Technics SB-F1 vintage luidsprekers
[nextpage title=”Technics SB-F1″ ]
Getriggerd door een artikel in het Engelse blad Hi-Fi News werd ik nieuwsgierig naar Technics luidsprekers uit lang vervlogen tijden. De Technics SB-F1 wordt daarin de hemel ingeschreven en zelfs de Yamaha NS-1000M genoemd in miniatuur vorm.
Een nogal boute uitspraak naar mijn idee. Omdat ik toch al een tijdje op zoek ben naar een setje kleine en goedkope speakers werd Marktplaats mijn vriend. Goedkope speakers om te gebruiken als ik een versterker niet helemaal vertrouw, ik blaas dan liever niet mijn dure systemen op. 
Technics SB-F1
Meerdere sets van de destijds kennelijk populaire Technics SB-F1 werden aangeboden en voor € 40,- per paar werd ik eigenaar van goed uitziende exemplaren. Op te halen binnen een straal van 10km, zoiets laat je niet lopen.
Niet goedkoop
De Technics SB-F1 heeft bestaan in een Mk1 en Mk2 vorm, ik kocht de oudste en meest verkochte versie. Technics bracht de SB-F1 in 1978 op de markt, een tijd waarin mini systemen kennelijk populair waren. De prijs was destijds in Engeland £ 220,- per paar, behoorlijk aan de hoge kant als u zich realiseert dat een Linn Sondek LP12 zonder arm toen £ 270,- kostte in de winkel. Er zijn diverse calculators die bereken wat het Pound van destijds is in vergelijk met de Euro en dan kom ik op minimaal € 1.200,- uit. Voor een nieuwe Linn zou dat echt een koopje zijn. Technics claimde met de SB-F1 een fase lineair systeem te hebben gemaakt dat voldoet aan de hoogste eisen. Vandaag de dag zouden ze daar niet mee weg komen.
Weinig fundament
Het frequentiebereik komt niet onder de 100Hz en is bij 120Hz al ruim 6dB afgevallen. Tussen de 300Hz en de 20kHz zitten pieken en dalen die volgens de metingen van Hi-Fi News +/- 7dB groot zijn. Het miniatuur systeem dat maar 11,8 x 12,6 x 21cm meet (BxDxH) is uitgevoerd in aluminium en heeft op die manier nog enige ruimte van binnen. Aan de onderkant van de SB-F1 zit een schroefdraad waarin een fotostatief past, heel grappig om de speakers op kleine statiefjes te plaatsen. Of op te hangen want ook daarvoor leverde Technics spullen.
Speakers en scheidingsfilter
Op de achterzijde zitten de ouderwetse schroeven om blank draad onder te klemmen en een reset in geval de SB-F1 is overbelast. De woofer heeft een papier conus van 10cm met een rubber surround en de 13mm tweeter zit in een echte hoorn. Het scheidingsfilter bestaat uit vier onderdelen, waarvan de bi-polaire condensator het belangrijkste is. Bij mij werken die condensatoren nog perfect, dus die blijven mooi zitten in de signaalweg. Door het losdraaien van een enkele schroef is de kast te openen en kom je overal bij. Rubber ringen sluiten het geheel luchtdicht af, zelfs die zijn na al die jaren nog steeds in orde, net als de drivers die geen spoor van slijtage vertonen.
[/nextpage]
[nextpage title=”Aansluiten en muziek” ]
Aansluiten
Bij de verkoper kon ik al constateren dat de drivers in orde waren en dus thuis snel aangesloten op een in lichte mate gereviseerde QUAD 303 versterker die (beetje overdreven) aan een Metrum Acoustics Adagio DAC hangt met een Bluesound Node 2 als digitale bron.
Speaker kabels maakte ik van wat dun QED draad met daaraan van die auto-kabelschoentjes die onder de schroefjes passen.
De QUAD is wel passend, hij komt uit 1980 en toen werd de SB-F1 nog volop gemaakt. Zelfs tot in de jaren ’90 heb ik mij laten vertellen.
Plaatsen?
