Isotek Titan, Nova en Aquarius netspanningfilters

Kirchhoff en co.

Voor het goed configureren van filters is een gedegen elektrotechnische kennis en ervaring een must. Je komt dan onder andere bij pioniers als Kirchhoff en collega’s terecht. Die know how vind je niet altijd bij nieuwe fabriekjes of in de DIY dingen op het Internet. Isotek heeft er zijn specialisatie van gemaakt. En zelfs daar weten het conditioneren nog steeds verder te optimaliseren.

Een kleine anekdote…

Het meest bizarre op het gebied van powerconditioning wat mij tot nu toe overkwam was een fraaie gefilterde verdeeldoos waarin, zo later bleek, na het open schroeven, lukraak met spoelen en vooral veel parallel geschakelde condensatoren was rondgestrooid. O nee, zeker geen goedkoop ding, maar een serieus op de markt gezet product, met een professionele uitstraling. Maar de elektrotechnische kwaliteiten van de makers blijken schril af te steken bij hun mechanische vaardigheden. Bij het inschakelen van een in de verdeeldoos gestoken apparaat ontstaan er zulke grote pieken dat het een doorslag in een voedingstrafo opleverde. Bij controle op de meetbank ging de meetapparatuur op tilt. En ik blijk na wat verder vragen niet de enige te zijn die dit overkwam.

Het lijkt zo gemakkelijk: ontbreekt het aan kennis om versterkers of wat voor andere actieve apparatuur te ontwikkelen maar je wilt toch wat geld genereren in de audiobizz, knoei je toch bekabeling in elkaar. Een stekker kan iedereen wel aan een kant en klaar ingekocht stuk kabel schroeven. Solderen is weer wat anders, maar toch… Een mooi kousje er omheen, een voorbedrukt krimpsleefje, goed over de stekker getrokken, anders schroeft een of andere overnieuwsgierige recensent ‘m misschien los. De prijskaartjes niet te mals maken, anders vertrouwt de gemiddelde audiofiel het niet. Of je prutst wat aan zoals bovengenoemde mannen, met alle gevolgen van dien. Het bedrijfje was in ieder geval geen lang leven beschoren. Helaas, dit soort kaf hou je altijd onder het koren.

Voor de duidelijkheid: de hier bespoken Titan en ook de andere twee geven geen enkele vorm van vreemd ongewenst inschakelgedrag, integendeel zelfs, zou ik willen zeggen… En de technische kwaliteiten zijn onberispelijk.

Ongewenste weerstand

Een probleem met lichtnetfilters is meestal dat het de impedantie verhogend werkt. Ideaal is een wandcontactdoos met een uitgangsweerstand (en contactovergangsweerstand) van nul ohm. Deze kan dan ongeremd de stroom en vooral stroompieken leveren als er om gevraagd wordt. In een ideale wereld is de 50 Hz sinus is perfect van vorm en storingen zijn er niet. In de echte wereld wordt de aangeleverde stroom alleen maar meer vervuild. Het energienet is een bron van vervuiling en wordt aan alle kanten misbruikt door bijvoorbeeld babyfoons of computernetwerken die de netbekabeling als transportmiddel voor de hoogfrequente signalen gebruiken, koelkasten, boormachines, stofzuigers en ga maar door, allemaal gebruiken ze onze energiebron (logisch) en geven als beloning een stukje vervuiling terug op het net. Wat er uit de muur komt is alles behalve schoon. De 50 Hz sinus is vervormd, er komt veel hoogfrequente troep mee en als je pech hebt is er ook nog een paar volt gelijkspanning die de kernen van de voeding trafo’s in de apparatuur zo lekker verzadigd, dat ze heerlijk mechanisch staan te brommen op de netfrequentie, die je overal doorheen hoort in je luisterkamer. In intensiteit variërend door de dag heen.

Dat laatste probleem is effectief te bestrijden met een scheidingstrafo, maar dat is ook niet altijd ideaal, die moet bovenal groot zijn. Een vervormde sinus is te herstellen met een apparaat wat zelf een geheel nieuwe 50 Hz genereert uit de aangeboden netspanning. Je vindt die apparaten bij onder andere PS Audio en Accuphase. Erg kostbare apparatuur.

Kommer en kwel allemaal… ach en wee?

Nee, natuurlijk is het niet slechts narigheid wat de klok slaat. Onze moderne apparatuur is best redelijk gewapend tegen het voor ons ‘audiofielen’ minder ideale lichtnet, maar we kunnen niet zonder. En je zult vaak niet eens wat merken van de hier beschreven ‘horror’, totdat?… ja, totdat je in aanraking komt met zoiets als een Isotek Titan en die in de muziekinstallatie schuift… dan blijkt er toch wat te gebeuren dat de muziek nog beter tot zijn recht laat komen. En tot dan toe was ik toch een heel tevreden audioot…

Op bovenstaande FFT meting zie je de 50 Hz sinus dat het lichtnet ons geeft. Het is alles behalve een mooie schone zuivere sinusspanning (klik weer op het plaatjes voor een vergrote versie). De vele harmonischen, de vijfde, bijvoorbeeld, is slechts –10 dB verzwakt, laat zien dat het 50 Hz lijdt aan erg veel vervorming.

Netfilters, onzin of noodzaak?

Nou, noodzaak is een groot woord. Maar ik weet sinds ik voor eerste kennis mocht maken met de Titan wel hoe zalvend de werking kan zijn. Wat ook wel zeker is, is dat ons lichtnet er in de toekomst niet schoner op zal worden. De al dan niet hoogfrequent vervuiling zal alleen maar erger worden. Babyfoons, computernetwerken via de huisbekabeling wordt steeds meer aangeboden, het aantal schakelende voedingen in audio en huishoudelijke apparaten is al lang niet meer bij te houden, bij je zelf én bij de buren…