Vanderveen UL40-S2P en MCML05 eind- en voorversterker
De Vanderveen UL40-S versterker is geen nieuwkomer in de wondere wereld van buisversterkers. Maar zoals het vaker gaat, er worden nieuwe ontwikkelingen bedacht die een bestaand product weer een stukje verder brengt. In dit geval in de vorm van een mooie biasautomaat en een schakeling om de eindbuizen tot betere prestaties te brengen door de ‘Super Triode’ schakeling. Omdat we hier de eindversterkerversie van de UL40-S2 hebben is er ook nog de MCML05 voorversterker.
De UL40-S2 is er sinds kort in twee uitvoeringen: de al langer bekende geïntegreerde versterker en als eindversterker, dus zonder de ingangkeuzeschakelaar en volumeregelaar: de UL40-S2P. Het zijn redelijke compact gebouwde apparaten met de afmetingen 30 x 30 x 20 cm (met kap) en een gezond gewicht van bijna 14 kg. De UL40-S2 wordt met een geperforeerde afschermkap geleverd. Deze is met één bout te demonteren. Maar waar bij andere buizenbakken soms spuuglelijke door de CE gedicteerde afschermkappen worden bijgeleverd is de UL40 een gelukkige uitzondering. De versterker ziet er met én zonder prima uit.
Beide versterkers hebben gemeen dat ze als zelfbouwkit verkocht worden. De geïntegreerde versie heb ik een aantal jaren geleden zelfs al eens gebouwd. Het is een bouwkit die niet al te moeilijk tot een mooie versterker leidt. De punt tot punt handleiding geeft met hulp van verschillende kleurschema’s precies aan welk component wanneer en waar gemonteerd moet worden. Ik ben destijds ’s morgens begonnen met de bouw en ’s avonds stond de versterker in het audiorek te spelen. Ik schat dat een minder ervaren zelfbouwer in 12 tot 16 uur de losse onderdelen tot een goed werkend geheel kan samenstellen. 
Het resultaat ziet er dan uit als een kant en klaar gekochte fabrieksversterker. Maar met één groot voordeel: je weet nu wel precies hoe alles in elkaar steekt. Dat maakt het later toepassen van wijzigingen, tweaks of wat ook tot het spreekwoordelijke eitje. Het wisselen van buisjes, een ander type koppelcondensator, zet de versterker op zijn kop, en je doet het gewoon. Prachtig toch? De UL40-S2 kan ook compleet gebouwd worden besteld, maar dat kost je ongeveer 850 euro extra. Voldoende reden om zelf de handen uit de mouwen te steken, lijkt me. Hoe vaak krijg je de gelegenheid om zoveel geld in twee dagen te verdienen? Of moet ik zeggen het besparen?… Nou ja, het loont in ieder geval dubbel en dwars. Koop voor het verschil in aanschafprijs liever een fatsoenlijke soldeerbout en nodige gereedschappen. Want ik verzeker je: eenmaal aan het zelfbouwen begonnen leidt dit snel tot volgende bouwprojecten. Het begin van een fantastische hobby…
De schakeling
Een push pull eindversterker zoals de UL40 is ontkomt niet aan het gebruik van een fasedraaier. Een versterkertrapje dat moet zorgen dat beide eindbuizen een in 180 graden ten opzichte van elkaar gedraaid stuur of muziek signaal aangeboden krijgt. We zien in de UL40 een zogenaamde ‘floating paraphase’fasedraaier die rond een ECC88 dubbeltriode is opgebouwd. Dit is een mooi principe dat ook gebruikt wordt in bijvoorbeeld de beroemde Quad buisversterkers.
Hoe werkt het? De ingangsbuis versterkt het binnenkomende muzieksignaal dat weer wordt afgenomen vanaf de anode en gaat van daaruit via een koppelcondensator naar één van de eindbuizen. De tweede buishelft van de ECC88 krijgt zijn gewenste roostersturing echter ook van de anode van de eerste buis. Maar heel handig wordt met behulp van twee weerstanden tussen beide anodes van de ECC88 dubbeltriode de aansturing ‘floating’, ofwel zwevend gemaakt. Er wordt hiermee meteen voor een lokale tegenkoppeling van de tweede buis gezorgd. Dat maakt dat de buis bij veroudering niet langzaam steeds minder gaat versterken. De versterking neemt wel af, maar de mate van tegenkoppeling ook. Zo compenseren ze elkaar en blijven beide uitgangssignalen van de fasedraaier in amplitude gelijk aan elkaar. De tweede eindbuis krijgt zijn in fase gedraaide muzieksignaal vanaf de anode van de tweede triode, vanzelfsprekend ook weer via een koppelcondensator.
De voeding van de versterker is recht toe recht aan. De spanning wordt met een diodebrug met 1N4007 diodes gelijkgericht en afgevlakt met een enkele 350 uF elco van het merk BC. De voortrap wordt vanaf dat punt vervolgens weer via een RC ontkoppeling gevoed. Achter de 6550 eindbuizen vinden we een uitgangstransformator van Amplimo. Zoals bekend ontwikkeld door Menno van der Veen zelf en inmiddels wereldwijd gebruikt en geroemd. Van de aanvankelijke tegenstand tegen ringkern uitgangstrafo’s, vooral aangewakkerd door een aantal conventionele trafofabrikanten, of er niet meerdere wegen naar het audioRome zouden lopen, is anno 2012 niks meer over. En geheel terecht.
