CEC DA 03N DAC en TL 03N CD transport
CEC is een Japanse fabrikant van prestigieuze audio apparatuur. Het bedrijf bestaat al sinds 1954 en begon als toeleverancier van zogenaamde OEM producten (Original Equipment Manufacturer) aan veel bekende audio fabrikanten. In de jaren 70 kreeg de firma onder eigen naam bekendheid met de mooie lijn platenspelers. Typisch Japanse draaitafels in het verlengde van de Pioneer PL12D, die voor een doorbraak zorgde door bovengemiddeld veel kwaliteit te bieden voor een betaalbare prijs. De CEC platenspelers zijn nog steeds geliefd bij verzamelaars.
In de jaren 80 komt het zwaartepunt al snel op de productie van CD-spelers te liggen. CEC weet zich te onderscheiden met bovenladers met een snaar aangedreven loopwerk. De lijn CD-transporten en CD-spelers wordt verder uitgebouwd met aan de top vrij extreme apparaten als de TL 0X. Naast de CD spelers en DA converters heeft CEC ook versterkers in het programma. Maar die hebben nooit de status bereikt die de CD spelers van dit merk hebben veroverd.
De hier besproken TL 3N is een regelrechte nazaat van deze oer CEC speler. In de loop van de tijd krijgen de CEC transporten meer digitale uitgangen waaronder de CEC superlink. Wat als verbetering voor de bekende S/PDIF aansluiting moet gelden.
De CEC TL 3N CD transport
Het TL 3N CD-transport meet 43,5 x 29,5 x 10 cm en is met zijn 10 kg een zware jongen. Op het front is er naast een display alleen de aan/uit drukknop en het van een CD-speler bekende viertal drukknoppen voor de bediening. Op de achterkant vind je naast de twee Superlink aansluitingen S/PDIF cinch, Toslink en AES/EBU uitgangen. Er is ook nog een aansluitmogelijkheid voor een externe masterklok. Het handelsmerk van CEC is uiteraard bovenop de speler te vinden achter een rookkleurige transparante mooi licht lopende schuif. Daaronder is het snaar aangedreven loopwerk te vinden. CEC heeft voor de aandrijving via snaren gekozen omdat dit vibraties van de aandrijfmotor buiten de deur houdt. Op dezelfde wijze dan een platenspeler. De afkomst verloochend zich niet… De CD wordt met een grote 330 gram wegende puck op zijn plek gehouden. Dat geeft een behoorlijke vliegwielwerking. De afwerking is om door een ringetje te halen.
Superlink?
De S/PDIF (Sony/Philips Digital InterFace) aansluiting geeft de complete datastroom, inclusief het kloksignaal, door van het ene naar het achterliggende apparaat. Het voordeel is dat het een simpele methode is met een enkele kabel. Het nadeel is dat het gevoelige kloksignaal, de hartslag van een digitaal signaal, ligt ingebed in het totale signaal en gemakkelijk slachtoffer kan worden van vijand nummer één van digitale audio: jitter. Jitter is en versmering van de timing van de klokpulsen. Als een puls vroeger of later aankomt dan exact op tijd, geeft dat jitter.
Intern in een CD-speler blijven de datalijnen en klok gescheiden van elkaar. Deze connectie wordt I2S genoemd. De data wordt via een viertal lijntjes getransporteerd.
De CEC Superlink lijkt hier heel van weg te hebben. Zelfs de benamingen bij de aansluitbussen zijn identiek. Het TL 03N CD transport wordt via een kwartet coaxkabels met de DAC verbonden, die uiteraard over dezelfde Superlink BNC bussen beschikt. Naast de BNC kabels is het ook nog mogelijk om de Superlink via een compactere weg aan te sluiten. Daarvoor zijn het transport en de DAC ook nog met Sub-D connectoren uitgerust. Wat het verschil is tussen beide methodes, en/of de ene beter is dan de andere weet ik niet. Ik heb alleen een viertal coaxkabels bij de apparaten gekregen en deze gebruikt.
Mooi artikel. Bizar dat een nieuwe DAC van dit kaliber gebruikt maakt van zo’n ondermaatste USB converter. Onbegrijpelijk.
Dick
Ik ben erg benieuwd naar jou ervaringen met het direct afspelen of het converteren van SACD ISO’s. Gebruik je dan Audirvana voor het direct afspelen en Weiss Saracon voor de conversies? In de hoop dat je hier nog een keer een artikel aan wilt wijten. Bij voorbaat dank. Roel
Ha Roel,
Als je een DAC hebt die DSD kan verwerken is het spelen van iso’s of losse DSD files een mooie optie. Als je DSD datastroom on the fly door de playersoftware van bijvoorbeeld Audirvana naar PCM laat converteren, geeft dat echter niet hetzelfde mooie resultaat dan dat het eerst via Weiss Saracon uiteen wordt gerafeld naar hoogbit PCM. Een erg leuk en leerzaam vergelijk overigens. Het is niet puur slecht hoor maar het kwaliteitsverschil is wel zo ruim dat je er geen al te geoefende oren voor hoeft te hebt.
