Music First Audio Classic v2 Preamp (deel 2)
In deel 1 over de Music First Audio Classic v2 voorversterker kun je de ervaringen van Marco lezen. Toen MFA C v2 bij mij werd afgeleverd voor een technisch rapport was ik echter zo onder de indruk van de toegepaste techniek en vooral de fraaie geluidskwaliteit, dat we besloten om er een verhaal in twee delen van te maken waarin ik ook mijn ervaringen zou delen met de lezer.
Music First Audio
De MFA Classic v2 is een zogenaamde TVC, een Transformer Volume Control. Je vind dus geen actieve elektronica in de kast, geen buizen, geen transistoren, geen opamps, geen voedingstrafo, voedingelco’s of koppelcondensatoren, sterker nog, er is zelfs helemaal geen aansluiting voor een lichtnetstekker, geen indicatieledjes, niks van alles. Groen als gras dus, En toch doet de Classic v2 heel veel dingen hetzelfde als een reguliere voorversterker, inclusief een aantal dB’s spanningversterking als dat nodig blijkt te zijn.
Waarom hebben we eigenlijk een voorversterker nodig?
Heb je er wel eens bij stil gestaan waarom we een voorversterker nodig hebben? In 99 van de 100 situaties wordt er niet eens versterkt maar domweg verzwakt. Met andere woorden: er komt minder spanning uit de voorversterker dan dat bij de ingang ingestopt wordt. Hoe kan dat nou? Een eindversterker heeft een bepaalde ingangspanning nodig om hem tot maximaal uitgangsvermogen uit te sturen. Bij commerciële versterkers is dat vaak 1,5 tot 2 volt. Maar ik ben ze ook nog wel gevoeliger tegen gekomen. Moest ik zelfs een extra verzwakker aan de ingang van de eindversterker gebruiken om niet alle regelbereik van de volumeregelaar in de voorversterker heel oncomfortabel tot de eerste paar graden van de slag van de draaiknop te beperken.
Een bron als een CD-speler of DAC volgens de Red Book standaard gemaakt geeft 2 volt bij het maximaal mogelijk digitale signaal. Een voorschrift dat steeds vaker met voeten getreden wordt met nog hogere uitgangspanningen. Waar is dan nog een voorversterker voor nodig? Er is toch al voldoende spanningsversterking? Klopt, maar een eindversterker heeft maar één ingang en meestal geen volumeregelaar.
Comfortabel regelen
We willen toch wel graag een paar apparaten aan kunnen sluiten en het volume kunnen regelen. En misschien nog wat andere mogelijkheden als een klankregeling of een afstandsbediening. Er zijn veel knoppen en lampjesridders onder ons voor wie het oog ook wat wil. Niks op tegen natuurlijk. Ik kan zelf ook genieten van een mooi gemaakt en rijk uitgevoerd apparaat waarbij het oog ook gestreeld wordt. Zo lang de geluidskwaliteit maar niet nadelig beïnvloed wordt, die gaat bij mij voor alles.
Aha, dan kan ik dus ook gewoon een potmeter in een kastje bouwen die als ‘voorversterker’ kan dienen? Jazeker, dat kan. Je kunt dergelijk passieve regelkastjes zelfs kopen. Maar we zitten dan nog met de impedantiekwestie. Neem je een potmeter van bijvoorbeeld een gangbare 100 kOhm, dan zit het met de afsluitweerstand voor je CD-speler of andere bron wel snor, maar de uitgangsimpedantie breekt je dan op. Met gemiddeld 20 kOhm ga je onder andere problemen krijgen met de capaciteiten die de heer Miller reeds lang geleden heeft gevonden. Iedere buis of transistor heeft ook een capaciteit tussen ingang en uitgang, ofwel anode of collector. Deze vaak niet eens zo hoge capaciteit wordt echter met de versterking factor van de buis vermenigvuldigd. En dan wordt het wel spannend.
En weg is mijn frequentiebandbreedte
Je hebt vast wel eens gezien dat een versterker een prachtig ruime frequentiebandbreedte laat zien. Bij vol opengedraaide volumeregelaar. Draaien we deze terug naar pakweg eenderde van volle slag, zeg maar stand 10:00 uur, dan blijkt het laagdoorlaatpunt plots enkele octaven lager te liggen. Hoe dat komt? De hoge uitgangsweerstand van de potmeter vormt samen met de genoemde Millercapaciteit een mooi hoog af filter.
