The Bespoke Audio Company TVC Preamplifier

Ik mag graag over apparatuur schrijven dat een grote doelgroep aan kan spreken en die veel waar voor zijn geld weet te bieden. Een enkele keer krijg ik echter de kans om hier in huis met apparatuur te spelen, die me weliswaar ontzettend aanspreekt, maar voor mij en vele anderen qua haalbaarheid  altijd een ver van mijn bed show zal blijven. En zo’n  gelegenheid diende zich de week voor kerst vorig jaar aan, eerst een email dat er een pakket onderweg is, een paar dagen later wordt er een grote doos thuis afgeleverd met als afzendadres Hastings Engeland… Dan mag van  mij de winter wel komen…

Aan het bovenstaande moet ik nog wel even toevoegen dat ik al bijna twee jaar aan het lobbyen ben met Harry O’Sullivan van The Bespoke Audio Company om deze fraaie voorversterker zelf eens thuis aan de tand te mogen voelen. De productieaantallen zijn echter niet hoog en de vraag neemt wereldwijd alleen maar toe. Maar Harry beloofde me steeds dat het zeker nog eens ging gebeuren. En hier is ‘ie dan…

The Bespoke Audio Company

Dit is het verhaal over het product van een niet alledaagse fabrikant. Het is de: The Bespoke Audio Company. Gevestigd in het Engelse Hastings. De eigenaren: Lucy Gastall and Harry O’Sullivan, zijn bepaald geen nieuwelingen in de audiowereld maar al ervaren rotten in het produceren van audioapparaten. Harry komt oorspronkelijk uit de pro-audio en is daarnaast ook nog muzikant. Lucy is een ervaren vakvrouw op trafowikkelgebied. Nog collega’s bij hun vorige werkgever besloten ze een jaar of vijf geleden hun eigen bedrijf op te zetten om daar een heel speciaal product te gaan ontwikkelen en bouwen.

Bij The Bespoke Audio Co. wordt dan ook een audioapparaat gemaakt dat volgens mijn persoonlijke bescheiden mening zijn weerga en/of zijn gelijke niet kent. En na de lange logeerpartij ben ik daar nog veel meer van overtuigd geraakt.

‘Een apparaat’? Geen ’apparaten’? Ja en nee, de fabrikant maakt (nog) maar één product: een ‘regelversterker’. En waarom staat dat weer tussen aanhalingstekens? Omdat het in principe geen versterker is. Het fraaie apparaat heeft aan de buitenkant alles, op één ding na, wat van een echte mooie regelversterker mogen verwachten. Een ruim aantal ingangen, XLR en cinch, uitgangen ook in gebalanceerd en single ended, een prachtige 46-staps volumeregelaar en een even ‘smooth’ werkende keuzeschakelaar. Wat ontbreekt is een lichtnetaansluiting… en zelfs dat is niet helemaal waar…

TVC

Wie mijn verhalen vaker leest weet waarschijnlijk al dat ik me in het verleden nogal enthousiast heb uit gelaten over TVC ‘versterkers’, ofwel het ‘Transformator Volume Controle’ principe. Ik was destijds zo enthousiast dat ik er sinds de eerste kennismaking eentje permanent in mijn audiorek heb neergezet die daarna nimmer meer ter discussie is komen te staan. En zo lang de audiokwaliteiten van mijn TVC niet door andere regelversterkers, passief of actief wordt overtroffen, zal dit ook niet zo snel gebeuren. In de wandelgangen heet het dat een TVC geen eigen karakter, kleur of wat ook toevoegt of dingen weg laat. Dat is onzin. Ieder audio apparaat heeft zijn eigen klanksignatuur, ook een TVC. Waren we anders niet met iedere TVC die we ergens van de plank konden plukken klaar? Vergeet het maar. Voor het maken van een goed werkende TVC is veel kennis en vakmanschap nodig, laat staan voor het bouwen van een perfect werkend exemplaar. De hierboven bedoelde buitengewoon goed werkende TVC kwam vier jaar geleden op mijn pad, en in mijn audiorek, in de vorm van de Music First Audio Classic v2, ik noem ‘m vaak in mijn apparatuur besprekingen. Dat is niet voor niets.

Een op een TVC gebaseerde passieve regelversterker mag je niet vergelijken met een potmeter in een kastje met een in en uitgang. In dit verhaal ga ik gedetailleerder in op het TVC principe, met de voor en nadelen ten opzichte van andere passieve en actieve regelversterkers.