De ondergrond was een klein probleem. Geen enkele stand in huis is passend voor een zo klein kastje. Statiefjes zijn er ook niet, die overstijgen per paar ver de prijs van mijn SB-F1 en dus plakte ik er dopjes onder en zette ze op een kastje. Ophangen was een optie geweest, maar eerst eens luisteren of gaten boren wel de moeite waard is. Met hoog gespannen verwachtingen kroop ik op de luisterplek, poppenhuis Yamaha NS-1000M die zo door Hi-Fi News worden bejubeld moeten wel iets bijzonders zijn.
Ik citeer uit het blad: “Small in stature but nothing if not punchy-sounding, the Technics SB-F1 loudspeaker is a must for anyone who likes the sharply focussed Japanese sound but is tight in space. Able to hold their own against much larger loudspeakers in terms of sound quality, these speakers are something of an engineering miracle as well. Sound Quality 88%”
Muziek
Ik laat de speakers lekker op de achtergrond spelen en dat gaat prima, maar als ik Agnes Obel start met haar CD “Philharmonics” en het volume naar normaal niveau draai vallen in de eerste track de pianonoten al op die wel erg helder klinken. In de tweede track komt daar de stem van Agnes bij en dan beginnen de geprononceerde hoge tonen langzaam storend te worden. Aan laag is er gebrek, aan hoog een overschot. Het helpt iets door de speakers niet richting de luisterpositie te richten maar recht vooruit.
Ik kan het nog erger maken, 
Taylor Swift met “Fearless” heeft erg weinig met werkelijkheid weergave te maken. Waar haalt Hi-Fi News de muziek vandaan die ze zo geweldig vinden op deze Technics? Taylor is niet om aan te horen. 
Prettiger is Jan Gunnar Hoff die op de piano “Living” speelt. Dat klinkt als een piano, inderdaad uit een mini luidspreker. Overigens speelt de muziek wel mooi vrij van de speakers, het komt redelijk goed los en zet zelfs een bescheiden stereobeeld neer met diepte en hoogte.
Gesterkt door het betere resultaat ga ik door met jazz van het Tingvall Trio en speel hun CD “Beat”. Inderdaad, zolang er geen stemmen aan te pas komen klinken de Technics wel aardig. 
Niet te hard spelen, niet teveel verwachten, binnen de beperkingen is het zelfs aan te horen voor langere tijd. Een bas die de hoofdrol wil spelen laat de snaren goed beluisteren, de kast is ….. verdwenen.
Met een gat in het midden van het stereobeeld, dus draai ik de speakers weer in. De muziek bestaat daarna alleen nog maar uit bekkens en hoge pianonoten. Ik laat de speakers voor wat ze zijn en ga ze alleen nog gebruiken als test exemplaren aan versterkers of om apparatuur in te spelen. Of voor achtergrond muziek van de internet zender Classic FM, zolang het zachtjes door de kamer kabbelt onder het lezen van een (face)boek.
Buitengewoon verwonderlijk
De rating van Hi-Fi News is verwonderlijk. Deze Technics SB-F1 scoort dus op sound quality 88%? Een eveneens geteste PMC twenty 5.24 scoort maar 81% en daar zeggen ze bij: “The twenty5.24 are hugely enjoyable loudspeakers that bring an air of unruffled composure to everything they do. Put it even more simply, they just sound ‘right’”. Een KEF R700 scoort ook 81% in dezelfde uitgave. Noch van het verhaal in Hi-Fi News over de Technics noch van de scores begrijp ik iets. 
Een koopje?…
Ik kan mij iets voorstellen bij uw gedachte: “Lekker makkelijk iets afkraken omdat het oud en goedkoop te verkrijgen is”. Dat is en was totaal niet de opzet. Ik dacht met het lezen van Hi-Fi News echt een koopje te hebben gescoord. Na meer en meer luisteren viel het helaas erg tegen en de speakers van Technics type SB-F1 zijn ook niet meer dan een paar tientjes waard.
Als ik in gedachte een Q-Acoustics Concept 20 of een Elac Debut B5 neem, dan spelen die zo vreselijk veel beter dan deze ukjes dat het geen vergelijk meer is. Die twee types zijn groter en duurder, maar doorsparen loont echt de moeite.
Waarschuwing?
Eigenlijk is dit stukje ineens bedoeld als een waarschuwing bij het kopen van vintage apparatuur. De lol van het kopen en bezitten is vaak vele malen groter dan van het gebruiken. 