Eerst je DSD door de Weiss Saracon halen is het advies. Bewaar je iso’s op een aparte harde schijf voor de toekomst, als je misschien eens een DAC in je audiorek zet die rechtstreeks DSD naar analoog omzet.
Bij mijn laatste bezoek aan Doede zijn we toevallig nog met de SA-CD iso’s bezig geweest, daar kwamen tot dezelfde conclusie.
Hoi Dick,
Waar zit het klankverschil in? Ruimtelijkheid, details, dynamiek?
Wat zijn de door jou gebruikte settings binnen Saracon? Kies je voor 24bit FLAC met een samplerate van 176.4 of 352.8 kHz? En wat doe je met de dither en 6dB gain settings?
Het is trouwens best een bewerkelijk klusje om de iso’s in de Terminal om te zetten naar losse DSD files voor Saracon.
Dag Roel,
Dick vroeg mij jouw vraag te beantwoorden, omdat ik nogal wat ervaring heb met het omzetten van ISO’s naar Hi-Res digitale audio files. Weiss Saracon is van origine een professioneel studio tool, waarvan de kwaliteit erg hoog te noemen is. Ik zal je ook vertellen waarom “on-the-fly” conversie programma’s niet dezelfde kwaliteit halen, maar ik zal beginnen met de instelling voor een goede conversie:
DSD to PCM
Format: Microsoft Wave Ex(panded)
Number Format: 24bit Fixed point
Dither: POWr3
Sample rate: 176.4
Gain dB: 0
Smart Interleave
De conversies draai ik op een aardig doosje: Dual core 3,33GHz, 8GB geheugen, SSD disk voor het OS en een RAID5 set van 8TB (6TB effectief) voor de muziek, maar bij het draaien van de conversies staan beide processoren bijna aan hun maximum. Ik heb al een paar keer gehad dat ik tussendoor nog even snel wat anders wilden doen (bijvoorbeeld het kopiëren van een aantal files) en dat na conversie bleek dat dit een zeer negatief effect had op de kwaliteit van de omzetting. In die gevallen heb ik de albums gewist en ben van voor af aan begonnen.
Dit zegt min of meer al iets over het direct afspelen van ISO’s met software. Natuurlijk gaat het wel met het gebruik van een grote input buffer, maar het is en blijft wringen en je haalt nooit de stabiele kwaliteit van Saracon. Daar is dan ook heel wat voor nodig, want er wordt immers 176.400 x per seconde een 24 bits sample genomen vanuit een bit stream waarbij 2.822.400 bits per seconde voorbij komen zetten……. en dat alles zonder jitter.
Dit is eigenlijk nog maar de helft van het verhaal, want na het labelen van de tracks met Tag&Rename (wat extreem snel gaat zolang het WAV-EX bestanden zijn) gebruik ik xrecodeII om de bestanden om te zetten van WAV naar FLAC. (AIF en vele andere formaten zijn ook mogelijk)
Is dit voldoende antwoord op je vraag?
Hallo Peter,
Wat die conversie met Weiss Saracon betreft , doe ik het niet veel anders, maar wat ik niet kan volgen is, waarom je dan nog naar flac omzet, met zoveel ruimte kan je het in wav laten zo dat tijdens afspelen je processor een stuk minder werk hoeft te verzetten, dit alles komt dan weer ten goede van het geluid
In mijn geval lijkt het wat meer sprankelend te klinken
Groet
Martin
Hoi Peter,
Dank voor je reactie. Deze instellingen gebruik ik grotendeels ook. Wat is de reden dat je niet direct naar FLAC gaat?
Mijn workflow is iets anders, omdat ik op een mac werk. Ik gebruik het programma “Tag” om de geconverteerde FLAC van extra meta-data te voorzien. Dit werkt prima.
Dag Roel,
Dat doe ik (misschien onterecht) om de omzetting zuiver te houden. Saracon is primair gemaakt om DSD naar PCM om te zetten en vandaar de keuze voor WAV EX. Als ik de bestanden dan omzet naar FLAC, kan ik ook nog terug naar de oorspronkelijke bestanden. Om dit mogelijk te maken gebruik ik xrecodeII als standaard tool, zodat er geen sprake kan zijn van verschillende conversie methodes. Zoals je misschien wel weet, wordt er met de conversie van wav naar flac omgeschakeld van Constant Bit Rate naar Variable Bit Rate en dit maakt de kans op afwijkingen met verschillende tools mogelijk. Saracon kan immers zelf geen bestanden terug converteren van flac naar wav….
En omdat het helemaal niet onwaarschijnlijk is dat ik mettertijd overschakel van flac naar iaf, lijkt mij dit de veiligste weg te gaan.