Denk nu weer eens aan je mooie potmeter die je net in een kastje hebt ingebouwd. Op dat kastje komen waarschijnlijk ook nog cinch chassisdelen. Er zal toch een kabel van je passieve regelaar naar de eindversterker moeten komen. Die zijn snel 0.75 cm tot een meter lang. Ook die kabel heeft een eigen capaciteit die je bij die van de heer Miller op mag tellen. En je ziet dat het probleem snel verslechtert.
Nu kun je natuurlijk een volumeregelaar van bijvoorbeeld 5 kOhm kiezen. Heel mooi, probleem opgelost, maar alles heeft zin prijs. Je CD-speler of DAC is vaak niet dol op lage afsluitweerstanden en komt niet meer tot de prestaties die je gewend bent.
X10-D
Je herinnert je misschien nog wel de ronde en later rechthoekige kastjes van Musical Fidelity, de X10-D, die een lage uitgangsimpedantie koppelden aan een extreem hoge ingangsimpedantie door het gebruik van een buisje in kathodevolger schakeling. Het heeft de fabrikant geen windeieren gelegd. De X-10-D’s werden al snel na de introductie als warme broodjes verkocht omdat veel CD-spelers domweg beter bleken te klinken als er een X10-D tussen speler en versterker werd ingezet. Dat de extra toegevoegde elektronica in de signaalweg ook zijn stempel drukt op het totaalgeluid laten we maar even voor wat het is.
Maar wat wel duidelijk is dat hoogohmig afsluiten van een bron zijn zegeningen kan hebben. En dan is het gebruik van enkel een passieve regelaar in de vorm van een potmeter met lange bekabeling er aan, of is het nog zo’n fraai exemplaar, geen goed plan. Vaak zul je merken dat de ‘guts’ uit het geluid verdwijnt, het wordt slap als een vaatdoek. En wie wil er nou een plumpuddinggeluid? Dan is een actieve voorversterker een veel beter idee, ondanks de extra elektronica die er voor nodig is.
Hoi Dick,
Mooi stukje! Laatst heb ik nog op de site van Doede zitten kijken naar zn nieuwe DDDAC en de mogelijkheid om gebalanceerde uitgangen te gebruiken: dat gaat dus heel makkelijk!
Maar, vraagje tov het getekende schema op pagina 3 van je review. Weet je zeker dat die TVC zo uitgevoerd is? Als het zo zou zijn, zouden er twee decks per kanaal nodig zijn voor het schakelen van de secundaire, oftewel 4 decks voor stereo. Op de foto zie ik maar twee decks, ik denk daarom dat de schakeling eerder is zoals getoond op deze site (TVCs van Silk Audio)
http://www.diyhifisupply.com/node/341
Wat denk jij?
vriendelijke groeten, Erik
Erik, ik heb ook maar 1 kanaal getekend.
Hoi Dick.
Ik begrijp dat je 1 kanaal getekend hebt. In je tekening heb je twee taps (+ en – signaal) per verzwakking stap. Omdat je twee taps hebt, heb je ook een schakelaar met twee decks nodig per kanaal: een deck selecteert de +, de andere de -. En als je een stereo voorversterker hebt, zoals deze, zou je dus vier deks nodig hebben. Daarnaast, als je een tap voor + en een voor – zou hebben, zouden er zo’n 46 draden uit de secundaire van de transformator komen (23 stappen * 2 taps per stap). Dat zie ik echter niet terug op de foto: er zijn maar twee decks totaal, een voor L, een voor R. En, ik kan de draadjes niet zo goed tellen, maar t ziet er naar uit dat er 4 draden ‘ingaan’, en er twee bundeltjes met 12 elk ‘uitkomen’, dus 24 uitgangen (die naar de ELMA gaan).
Ik zit al een tijdje naar die TVC van Silk Audio te kijken, omdat ie met USD 390 mooi geprijsd is, en wil die idd ook in kunnen zetten voor al die SE – gebalanceerde omzetting, en terug, en probeer uit te vinden hoe andere apparaten dat oplossen – daarom dat ik zo geïnteresseerd ben in hoe deze preamp dat doet!
Bedankt voor je aandacht 🙂 Erik
Eric,
De MFA Classic v2 is een vol gebalanceerd ontwerp, dan ontkom je niet aan het gebruik met vier deks, of een dubbeldekker met per dek twee moedercontacten.