Mijn oude Sansui staat in de kelder, één kanaal valt na een uurtje weg, oude tuners bleken niet meer zuiver af te stemmen, deze Technics schuiven de kast in, een QUAD FM3 en een 33 doen het niet goed meer, een Pritchard arm waar een modern element niet in past heb ik uiteindelijk doorverkocht.
Weet waar je aan begint
Eigenlijk ben ik alleen gelukkig gemaakt met een QUAD 303 die een beetje is opgeknapt en prima speelt. De veel misbruikte kreet High End die aan vintage wordt gehangen is in 99% van de gevallen onterecht. Weet waar u aan begint, geef er niet veel aan uit en bedenk dat de techniek op alle fronten vooruit is gegaan in de loop der jaren, zeker waar het betaalbaar spul betreft. Ok, die FM3 en 33 zien er wel leuk uit in een kastje. Die Sansui heeft status en Technics is grappig. Zolang het allemaal niet hoeft te spelen.
[/nextpage]
hi Rene,
leuk verhaal, met een heldere moraal. Iets voor audio creative om te gaan meten en te zien of er (via het scheidingsfilter?) wat aan getweaked kan worden ?
groetjes,
–
Guido
Ze zijn beschikbaar om mee aan de slag te gaan. Maarvof het de moeite waard is vraag ik mij wel af.
Stuur maar op, ik wil die uitdaging wel aan gaan.
Hoi Rene,
Ik heb deze sinds 1978 en ze hebben de afgelopen jaren nog bij míjn moeder in de keuken gehangen.
Gisteren voorzien van nieuwe weerstand en condensator en het speelt weer heerlijk.
Natuurlijk geen wereldwonder maar een mooie nieuwe condersator doet wonderen.
Het waren in 1978 mijn eerste boxen.
Voor jou een paar tientjes waard maar de kern is ook de lol van vintage die je hebt met die dingen. Toen dolgelukkig en nu vele jaren verder komt toch naar boven dat ik er dolblij mee was en nu vreemd ben. Ik ontdekte toen overigens ook dat je de boxen in fase moest aansluiten
Groet,
Ad
Hallo Rene,
Geinig artikel om te lezen. Ik maak mijn muziek bij de computer tegenwoordig met veel plezier (zelden zo tevreden en ook zo langdurig tevreden geweest als je begrijpt wat ik bedoel) met een Focusrite (Scarlett 18i6) ) / Genelec (8020) combinatie. Hier komt echt MUZIEK uit! In feite geeft dit setje mij meer plezier als mijn grote installatie (NAD C390D en Audio Physic Libra ‘s). Vreemd toch eigenlijk. Nadeel aan Genelec is wel dat near field monitoren zijn.
Zou een test van Focusrite met de nieuwe One serie van Genelec niet eens leuk zijn?
Groeten Twan.
Een lid van de Genelec One familie staat zeker op de verlanglijst. Hoorde ze in Munchen en ik was onder de indruk avn de weergave.
Kijken of er een paar beschikbaar is.
Dank voor je reactie. Ik zie met spanning je artikel tegemoet. Ik heb de One nog niet gehoord, ben er wel heel benieuwd naar. Het zou nog mooier zijn als je deze zou kunnen beluisteren met de nieuwe Scarlett 2 van Focusrite, maar nu zit ik te drammen, sorry :-). Blijft staan dat het een waanzinnig mooie combinatie is en een vreselijk goede AD/DA converter is voor die prijs.
Hulde voor bovenstaand artikel. Het legt de vinger op de zere plek, geeft aan waar de retro HiFi door de mand valt en hoe de marketing ook vroeger al zijn invloed had.
Het lijkt er op dat doordat fabrikanten onder dwang van prijs erosie (het moet ieder jaar goedkoper) niet langer de uitstraling van kwaliteit aan de moderne producten kunnen meegeven. Het tweedehands aanschaffen van gebruikte audio apparatuur wordt op allerlei fora gepromoot maar helaas is ook de levensduur van die oude spullen eindig. Verweerde en uitgedroogde rolranden, rotte elco’s en versleten schakelaars zijn nog maar het topje van de ijsberg. Vaak is een kostbare en uitgebreide revisie nodig om die oude versterkers en luidsprekers weer goed werkend te krijgen.