Voorversterken?

Nou, we kunnen beter spreken van voorverzwakken. Het punt bij een actieve (buizen of transistoren) voorversterker op lijnniveau, een phonoversterker is een andere beestje, is dat het binnenkomende muzieksignaal in 99 van de 100 keer nooit versterkt uit de uitgang zal komen. De voorversterker verzwakt via de volumeregelaar het binnenkomende signaal, dat wordt vervolgens weer versterkt door de achter de potmeter liggende elektronica. Dat verklaart ook waarom zo veel volumedraaiknoppen maar een heel klein beetje open hoeven worden gedraaid. Want de op de voorversterker aangesloten eindversterker blijkt vaak al met weinig ingangsspanning tot volle bloei te komen. Hoe vaak is rond 1 volt of zelfs nog wat minder, al niet voldoende om een eindbak tot vol vermogen uit te sturen. Dan is het toch op zijn minst opmerkelijk dat we het muzieksignaal uit een bron als onze CD-speler, Phonoversterker, DAC of muziekstreamer bij binnenkomt in de voorversterker eerst verwelkomen met een vele malen verzwakken. Om wat te noemen om het duidelijker te maken, van pakweg 1 volt uit de bron terug naar 30 of 40 mV (!). Een gemiddelde lijnversterker versterkt een dB of 10, 12, wat het muzieksignaal na de potmeter weer opkrikt naar 100, 120 mV. Let wel: dit heb je ongeveer nodig bij de stand van de volumeknop waarmee je normaal je muziek luistert. Niemand gebruikt zijn versterker continu op maximaal uitgangsvermogen, toch? Sterker nog, gemiddeld gebruik je bij een normaal luisterniveau, met normaal gevoelige luidsprekers (86, 87 dB/w/m) in de huiskamer ruim minder dan 1 watt uit je eindversterker. Alles wat daarboven nodig is mag als headroom worden beschouwd. Notoire headbangers hier buiten gelaten.

De fut gaat er snel uit

Dan hebben we aan een verzwakker zonder verdere tussenversterking toch voldoende? Krijgen we daarmee ook nog een comfortabeler werkgebied en niet op volle stoom bij twee klikjes open. Een potmeter in een kastje bijvoorbeeld, is dan toch voldoende? Dat kan, die zijn ook gewoon te koop. Je loopt dan echter wel tegen een punt van aandacht op. Een potmeter heeft wel een mooie ingangsweerstand, 10, 47,100 kOhm, maar ook een hoge uitgangsweerstand. Hang je daar een interlink met een beetje lengte achter, omdat je bijvoorbeeld de eindversterker dicht bij de luidsprekers wilt plaatsen, dan vormt de volumeregelaar samen met de capaciteit van de kabel voor een hoog-af filter. De grootste klacht over een passieve regelaar in een kastje is dat de fut uit het geluid gaat. Een gebrek aan ‘drive’. Het wordt snel suffig als je er geen rekening mee houdt om de uitgaande bekabeling zo kort mogelijk te houden.

Het kan ook beter

Hier komt het sterke punt van een TVC naar boven. Een TVC is namelijk geen spanningsdeler maar een transformator. Die zet de spanning die weg wordt geregeld niet om in warmte maar transformeert deze naar de gewenste uitgangsspanning. En gelijk met deze spanningstransformatie wordt de impedantie mee getransformeerd. In het kwadraat van de spanningstransformatie. Voorbeeld: verzwak je het ingangsignaal met een factor 10 (gewoon even voor een mooi rond getal), dan wordt de uitgangsimpedantie van de TVC 100x lager. Stel dat een bronapparaat een uitgangsimpedantie heeft van 100 Ohm, dan is dat bij een volledig opengedraaide TVC, die dat moment een transformatieverhouding heeft van 1:1, nog steeds die lage 100 Ohm. Maar alle verzwakkingstapjes daaronder verlaagt de uitgangsimpedantie met zevenmijlslaarsen. En dan zijn zelfs langere kabels naar de eindversterkers ineens geen probleem meer.

