solid state versterkerschakeling op zeg 25 of 30 volt.

De KR Audio VA 830 is vermogenswijs geen reuzeversterker. Dit keer niet de 300BXLS buis die ruim meer vermogen kan leveren maar een reguliere 300B. Uiteraard wel uit eigen buizenkeuken. Om toch meer  uitgangsvermogen te krijgen, zodat de versterker niet snel sikkeneurig is in de keus van de luidspreker, worden er per kanaal twee 300B triodes in push pull schakeling gebruikt. Dat brengt het uitgangsvermogen naar pakweg 4x het uitgangsvermogen van een single ended geschakelde 300B buis. Dat lijkt naar hedendaagse begrippen nog niet veel, maar ik kan je verzekeren dat met een normaal luidsprekersysteem de huiskamer probleemloos met meer dan voldoende dB’s is te vullen.

De VA 830  is voor een KR Audio versterker begrippen een compact apparaat. Veel beter hanteerbaar dan de vaak bovengemiddeld zware grote broers. Het gewicht van pakweg 20 kg is daarmee ook een stuk beter hanteerbaar. Qua bouw is dit onmiskenbaar een KR Audio versterker. De vorm van de behuizing, de trafo en buisbeschermingskappen zijn volgens het inmiddels bekende oer solide wat industrieel aandoende strakke design.

De voorkant blinkt uit in soberheid. Strak en functioneel. Met een druktoets kies je de gewenste ingang.  De achterkant  wordt bevolkt door een viertal ingangsparen cinchbussen, de vier luidsprekerterminals en de IEC lichtnetaansluiting. Achter een klepje verscholen vind je de voorkeus tussen 4 en 8 Ohm luidsprekerbelastingen. Het is niet uberkritisch. Luidsprekersystemen vormen nagenoeg nooit een pure 4 of 8 Ohm belasting. De impedantierespons van een gemiddelde luidspreker gaat in de praktijk van diepe dalen tot hoge bergen. Mochten de dalen echt diep zijn en onder 4 Ohm duiken, stel de uitgangstrafo dan in op 4 Ohm.

Het valt me steeds weer op hoe veel beter de afwerking van de KR Audio versterkers in de loop der jaren in het binnenwerk zijn geworden. Zag het er vroeger hier en daar ronduit wat slordig uit, de hedendaagse KR Audio versterkers zijn prachtig opgebouwd, zoals ook op de foto’s goed te zien is.

De versterker komt in het audiorek tussen mijn digitale en analoge bronnen en onze eigen ToneMaster luidsprekers. Na het inschakelen valt op hoe stil de versterker is, niet het minste brommetje of ruisje is uit de luidspreker te horen.

Luisteren doen echter met muziek. De versterker heeft al de nodig uren achter zich en laat na enige opwarmtijd meteen de van eerdere ervaringen met KR Audio versterker schone maar krachtige geluid horen. Niets duidt er op dat hier een ‘kleine’ versterker staat te spelen. Erg fraai… De gebruiker hoeft zich niet te beperken tot kleinschalige muziek. Stevige rock geeft ook geen krimp aan deze KR Audio VA 830.

Ik heb de lange logeerpartij dat de versterker hier heeft door mogen brengen eigenlijk alleen maar genoten van de kwaliteit die deze KR Audio steeds weer laat horen. Ik vermoed ook dat deze versterker gezien de stressarme werking en de niet overdadige warmteontwikkeling in de behuizing een lang leven mee kan. De grootste onderhoudspost zit ‘m hier in de vier eindbuizen. Een kwestie van om de zoveel jaar, afhankelijk van het aantal uren gebruik, een nieuw setje inprikken en verder spelen. De bias wordt automatisch op de juiste waarde ingesteld.

Veel 300B versterkers zijn single ended. Ook in de stal van KR Audio zijn diverse SE versterker te vinden. Juist de 300B is daar immers bij uitstek geschikt voor en kan wonderbaarlijk mooi klinken. Er zijn echter twee in het oog springende nadelen: Bij de diepere frequenties gaat de transformatorvervorming, door de verzadiging van de trafokern meespelen.