Of de Technics in dit artikel daadwerkelijk ook slechter is gaan klinken door die materiaal veroudering is lastig vast te stellen, je kunt er geen nieuw exemplaar naast zetten.
Voor mensen die overwegen tweedehands audio van 30 jaar oud te kopen zou het misschien goed zijn om een foto van hem/haar zelf van 30 jaar geleden te vergelijken met de huidige situatie…
Met vriendelijke groet
Ruud Jansen
Speakerland
Beste Ruud, ik vind je vergelijking met een foto tov vintage audio een beetje dom en kortzichtig. Ik heb al jaren een grote verzameling Acoustic Research speakers, met als pronkstuk de AR3a. Niet de europese Improved, maar amerikaanse versie. Mijn oudste set (AR2X) zijn uit 1965, en spelen nog fantastisch zonder ooit gereviseerd te zijn.
Ik heb veel (dure) luidspreker merken (Kef, Monitor Audio, Cabasse, Tannoy) in mijn huiskamer gehad, ook nieuw! Maar die redde het niet tegen de AR3a’s. Acoustic Research is ook de uitvinder geweest van de dome tweeter. Je hebt vintage en je hebt vintage, maar niet alles is oude versleten troep. Die plastic zooi van tegenwoordig gaat nog geen 10 jaar mee terwijl mijn oudste setje al meer dan een halve eeuw staat te spelen..
Ook wel een beetje kort door de bocht Robbie. Oude boxen, apparatuur, kan incidenteel geweldig klinken, maar dit zijn m.i. uitzonderingen. Van het meeste oude spul (het overgrote deel) hoor je niks mee omdat het, al dan niet stuk, op zolder staat, of is weggegooid.
Ik denk, wat m.i. sterk meespeelt is dat wij zijn opgegroeid met hifi en er sprake is van een soort nostalgische, psychisch akoestische herkenning, vergelijkbaar met het ruiken van oma`s bouillon, een weemoedig verlangen naar het goede van vroeger, maar niet met echte reproductie.
De vraag is dit überhaupt met het “klassieke” concept van twee kastjes en een zooi elektronica te bereiken is, misschien is het wel tijd voor iets nieuws, iets waar we WEL ondergedompeld raken in de muzikale passie van een muziek performance.
Wat een flauwekul artikel. Aan vintage apparatuur is zoveel meer plezier te beleven dan aan het nieuwe spul, maar dan moet het wel ok apparatuur zijn. Mensen zijn vergeten hoe natuurlijk geluid klinkt en denken dat digitaal is zoals het hoort. Fluit een vogel digitaal? Speelt een orkest digitaal? Dat digitaal 100% kan kopiëren wat analog is met nulletjes en eentjes is onzin. In een moderne auto kun je jvoortbewegen in een klassieker kun je rijden. Dat is hetzelfde met audio apparatuur. Naar moderne spullen kun je luisteren van vintage kun je genieten.
Je kunt soms ook te kort door de bocht gaan, Paul…
Dat kan maar dit is gewoon zoals het is, natuurkunde. Ik daag je uit 1 origineel geluid te noemen dat digitaal is. Helaas dat bestaat niet. Mensen neigen er altijd naar te willen overdrijven zowel in geluid als beeld. Kijk naar de nieuwe generatie UHD tv’s. Als je van glitter en glamour houdt vind je het prachtig waarschijnlijk. Maar kijk om je heen, kijk naar buiten, zie je daar zulke felle kleuren. Ziet gras er zo uit, ziet er op de natuur hoogglans. Nee dus. Of je iets mooi vind blijft een kwestie van smaak maar feit blijft dat de basis niet digitaal is.
Wat beeld betreft kan ik je gelijk geven.Ik kijk televisie via de schotel omdat het signaal mooier is.
Ik had in die jaren dat het signaal nog analoog was een primefocus 180 cm schotel met een lnb en van het merk Chaparral er in.Als ontvanger had ik de Chaparral Monterey 140.Ik heb nooit meer z’n mooi natuurlijk beeld en geluid terug gezien via de schotel. Het was om van te likkebaarden zo mooi.Toen RTL 4 over ging naar digitaal kon ik wel janken zo slecht was het beeld en geluid.Jammer dat ik de jaren daarna afscheid moest nemen van het analoge tijdperk van televisie via de schotel.Het analoge signaal via de schotel in die tijd vergeet ik nooit meer.