Helemaal op maat gemaakt

De The Bespoke Audio Company pakt het vanaf het begin totaal anders aan dan het gros van andere fabrikanten van audio apparatuur. Wat ze maken moet speciaal zijn. De toekomstige eigenaar van een TBAC voorversterker krijgt daarvoor veel ruimte om zijn wensen uit te laten voeren. Alle mogelijke opties voor de lux uitgevoerde TBAC voorversterker met TVC kunnen bij de bestelling van het product worden opgegeven. Afwerking, technische mogelijkheden, vink je voorkeur maar aan. En wat niet bij de mogelijke opties staat kan altijd nog rechtstreeks met de makers worden overlegd. Je reserveert als het ware je eigen samengestelde voorversterker, waar de opvallende merknaam ook aan te danken is.

Is de potentiele afnemer helemaal tevreden, dan wordt de bouw gestart. De doorlooptijd van de bouw van de preamp is ongeveer vijf weken. Wekelijks wordt er een update door gegeven van de stand van zaken. Als na een uitvoerige test, en echt alles wordt tot in de puntjes gemeten, de The Bespoke Audio Company voorversterker in een eigen speciaal voor dit product ingerichte flightcase wordt afgeleverd heeft de nieuwe eigenaar een uniek en genummerd exemplaar in huis. Met alle bij het apparaat horende meetrapporten en bijzonderheden. Een op maat gemaakt product…

Uitpakken

Het uitpakken alleen moet al een Zwitserlevengevoel geven, dat is de filosofie achter The Bespoke Audio Company. Het is niet ondenkbaar dat dit de laatste regelversterker zal zijn die je aan zult schaffen. De extreem duurzame bouw, het ontbreken van vergankelijke elektronica, het strakke sobere maar lux aanvoelende tijdloze design, er zijn werkelijk weinig argumenten te bedenken die dit tegenspreken. De ‘pride of ownership’ zal er in ieder geval niet gering zijn.

Uitrusting

De TBAC preamp is werkelijk als een tank gebouwd, opgetrokken uit dik massief geanodiseerd aluminium plaatwerk dat aan de binnenkant via schroefverbindingen is gemonteerd. Aan de buitenkant is geen enkele schroef zichtbaar. De afmetingen zijn: 30,5 cm x 11 cm x 34,5 cm (b x h x d). Het gewicht is een massieve 14 kg.

De voorkant laat slechts twee grote draaiknoppen zien, eveneens uit massief aluminium gedraaid. De linker is voor de kanaalkeus, de rechter voor het regelen van de volume, in maar liefst 46 stapjes. (op onderstaande foto net andersom natuurlijk)

Beide regelaars lopen beide smooth als boter. Rechtsonder is een opvallend zwart rondje te zien: het is de Infrarood sensor. Deze maakt onderdeel uit van de motorische aandrijving van de 46-staps volumeregelaar. Dat maakt het mogelijk om het volume ook op afstand te kunnen bedienen. Via een type afstandsbediening die we nog kennen van de vorige Apple TV mediaplayer. Dit maakt de bediening wat minder spartaans. Een lichtnetadapter voor het voeden van dit regelcircuit is bijgeleverd. Het is het enige actieve elektrische aan de preamp. En is alleen mechanisch verbonden en wordt pas actief bij het indrukken van de AB knoppen.

De achterkant laat een veelheid aan cinch en XLR aansluitingen zien. 3 x cinch in en 3 x XLR in. Plus cinch en XLR uit. Met deze zeker voor een TVC royale uitrusting zou je alleen kunnen zeggen dat knoppenridders slecht af zijn.

Binnenkant

De binnenruimte kan worden geopend door één (vergulde) bout uit de bodemplaat te schroeven. Het interieur wordt naast de fraaie Elna draaischakelaars gedomineerd door de twee flinke trafobehuizingen waarin de in bijenwas ingegoten TVC’s zitten. De transformatoren zijn geen standaard van de plank exemplaren maar een eigen ontwikkeling. Voor het kernmateriaal is gekozen voor Supermalloy lamellen, een metaallegering met een gemiddeld 75% Nickel gehalte en een extreem hoge permeabiliteit.

De draadboom is op de klassieke wijze gemaakt, met mastworp en kettingsteek. Een prachtig staaltje ambachtelijk handwerk.

Al met al bestaat een ogenschijnlijk simpele passieve voorversterker toch uit een flinke verzameling componenten: 442 componenten, 55 m montagedraad, 1,5 meter krimpkous, 1,6 km trafowikkeldraad, 200 gram bijenwas en 7,5 kg aluminium voor de behuizing.