Dick,
De aanslutingen getoond op van de Silk Audio maken het ook een volledig gebalanceerd ontwerp. Ik vraag me dan alleen af – en jij misschien ook – waar die vier deks dan terug te vinden zijn in de foto op pagina 3? Dat is toch de foto van de unit die je aan het gebruiken bent?
Ik denk nog steeds dat de tekening die je gemaakt hebt op pagina 3 niet klopt, omdat er geen twee draadjes per tap uit de transformator komen, maar ja, ik heb t ding niet in handen om de bedrading zelf langs te gaan.
Groeten, Erik
Hoi Dick,
Nog even, ik keek weer even terug op de review van Marco van deze unit, en die schrijft ‘Per kanaal lopen er 24 draden naar de volumeregelaar. Alle bedrading is wel netjes gecodeerd en dat moet ook wel’. Als er 24 draden uit de trafo komen, en hij heeft 24 stappen, kan het dus niet zijn zoals je tekening op pagina 3, want in die configuratie zouden er meer dan 40 draden uit elke transformator moeten komen.
Dit begint al op een discussie te lijken, maar dat wil ik eigenlijk niet. Ik denk dat ik aan de hand van de foto’s al veel heb geleerd, en dat t geheel ook nog eens goed klinkt stemt me ook tevreden 🙂
Groeten, Erik
Eric, waarom vraag je het de makers zelf niet? Ze zijn buitengewoon goed aanspreekbaar bij MFA.
Hi Dick, bedankt voor het mail adres. Ik zou ze een mailtje sturen, is idd mss handiger.
De uitgang van de MFA voorversterker is niet echt gebalanceerd! Hij kan prima met echt gebalanceerde bronnen worden gebruikt, maar de uitgang heeft geen middentap, dus is pseudo-gebalanceerd. Dat levert dus niet altijd een correcte, netjes gebalanceerde push-pull oplossing. Meestal gaat het wel goed, maar ik weet niet zeker of het wel altijd veilig een fasedraaier kan vervangen.
Een uittreksel uit het Jensen Transformer Book. Het behandeld hier de zwevende gebalandeerde schakeling. Erg boeiend leesvoer. Je vindt het hier: http://www.jensen-transformers.com/an/Audio%20Transformers%20Chapter.pdf
Blader naar pagina 16: figuur 32.
Beste Maarten,
De uitgang van de MFA pre amp is wel degelijke gebalanceerd. Dat de middentap ontbreekt, betekent niet dat hij pseudo-gebalanceerd is, zoals jij zegt. De MFA is transformer balanced en dan is die middentap niet nodig.
Een nadere uitleg hierover krijg ik een dezer dagen van Music First. Zodra ik de uitleg heb, zal ik ‘m hier posten.
Met vriendelijke groet,
Ton van der Veeken, Hear Everything Audio Import
Beste Maarten en andere liefhebbers van versterkertechniek,
Hier de uitleg die ik kreeg van Jonathan Billington van Music First Audio:
“The balanced output on the Music First Audio preamplifiers are fully balanced. Hot goes to pin 2 and cold goes to pin 3. Because of the transformer nature of the pre-amp a centre tap going to pin 1 is not needed. This is not always the case with electronically balanced circuits. These circuits need a ground going to pin 1 to act as a ‘return’ for the signal.
A very complicated transformer design means that only a single deck of switching is needed for each channel.”
Met groet,
Ton van der Veeken, importeur MFA
Dat is gewoon niet waar! De meeste eindverterkers zijn intern niet gebalanceerd, en dan maakt het niet uit, maar een trafo kan nog steeds aan een kant naar aarde worden getrokken. Als je eindversterker echt gebalanceerd is dan zie ik niet in hoe dat correct kan werken, omdat beide kanten van de XLR ouput van de MFA zweven. Je kunt dan gewoonweg nooit een goed symmetrisch resultaat krijgen.
Maarten
Beste Maarten,
Ik zal de producent attenderen op jouw antwoord.
Ton
Bedankt. Overigens wel een erg interessante recensie. Ik ben een grote liefhebber van TVC voorversterkers. Als je de MFA goed vind dan moet je zeker ook de Townshend Allegri eens proberen. Dat is aan AVC (dus zeker niet gebalanceerd, omdat een kant gewoon aan aarde hangt) en geen TVC, maar klinkt daardoor wat steviger in de bas en wat levendiger. De Music First is universeler, met XLR in en uit, en de mogelijkheid om aardlussen te breken, maar de Allegri klinkt wel erg goed.