Recensie Yarland FV35A 2A3 PSE versterker

Yarland is één van de vele fabrikanten van buizenversterkers die de laatste jaren van uit het verre China de wereld willen veroveren. Het is niet gemakkelijk te controleren wat de serieus te nemen apparaten zijn omdat het leeuwendeel onze contreien niet eens bereikt en/of via grijze wegen wordt aangeboden, met ‘garantie tot om de hoek’. Dat laat de fabrikanten die wel echt wat goeds bouwen wel eens ondersneeuwen. Enkele al vertrouwd klinkende namen zijn Cayin, Melody en natuurlijk de inmiddels zelfs wereldberoemde Nederland/China connectie: PrimaLuna.

Yarland

Is Yarland een merk dat zich kan onderscheiden van de concurrentie uit eigen land? Als we wat verder op de fabrikant inzoomen is te zien dat er een mooie range versterkers wordt aangeboden, in een betaalbare Yourmate en een duurdere Dreamwork serie. In beide zijn interessante apparaten te vinden. Ik kreeg in ieder geval de gelegenheid om een bijzonder exemplaar uit de voordeliger Yarland types aan een diepgaand onderzoek te onderwerpen. Op het eerste gezicht zou je kunnen denken dat deze FV35A met zijn viertal 2A3 eindbuizen een push pull versterker is, maar schijn bedriegt, het blijkt een single ended versterker met parallel geschakelde eindbuizen te zijn.

2A3

De 2A3 is een direct verhitte triode die al begin jaren 30 van de vorige eeuw door het Amerikaanse RCA werd ontwikkeld. De eerste uitvoering (foto rechts en hieronder) bleek later de meest superieure uitvoering die nooit meer overtroffen is. Het was een zogenaamde ‘single plate’, ofwel een enkelvoudige anode constructie met een heel fijntjes, met veel draden, opgebouwde kathode. Een veel te dure constructie die niet veel later gewijzigd werd in een dubbele anodeopbouw met eenvoudiger w-vormige kathodes. Klankmatig is het één van de allermooiste buizen die ik ooit in huis had, maar ook schier onbetaalbaar door de schaarste. De bekende double plate 2A3 is misschien minder briljant maar het is nog steeds een mooie buis.

En het is ook dit type die na de productiestop in de USA nog stug door Chinese fabrieken doorgeproduceerd werd. In een verdienstelijke betaalbare versie. Maar kijk eens naar de 2A3 buizen op de Yarland versterker, hé, daar zit maar een enkele anode in… Ja, na jaren alleen de dubbele gemaakt te hebben is er nu weer een (betaalbare) single plate te koop. Maar die was er toch al, hoor ik al zeggen? Ja, meer exclusieve buizenfabrikanen verkopen inderdaad al jaren allerlei variaties op de single plate 2A3, maar die zijn door de hoge vraagprijzen niet voor alleman’s versterkers.

De hedendaagse Shuguang 2A3 lijkt fysiek op een echte 2A3 maar in constructie meer op een gekrompen 300B, ook een buis die dank zijn de Chinezen altijd verkrijgbaar bleef in het duistere tijd tussen de uitgedoofde westerse buisproductie en de hernieuwde opleving van de buisversterker, toch zeker een jaar of 20 omvattend. Het heeft de vlam in leven gehouden. Vandaag de dag is er niet de minste schaarste meer in componenten die nodig zijn voor het maken van buisapparatuur. Dat had de meest positief ingestelde mens pakweg15 jaar geleden niet kunnen bedenken.

Opbouw

De versterker ziet er goed uit, met een design dat wel erg duidelijk is geïnspireerd op een Italiaanse fabrikant. De behuizing is uit zwart gepoedercoat metaal gemaakt met een houten frontplaat in reliëf en eenzelfde houtaccentje op de transformatorkap. Beter goed nagedaan dan slecht zelf bedacht, zullen ze bij Yarland denken. Het ziet er chique uit, dat mag gezegd worden. De buizen zelf zijn op een subchassis geplaatst zodat ze iets verzonken in de bovenkant zitten, gestoken in mooie porseleinen buishouder. De verzonken in het front liggende massief aluminium draaiknoppen maken het plaatje af. Tussen de beide regelaars zit de kleine aan/uit tuimelschakelaar. Op de achterkant zitten naast de luidsprekeraansluitingen een tweetal cinchparen met als bijschrift: cd en aux. Een beetje karig. De ruimte is er wel voor een of twee meer ingangen. De netspanning heeft gelukkig een IEC aansluiting zodat het gebruik van een goede netkabel geen probleem is.