Dit heb ik uit de beschrijving van de fabrikant gehaald. Vergeef me dat ik al dit niet zelf op waarheid heb gecheckt, geteld en na gemeten…

Het laat wel zien, en meteen ook horen, dat al zijn de regeltransformatoren nog zo goed, zorg ook dat de periferie van hetzelfde kaliber is. En dat is hier helemaal voor elkaar. De geweldig mooie stappenschakelaars, het koper/katoen montagedraad, de beste aansluitterminals, de hoge kwaliteit van het soldeerwerk, de zware behuizing. En dit alles in een hoogste graad van afwerking. Het gebruik van zowel het bijenwas, de echte pure, niet de vaker gebruikte op petroleum gebaseerde was, als van het katoenisolatie van het montagedraad, laat een hang naar het toepassen van organische producten zien. Ook het type isolatiemateriaal om bedrading heeft immers invloed op het eindresultaat.

Geduld en de focus vasthouden

Het wikkelen van de trafo’s neemt dagen in beslag. De primaire kant is wel te overzien, dan kun je de wikkelmachine veel werk laten doen. Maar als je 46 aftakkingen op secundaire trafozijde met slechts 1,5 dB per stap wilt maken, betekend iedere stap maar een paar wikkelingen op de trafokern.

Ik heb Lucy Gastall aan het werk gezien in München, op een live wikkelopstelling in de TBAC showstand. Dan zie je hoe minutieus werk het wikkelen van deze TVC is. Laagje voor laagje wordt met het kwetsbare dunne trafodraad opgebouwd. En ieder aftap wordt meteen gelabeld waar die later moet worden gesoldeerd. Totaal niet te vergelijken met het wikkelen van een voedingstransformator.

Aansluiten

De TBAC TVC preamp neemt de plek in van mijn eigen MFA v2. De Bespoke preamp is een stuk groter en vooral veel zwaarder. De DDDAC1794 DAC wordt via 50 cm korte AudioQuest Earth XLR kabels aangesloten. Er staat een viertal eindversterkers klaar om achter de TBAC preamp te worden ingezet: De SPEC RPA-W7EX , een Bryston 4B SL, mijn oude trouwe Little Ceasar 300B SE versterker en de inmiddels overbekende LM3886 Chipamp dubbel mono eindbak (om het maar even niet over een mismatch te hebben als je de aanschafprijzen naast elkaar legt… oef…maar o wat leuk! ) De PhonoDude phonovoorversterker wordt met AudioQuest Earth cinchbekabeling aangesloten. Op de PhonoDude is mijn trouwe Lenco TPT met de nieuwe titanium buis GrooveMaster 2 en geliefd Ortofon SPU Classic aangesloten. Verdere met regelmaat gebruikte apparaten zijn de Elac Discovery en de Bluesound Node2.

Muziek

Heeft deze extreme aandacht voor detail ook invloed op het uiteindelijke luisterresultaat? Ik kan hier alleen maar volmondig ja op zeggen. Eigenlijk is het vanaf dag één al duidelijk dat de preamp van The Bespoke Audio Company mijn eigen MFA v2 beduidend weet te overtreffen. Het maakt niet uit welke muziek ik pak of selecteer om te luisteren. Alles waar mijn eigen MFA TVC in excelleert gaat hier nog een tand verder. Een extreme transparantie als hier heb ik niet eerder meegemaakt, met geen enkele voorversterker die ik hier in huis had. In de breedte, de diepte, van kelderdiep laag tot het hoogste hoog, op alle vlakken riekt dit naar perfectie. En alles komt uit een diepzwarte stille achtergrond. En geen spoor van een over-analytische weergave. Want als ik ergens een hekel aan heb is het wel een kil koud laagje over mijn muziek om detail uit te vergroten… Niets van dit alles!

Geen enkele rem

De TBAC TVC heeft geen enkele remmende invloed op het geluid, daar lijkt het nog het meest op. Het geluid is als honing op de tong. Heeft de TBAC dan geen eigen karakter? Zeker wel, het karakter is wat ik hier boven beschrijf. Werkelijk subliem.

In de maanden dat de voorversterker hier nu staat geniet ik dagelijks enorm van de aanwezigheid van deze klasbak als stralend middelpunt van mijn audio opzet. Het is zo’n apparaat dat je iedere plaat weer eens uit de kast laat halen om te horen of er weer wat nieuws aan te ontdekken valt.

