SPEC RSA-V11 geïntegreerde versterker

SPEC

SPEC is voor mij de fabrikant die de Klasse-D versterker qua geluidskwaliteit eindelijk op een niveau heeft gebracht zodat we eigenlijk niet meer aan wat voor versterkerklasse hoeven te denken en vooroordelen bij het oud vuil kunnen. SPEC versterkers zijn wat dat betreft gender neutraal en kunnen zich met hun geluidskwaliteit wat mij betreft meten met de best klinkende klasse-A, B, buis of solid state versterkers van welk pluimage ook.

Filosofie

De filosofie van deze bijzondere fabrikant lijkt simpeler dan dat het is: bouw met de hedendaagse stand van de techniek versterkers die even goed of beter klinken dan de betere single ended buis versterkers.

De mannen achter SPEC zijn, als ze deze uitdaging aangaan, al een leven lang liefhebbers en gebruikers van 300B SET versterkers en hoog rendement hoornluidsprekers. Twee dingen die bij elkaar passen als Jip en Janneke.

Het werd een veel jaren plan van deze pur sang buisliefhebbers dat van start gaat in 2004 en uiteindelijk resulteert in de naar een voor het gros van ons ‘gewone’ mensen schier onhaalbare RSA-F33EX geïntegreerde versterker. Maar over de kwaliteit valt weinig te twisten. De versterker maakt behoorlijk furore bij de internationale pers. Daarna komen er gelukkig ook beter betaalbare SPEC versterkers in het leverprogramma.

Veel is lekker?

Klasse-D versterkers zijn er inmiddels te kust en te keur. Maar het lijkt er soms op dat het bij dit type efficiënte versterkers vooral gaat om zoveel mogelijk uitgangsvermogen te kunnen genereren en secundair om klankmatige kwaliteiten. Verpakt in een blingbling high tech behuizing waar het grootste deel van het beschikbare ontwikkelbudget aan op gaat. Elektronica is immers een heel stuk minder kostbaar dan het uit een blok aluminium of RVS gefreesde behuizing.

Het lijken me vaak versterkers die op de digitale tekentafel zijn ontwikkeld. Door technisch begaafde mensen die topspecificaties nastreven. Maar waarvan ik me vaker dan eens afvraag hoeveel affiniteit ze eigenlijk hebben met geluidskwaliteit. Zo klinken helaas te veel versterkers van vandaag in mijn oren: koel zakelijk, strak, klinisch en levenloos. Het is niet zo vreemd dat er nog zo vele liefhebbers terugvallen op vintage apparaten of nieuwe versterkers met een net iets andere insteek als bijvoorbeeld Accuphase, Luxman, Leben of de hoofdrolspeler in dit verhaal: SPEC. 

Het kan ook nog anders...

SPEC doet daar niet aan mee. Naast de fraaie techniek zijn de uitgangsvermogens van de versterkers van normale proporties. Veel aandacht gaat uit naar de uiteindelijke geluidskwaliteit.

Er wordt met een diversiteit aan componenten getweakt tot het eindresultaat naar wens van de maker is. Zijn daar speciale onderdelen voor nodig? Dan worden deze speciaal ontwikkeld. Dat zie je aan de voedingscondensatoren, die zijn ontstaan uit een samenwerkingsverband met Nichicon, een van de belangrijke fabrikanten van elco’s.

Foliecondensatoren komen of uit eigen productie, de ruby mica types, of zijn de speciaal voor audiogebruik gemaakte Blue, Green of Red Cactus papier-in-olie condensatoren. Geënt op de beroemde Vitamin Q condensatoren uit vroegere jaren.

De behuizing en afwerking is typisch die van de betere Japanse producten. Om door een ringetje te halen.

RSA-V10 en V11

Het front ziet er weer opgeruimd en strak uit. Twee grote draaiknoppen en een aan/uit schakelaar. De laatste weer de typische solide SPEC cockpit toggle, met lock. Rond de draaiknoppen zien we hier ook weer de lichtkrans, die ik zelf best chique vind, maar ook is uit te schakelen.

Op de achterkant vinden we naast de luidsprekerterminal drie paar cinch ingangen en een paar gebalanceerde XLR ingang. Met een drie-posities schuifschakelaar is in de bovenste positie de lichtkrans rond de volume en kanaalkeuze draaiknop ingeschakeld. In de middenpositie is de verlichting uit. In de laagste stand wordt de versterker in eindversterker mode geschakeld waarbij het volumeregelcircuit in de versterker een bypass krijgt.

Het grootste verschil tussen de SPEC V10 en V11 versterkers is de kleur. De RSA-V10 is overduidelijk in de huisstijl van SPEC, een iets kleiner broertje van de RSA-M99. In een naturel aluminium kleur met de karakteristieke roodhouten versterkerbodem en apparaatvoeten.

De RSA-V11 is de eerste geïntegreerde versterker van SPEC die in zwart is uitgevoerd. Ook de houten delen. Hierdoor gaat er wel wat van het huis typische SPEC-design verloren maar er zullen genoeg mensen zijn die juist deze uitvoering waarderen.

Ook in het zwart zal de V11, niet snel met andere merken verward zal worden.

V11 vs M99

Op het eerste oog lijken de versterkers, en dan nog het meest de RSA-V10, als twee druppels water op de eerder uitgebrachte duurdere RSA-M99. Waar zitten de verschillen dan in?