Bij een push pull versterker gebeurd dat echter nauwelijks of in ieder geval veel minder snel, of er moet een achterlijk kleine kern in de uitgangstrafo worden gebruikt. De ontbrekende luchtspleet in de kern van een push pull uitgangstransformator en de daarbij horende veel hogere inductie van de primaire wikkelingen heeft naast een sympathieker kostenplaatje als grote voordeel dat een push pull geschakelde buisversterker beduidend minder moeite heeft met een diep doorlopende laagweergave.

Welk schakelprincipe het beste klinkt? Laat ik het zo zeggen: ik heb zelf liever een goed gemaakte push pull versterker dan een matig bedachte single ended. Een goed gemaakte single ended versterker kan in de juiste opzet gebruikt niet minder dan magisch klinken. Met beide schakelprincipes zijn domweg mooie versterkers te bouwen.

Het meten van een omgekeerde Hybride laat eigenlijk hoofdzakelijk de vervorming veroorzaakt door de eindbuis zien. De stuurtrapvervorming ligt lager dan bij een buisstuurtrap.

Zoals vaker bij buizenbakken is het door de fabrikant opgegeven uitgangsvermogen (40 watt) te florissant voorgespiegeld. Hoe ze dat altijd vast stellen? Met zon en wind in de rug van de berg af?

 In mijn praktijk kom ik tot 25 watt in 8 Ohm en 29 watt in 4 Ohm, vanaf dezelfde transformatortap. Een prima bruikbaar uitgangsvermogen, niets mis mee.

Om tot dat volle vermogen te komen is er 725 mV nodig. De THD+n is voor een versterker al dit erg laag. Ik meet slechts 0,089% vervorming bij 1 watt in 8 Ohm. In het meetplaatje zie je dat de hoogte van de vervorming grotendeel door de tweede harmoniche wordt bepaald, hier op -62 dB. De derde harmonische ligt heel netjes een stuk later op -78 dB. Opvallend voor een push pull opzet. Het zou eerder het spectrum van een single ended versterker doen vermoeden. ​De ingangsweerstand is een gezonde 100 kOhm.

De frequentieresponsmeting laat het -3 dB punt in het hoog rond 35 kHz zien. De redelijke gedempte transformatorresonantiefrequentie vinden we rond 65 kHz. 

Verbruik

Niemand met enig realiteitszin verlangt van een stereobuizenbak met vier eindpitten er op dat het een groene versterker is qua gebruik. Met de gemeten ruim 204 watt, let wel, statisch, zonder muziek, dat uit de wandcontactdoos wordt opgenomen is het dat ook niet. Omdat de buizen grotendeel in Klasse-A staan neemt het uitgangsvermogen niet veel toe bij hard uitsturen.

De KR Audio VA 830 laat ook op de meetbank mooie resultaten zien.

Geen al te moeilijke conclusie nu: ook de KR Audio VA ​830 blijkt weer een dijk van een versterker. Lekker eigenzinnig en oerstevig gebouwd. En netjes afgewerkt in het huisdesign van KR. Is de blingfactor belangrijk, zoek verder. Ben je op zoek naar het zoete 300B karakter, zoek dan ook verder. Wil je een accurate versterker, met geweldig fijne weergavekwaliteiten, met precies die vleug triodekarakter, dan kan dit jou versterker zijn. Zorg voor de goede omgeving en de versterker kan echt excelleren. Ondanks dat er 300B buizen worden gebruikt is dank zij de push pull opzet toch een praktisch uitgangsvermogen beschikbaar. Wat de keus aan luidsprekers een stuk gemakkelijker maakt. Zit de niet malse vraagprijs je niet in de weg dan kan ik je alleen maar aanbevelen om eens naar deze versterker te gaan luisteren als je op zoek bent naar een bovengemiddeld goede buizenversterker.

KR Audio VA 830 prijs: 8790 euro

​Importeur Nederland: Musical Reality