Natuurlijk hebben we hier over een niet alledaags kostbaar stuk audio. Maar dit kan ik nog wel relativeren. Een nieuw aangeschafte auto van 20 mille is over een jaar of 10 geen rooie cent meer waard. Deze The Bespoke Audio Company preamp zal bij netjes gebruiken over 10, 20 of 30 jaar nog even superieur werken als de dag dat het de fabriek in Hastings verliet. Tegen die tijd heeft het apparaat ook al weer een flinke hap van zijn aanschafprijs terug verdiend. Want een stekker in het stopcontact ontbreekt immers. En de aanschaf van een kostbare powerkabel is ook niet nodig.

Meten

Wat valt er te meten aan een rond een TVC gebouwde voorversterker? Toch wel een paar dingen. De instraalgevoeligheid voor brom bijvoorbeeld, de gevoeligheid voor de ingangsimpedantie van achterliggende versterker. De TBAC is beluisterd met versterkers met heel uiteenlopende ingangsimpedanties, De SPEC is gemiddeld genomen erg laagohmig, net onder 10 kOhm, de Bryston heeft een gezonde 50 kOhm en mijn buizenbakken meestal rond 100 kOhm. Koppeltransformatoren en dus ook TVC’s zijn in de regel behoorlijk gevoelig waar het op de juiste afsluitweerstand aankomt. Te laag geeft fikse opslingering in het hoog te zien, te laag geeft een te vroeg afval.

Het opvallende wil nu dat de The Bespoke Audio Company totaal niet gevoelig is voor wat voor weerstand ik als belasting  achter gebruik. Ik heb ten einde raad zelfs de uitgang geteisterd met een 300 Ohm load. Dan komt er iets minder spanning uit, maar de frequentierespons blijft gewoon intact.

Voor de duidelijkheid: de 10, 50 en 100 KOhm belastingen vallen allemaal weg achter de blauwe curve. De nog net zichtbare lichtgroene curve is met de 300 Ohm belasting, wat uiteraard geen zinnig mens ook zal toepassen. De frequentiecurve loopt boven 20 kHz een fractie op. Het –3 dB punt in het hoog ligt rond 100 kHz. Rond 160 kHz is de mooi gedempte traforesonantie zichtbaar.

De vervormingcijfers zijn zoals een beetje verwacht mocht worden heel erg laag. In mijn notities zie ik bijvoorbeeld 0,00039% staan, wat ook ongeveer het gemiddelde is. Wat me meer verrast is dat ik met de 8 volt/ 20 Hz uit de Audio Precision Generator nog geen spoor van ook maar enigszins beginnende kernverzadiging kan ontdekken. 8 volt in en 8 volt uit geeft 0.00033% te zien. Blijft de ingangsspanning gelijk maar wordt de volumeknop verder en verder dicht gedraaid, gebeurd er… niets. 20 mV uitgangspanning laat gewoon nog 0.0028% THD+n zien. Deze TVC’s breng je niet in problemen.

De THD+n (de vervorming plus brom en ruis) in een plaatje gevangen is hieronder te zien. De vloer ligt zelfs royaal onder –140 dB, ongeveer de grens van het AP meetstation. De minimale ‘piek’ bij 50 Hz is ‘brom’ dat opgepikt wordt uit andere apparatuur dat operationeel is rond de meetbank. Je mag gerust stellen dat de afscherming van de TVC’s weinig te wensen meer overlaat.

Epiloog

Alles is hierboven eigenlijk wel gezegd. Dit is de beste ‘voorversterker’ die ik in mijn inmiddels best al lange leven met audio in huis heb mogen ervaren. Het is hier echter niet alleen het luisteren, The Bespoke Audio Company zorgt voor een totaalbeleving van een trots gevoel van aanwezigheid naast de superieure geluidskwaliteit. De extreme bouwkwaliteit waar een koper ook nog eens veel invloed heeft op de afwerking en de voorspelbare extreme levensduur. Veel geld? Nou en of,  heel erg veel  zelfs. Maar je krijgt daarvoor wel een uniek stuk vakmanschap terug waar de kwaliteit en duurzaamheid aan alle kanten van afdruipt, van buiten en van binnen.

The Bespoke Audio Company TVC preamp: 12.500 GPB excl. VAT (prijs update: 29-5-2021)

http://www.thebespokeaudiocompany.com

Bewaren