Netjes gebouwd

De binnenkant ziet er overzichtelijk uit. Er is een combinatie van hardwiren en printplaatmontage gebruikt. De stuurbuizen met de noodzakelijke componenten zitten op een kleine print voorin de kast. Tussen de print en het front vinden we de volumeregelaar in de vorm van een simpele kleine potmeter. Zou je hiervoor bijvoorbeeld een betere regelaar als een Alps willen inbouwen, dan wordt het nog een hele operatie in de nauwe ruimte. De kathodeweerstanden van de 2A3 triodes zijn uit een grote hoeveelheid kleinere weerstanden samengesteld. Het regiment weerstanden is op een langwerpige gaatjesprint gesoldeerd dat bijna de volle breedte van de kast beslaat.

Schakeling

Tussen deze weerstanden en de kathodes zijn instelweerstanden gemonteerd waarmee de brom op een minimum kan worden ingeregeld. Dit gaat gemakkelijk met een oscilloscoop op de luidsprekeruitgangen, maar ook met een aangesloten luidspreker bij het oor is het prima te doen. Maar natuurlijk was het stukken beter geweest als deze potmeters vanaf de buitenkant in te regelen zouden zijn. De buizen zijn allemaal met wisselstroom op de gloeidraden gevoed. De 230 volt wisselspanning uit de secundaire kant van de voedingtransformator wordt gelijkgericht met 4 diodes, afgevlakt met een 330 uF elco en dan opgesplitst per kanaal via twee 2 Henry smoorspoelen, waarachter weer 330 uF bufferelco’s zitten. Dit is de voeding voor de eindtrap. De voortrap wordt nogmaals ontkoppeld via een 20 kOhm weerstand en een 22 uF elco.

De versterkerschakeling is de simpelheid zelf, misschien wel hét voordeel van deze buisversterker, wat er niet in zit kan de boel ook niet verpesten. De parallel geschakelde 2A3 eindtrap wordt aangestuurd door een 6N2 dubbeltriode, een Russisch/ Chinese variatie op de bekende westerse ECC83/ 12AX7 buis. Beide ontlopen elkaar nauwelijks in specs.

Maar pas op, ze zijn niet uitwisselbaar. De aansluitingen voor de gloeispanning zijn afwijkend. De 6N2 heeft alleen een 6,3 volt aansluiting op pootje 4 en 5. Bij de ECC83 is dat de 12,6 volt aansluiting. De eerste buishelft wordt ingezet om de noodzakelijke versterking te krijgen, in een geaarde kathode schakeling. De kathodeweerstand daarvan is gedeeltelijk ontkoppeld met een elco. De uitgangsweerstand van deze buis is dan nog te hoog om direct de 2A3’s aan te sturen zonder dat de hoogweergave in elkaar stort. Daarvoor is de tweede buishelft geschakeld als kathodevolger, die geen versterking geeft, wel een lage uitgangsweerstand. Het stuurrooster van deze kathodevolger is direct gekoppeld aan de anode van de eerste buishelft. Dus zonder extra koppelcondensator.

Nu hebben we het beste uit twee werelden. Opvallend is het gebruik van Solen koppelcondensatoren, uit Frankrijk, en een hele nette kwaliteit ontkoppelelko’s van Nippon Chemicon en Nichicon. Hier is niet ieder dubbeltje omgedraaid maar duidelijk op muzikale kwaliteiten geselecteerd. Ik moet zeggen dat het hele ontwerp me het gevoel geeft dat er mensen met liefde en gezond verstand aan gewerkt hebben. Natuurlijk zijn er compromis gesloten, maar die staan de kwaliteit niet in de weg.