John,
Ik moet zeggen dat het laatste waar ik ook maar enigszins heimwee naar heb is analoge TV met z’n mediocre resolutie. Als er ergens stappen gemaakt zijn is het toch wel met digitale HDTV, en dan heb ik het nog niet eens over 4K.
Ik heb wel voorkeuren voor beeldschermtypes. Mijn 50″ plasma zou ik niet willen ruilen tegen een LCD scherm. De nieuwe Oled schermen vind ik wel erg mooi. Nee, nooit never meer terug naar de beeldbuis, VHS/ Beta of wat ook voor videosysteem…
Ik begrijp het niet zo goed Dick. Je bent zelf bouwer van buizenversterkers, als er iets “classic” is dan is dat het toch wel. Nog even over digitaal/analoog. Ik ben een keer op een beurs geweest waar ze tv schermen zodanig hadden opgesteld dat je niet kon zien (althans de gemiddelde consument) of het een ouderwetse beeldbuis was of een modern scherm. De aansturing van de beeldbuis ging nog via coax en van de huidige schermen via de digitale signalen. Ik schat dat zo’n 80% van de bezoekers aangaf een voorkeur te hebben voor de traditionele configuratie. Toch wel bijzonder nietwaar. De beeldbuis TV was weliswaar ook een topper van weleer een Beovision met naar ik meen een Philips beeldbuis, en verder stond er een Sony, Samsung en LG als ik me goed herinner. Het is net een soort “blind” proeven test waarbij het Cola merk dat men verfoeit plosteling favoriet blijkt te zijn. Dat je niet van VHS en Betamax en casettebandjes etc houdt kan ik me voorstellen. De reden daarvan heeft echter niets met de kwaliteit van het signaal te maken maar met de mechanica die de beeld/geluidsdrager overdraagt. Zeer storingsgevoelig en instabiel. Oh ja hier nog een link naar een leuk stukje. Hoeveel we moeten doen om het digitale signaal te bewerken om het eenzelfde geluids/klank kwaliteit te geven als het analoge. https://www.hifi.nl/artikel_pagina3/20461/Geluidskwaliteit.html
Het lijkt een trend te worden om alles wat maar naar vintage ruikt te verheerlijken. In mijn kennissenkring ook al zulke naar “vroegah” zoekende mensen gezien. Ze zijn er allemaal op terug gekomen. Helemaal verbazingwekkend vind ik het enthousiasme wanneer mensen met het aller goedkoopste Akai draaitafeltje aankomen uit 1972 en dat daar op de fora euforisch op wordt gereageerd. Kom op zeg, het is geen Linn ! Als je dan durft te zeggen dat het in 1972 al niets was, dan wordt je volledig afgebrand. Het zal allemaal wel. Zelf heb ik nog maar twee oude apparaten : een Marantz CD-80 (ooit nieuw gekocht) en een analoog Yamaha 16 kanaals mengtafel van 30 jaar oud. De Marantz gebruik ik al jaren niet meer, de Yamaha dagelijks. Ik gebruik mijn oren en mijn verstand. De grote menigte zal dat wel nooit gaan doen. Het is niet anders.
Helaas mis je de intentie van wat de audio liefhebber bedoeld. Er wordt niet gezegd dat nieuwe spullen slecht klinken maar dat oud niet per defintie slechter is. Maar goed als je ergens geen liefhebber van bent zul je het er nooit mee eens zijn. Zo zijn liefhebbers van goede vintage audio geen liefhebbers van veel van het “nieuwe spul”. Het wil echter niet zeggen dat zij nieuwe apparatuur per defintie slecht vinden. Echter als je naar de huidge betere audio appartuur gaat kijken kom je ook nu nog technieken tegen uit het verleden. Feit is wel dat wanneer je een “natuurlijk” geluid wilt hebben, bij oudere audio apparatuur veel voordeliger uit bent dan wanneer je diezelfde kwaliteit nieuw wilt hebben en dat is ook logisch. Mensen kunnen “goedkope” setjes prima vinden klinken en voor hen is dat ook de waarheid maar dat wil niet zeggen dat het ook in de buurt komt van de oorspronkelijke opname. De de grote menigte gebruikt ook de oren alleen die oren zijn niet meestal niet getraind om te luisteren maar alleen om te horen. Ook dat is prima, je moet alleen geen groepen “neerzetten”. Iedereen heeft kwa geluid zijn/haar eigen smaak alleen nogmaals ga je terug naar de basis dan gaan er andere zaken spelen.