Bij nader onderzoek zie je dat er hier een daar de kaasschaaf is gehanteerd. De V10 en 11 zijn 5 mm lager dan de M99. De V11 laat de weegschaal uitslaan naar 14,5 kg, waar de M99 15,5 kg laat zien. Dat laatste zit ‘m met name in de constructie van de bovenkap. Bij de M99 is de bovenkap in een sandwichconstructie gemaakt, een uiterst rigide geheel. De V10/11 doen het met een enkele, nog steeds bovengemiddeld dikke zware kap.

De houten bodemplaten en versterkervoeten zijn bij de nieuwe versterker ook wat soberder van constructie. Daar waar Spruce hout bij de M99 versterker wordt gebruikt en de voeten zijn samengesteld uit twee types hout, doen de V10 en V11 het met een Lindehouten bodem en voeten van Esdoornhout.

Het maximale uitgangsvermogen is wat lager, 120 om 100 watt. Dat laatste mag je snel vergeten. Als je aan 100 watt niet voldoende hebt om je speakers te voeden, heb je dat met 120 watt evenmin.

Op de achterkant zien we bij de V11 een enkel paar gebalanceerde XLR ingangen waar de M99 dit dubbel uitgevoerd heeft. De optie van de M99 om de versterker om te schakelen naar een pure eindversterker waarbij een voorversterkertrap en volumeregelaar buitenspel wordt gezet is ook op de nieuwe SPEC versterkers aanwezig.

De binnenkant

De binnenkant wijkt ook maar weinig af van de M99. Ook hier vinden we weer de fraaie voeding met een melange aan Hibiki-ichi , Black Cactus en Ruby Mica condensatoren en de mooie afwerking.

Het volumeregel circuit is identiek aan die in de RSA-M99.

Periferie

Luisteren

Beide versterkers lijken meer overeenkomsten dan verschillen te hebben. De M99 geeft me iets duidelijker contouren in het diepste laag waar de V11 wat ronder overkomt. 

Maar het is geen gemakkelijk oordeel. Beide zijn klasbakken waar de V11 goed weet te profiteren van ervaringen die bij het ontwikkelen van de M99 zijn opgedaan. De hierboven genoemde versoberingen hebben (gelukkig) nauwelijks tot mindere prestaties geleid. Wel tot een toch niet onaanzienlijk prijsverschil tussen beide. Wat de V10 en V11 langzaam maar zeker voor een bredere doelgroep aantrekkelijker kan maken.

SPEC excelleert in een geluidsbeeld dat een organische feel heeft, met een ruimteweergave die soms geen grenzen lijkt te kennen. Dit ervaar ik al sinds de eerste SPEC versterker in mijn audiorek werd gezet. Het lijkt in het DNA van SPEC te zitten. Of de periferie moet de begrenzende factor zijn. Het oplossend vermogen is formidabel, zonder maar een spoor van te analytisch te zijn.  

Meetbank

Bij het meten van het uitgangsvermogen in een belastingsweerstand kom ik exact op de fabrieksspecificatie van 50 watt. Bij een halvering naar 4 Ohm verdubbelt het vermogen bijna naar 98,1 watt.

De vervorming is uitzonderlijk laag. Wel gemeten met een laagdoorlaatfilter, om resten van de draagfrequentie buitenspel te zetten. Ik kom in cijfers bij 1 watt uitgangsvermogen op 0,004% THD+n en bij 25 watt op 0,0062% THD+n.

De frequentierespons met een 4 Ohm belastingweerstand laat het -3 dB punt op 40 kHz. Omdat SPEC het onontkoombare laagdoorlaatfiltercircuit niet in de tegenkoppeling opneemt, loopt de respons bij een 8 Ohm belasting op naar een piek van 2,8 dB bij 30 kHz.

De ingangsgevoeligheid bij volledig open gedraaide volumeregelaar is 250 mV voor vol vermogen. Voor 1 watt uitgangsvermogen is 35 mV aan de ingang nodig.

Geschakeld in eindversterker mode is de ingangsgevoeligheid 1,2 volt voor maximaal vermogen.

Het opgenomen vermogen uit de wandcontactdoos bij dichtgedraaide volumeregelaar meet ik op slechts 9,6 VA. Ook deze SPEC is zoals we inmiddels mogen verwachten, een buitengewoon groene versterker.

Zelfs bij de metingen op diverse uitgangsvermogens wordt er niets heet, of zelfs maar warm. Wat erop duidt dat we van de elektronische componenten stressvrij hun werk kunnen doen. Dat zal ongetwijfeld een positief effect hebben op de levensduur van de versterker hebben.

Conclusie

De SPEC RSA-V11 is een zeer aantrekkelijke versterker waarbij de geluidskwaliteit op het hoogste plan staat. Ten opzichte van de duurdere RSA-M99 laat deze nieuwe telg van SPEC weinig veren te vallen. Aan de geluidskwaliteit is weinig aan te merken. SPEC blijft zoals ik eerder al heb mogen ervaren een witte raaf in versterkerland.

Wil je een versterker met een retestrak uber-analytisch geluid? Zoek verder. Ben je op zoek naar een passende versterker voor je luidsprekersysteem dat een bovengemiddeld laag rendement heeft en veel vermogen en stroom uit een versterker verlangd om echt tot leven te komen? Zoek ook verder.

Hou je van een vloeiende, ruimtelijke bijna tastbaar organisch aanvoelende geluid van je audioset, zet dan deze SPEC RSA-V11 bovenaan op je shortlist om eens te gaan luisteren. Maar pas op, verslaving ligt op de loer... Gelukkig een gezonde verslaving die hooguit slaapgebrek kan veroorzaken...  

SPEC maakt gewoonweg akelig fijne versterkers. Zeer warm aanbevolen!