Heel even nog, alleen een link naar een artikel ook van deze site. Wellicht dat men het hier beter verwoordt dan ik het kan.
https://audio-creative.nl/audio-creative/high-end-2017-op-zoek-naar-apparatuur-ziel/
Het is niet zo, dat ik vind dat alles van vroeger beter is. Vind alleen wel dat we teveel in een weggooi maatschappij zijn terechtgekomen, zowel qua produkten als techniek. Natuurlijk moeten we blijven innoveren anders hadden we ook de techniek uit de vervlogen jaren die ik aanhang niet gehad en hadden we nog in het verleden geleefd met de techniek uit de jaren 30 of uit het stenen tijdperk. Het is echter ook niet zo dat alle vernieuwing alleen maar beter is, blijf vernieuwen behoudt het goede. Om het maatschappelijk te maken. Iemand die wat ouder is, en zeker als er beperkingen gaan spelen wordt door de maatschappij tegenwoordig afgeschreven. Hij/zij kan niets meer en zelfs termen als waardeloos worden gebezigd. Deze mens is echter nog steeds een waardevolle toevoeging. Misschien een raar vergelijk, zo is het met de techniek en in feite met alles ook. Ga niet te hard, loop niet zo snel dat je de waardevolle dingen uit het verleden en van nu vergeet. Respecteer elkaar, ieder heeft zijn mening en een gevoel ergens bij. Maar goed ook anders werd de wereld erg saai.
Ha Paul
Ik vind geluid en beeld twee compleet verschillende dingen. Mijn liefde voor audioversterkers met buizen brengt echt niet gelijktijdig ook meteen de liefde voor de oude beeldbuis met zich mee. Integendeel, ik vind de huidige beeldtechniek met z’n superresolutie geweldig, en dan het liefst op een groot scherm.
Wat ik helemaal met je eens ben is dat alles te veel een wegwerpmaatschappij is geworden.
Dat begrijp ik Dick maar de discussie ging in eerste instantie over geluid waarbij je zegt dat je vind dat ik te kort door de bocht gaat. Maar goed, ieder zijn mening ieder zijn ding.
Hallo Paul,
Soms is het zoeken als je een bepaald type buis in Nederland wilt bemachtigen. Maar we leven nu wel in een tijd dat je gemakkelijk over de grens kunt kijken.
deze boxjes gekocht voor 20 euro gekocht bij de kringloop…heerlijk direct en vooral dynamisch geluid! Ik snap daarom ook niet wat je bedoelt, Dick?
Nico,
Het verhaal over de Technics speakers is door Rene van Es geschreven…
Heb zo’n setje bij de kringloop vandaan voor 8€. Staan nu in de camper met een kleine subwoofer op een 2.1 class D versterkertje van Ali. De subwoofer kwam van een kapot 5.1 setje dat bij de vuilnis lag. In totaal kostte me het nog geen 25€. Er zit zelfs een crossover op de versterker en na wat afstellen komt er naar verhouding van de investering fantastisch geluid uit. Niet zo goed als een setje near field monitors die ik heb maar goed genoeg voor dagelijks geluid voor radio, tv en computer.
Een bronverwijzing zou mooi geweest zijn. Ik ben er namelijk van overtuigd dat het artikel verwijst naar de veel betere sb-f1mk2, die inderdaad uitmuntend is. De mk2 was inderdaad ook het summum om deze middelmatige speakers te laten zijn wat er in eerste instantie beloofd was. Jij hebt gewoon op zoiets als marktplaats mk1 zien staan en bent er vanuit gegaan dat dat het enige type was.
Probeer eens een mk2 setje te vinden (meestal wel ietsje duurder) en doe dan de review nog eens.
Die oude quad heeft gewoon wat aandacht nodig en als het dan weer speelt zoals het hoort dan sta je versteld van hoe goed het is.