Dag Roel,
Dit was ik er nog vergeten bij te vertellen…. De keuze voor 0 dB lijkt in eerste instantie onlogisch, want bij het afspelen van de omgezette ISO’s klinken de albums een stuk zachter dan een doorsnee CD omzetting. Ik heb in het begin wel geëxperimenteerd met de gain, maar kwam er al snel achter dat een hogere gain niet tot het gewenste resultaat leidt. De tracks klinken met +3 dB dan wel harder, maar per definitie niet beter. Er gaat dynamiek verloren en ze klinken (tja zeg maar) onnatuurlijk. Het is een softwarematige aanpassing op het origineel en het eindresultaat wordt er dus niet beter op…..
Daar ben ik het helemaal mee eens Peter!
Hoi Peter,
Die ervaring heb ik ook. In theorie moet je 6dB toevoegen om hetzelfde level te krijgen als een equivalente PCM versie. In een aantal van mijn tests ben ik er zelfs achter gekomen dat er clipping kan ontstaan. Geen gain dus. Liever de voorversterker wat meer opendraaien 😉
Bewaar je dan zowel de ISO’s als de WAVex bestanden voor eventueel later gebruik?
In de mac versie van Saracon kan ik in de PCM2PCM modus wel degelijk FLAC files naar bijvoorbeeld WAVex converteren. De meta-data blijft dan behouden.
Hoi Roel,
Ja, in principe bewaar de ISO’s en de Flac-bestanden. Je weet immers nooit waar je tegen aan loopt en dat kan variëren van totaal dataverlies tot het op de markt komen van een beter conversie tool.
V.w.b. de PCM2PCM optie…. je hebt natuurlijk gelijk. Ik heb me eigenlijk nooit eerder afgevraagd wat het nut van die optie was 🙂 .
Hoi Peter,
Welk OS draait er op jouw systeem en met welke software speel je de ISO’s direct af? Ik gebruik Audirvana 1.4.6 onder MacOSX Lion.
@Roel:
Ik speel geen iso’s direct af. Ik bewaar ze om de reden die ik hierboven beschreef. Alles staat op de server als 24/176.4 Het OS is overigens Windows Server 2003 SP3
@Martin:
Sorry, ik heb je mailtje eerder gemist.
Ik ben het niet met je eens…. Het kost nagenoeg geen moeite om wav om te zetten naar flac en vise versa. Dat lukt nog wel op een doosje met een Pentium III. Verschil is er ook niet, want je kunt ze zonder verschillen terug converteren naar het origineel. Omdat flac een totaal lossless formaat is (zeg maar net zoals je een bestand zipped en weer uitpakt) zijn er ook gehoormatig geen verschillen. Toen ik pas begon met omzetten, had ik dezelfde ideeën als jij nu, maar daar was ik naar een paar blindtesten snel van genezen. Na een jaar heb ik dan ook al mijn eerder omgezette albums geconverteerd naar flac.
Wie zegt dat ik zoveel ruimte (over) heb ? 🙂
Hoi Peter,
Ik weet dat je de ISO’s eerst omzet, maar met welke player heb je het direct afspelen van ISO’s destijds getest?
Als ik een iso direct wil spelen gebruik ik Audirvana. De iso schuif je simpel in het playscherm en spelen maar.
@Dick
Ik gebruik ook Audirvana 1.4.6, maar ik ben benieuwd wat Peter gebruikt, omdat zijn systeem op Windows draait.
Hallo Roel,
Een paar updates gemist van Audirvana? We zijn sinds afgelopen week bij versie 1.5.4…:-)
@Dick
Nee hoor, ik wacht eerst een stabiele 1.5.x versie af. Versie 1.4.6 is tot nu toe aardig stabiel.
Ik heb geen enkel probleem met instabiliteit van van 1.5 en verder. Je kunt 1.4 en 1.5 ook gewoon naast elkaar gebruiken hoor, mocht dat je gemoedsrust ten goede komen…:-)
Ik draai zo ook naast elkaar hoor. De nieuwe functies van 1.5.x hebben voor mij nog geen meerwaarde. Of zie ik iets over het hoofd?
Dag Roel,
Sorry voor het late antwoord. Voor wat betreft de ISO-player: Voor zover ik weet heb ik hierboven nergens gesuggereerd dat ik ISO’s rechtstreeks afspeel met een player, maar in dat verband zal je vervolgvraag wel zijn waar ik mijn mening op baseer dat een player als Audirvana minder kwaliteit levert dan Weiss Saracon… Dat baseer op op signalen van mensen in mijn kenissenkring die zelf het vergelijk hebben gezocht tussen direct afspelen van ISO’s en met Saracon omgezette tracks. Ik heb daar eigenlijk helemaal niet bij stil gestaan…. ik heb alleen de onderbouwing proberen te geven voor het verschil in kwaliteit wat door anderen al is/was vastgesteld.
Maakt dat mijn verhaal twijfelachtig? Dat hangt er vanaf vanuit welke positie je het bekijkt. Het zou daarom wel aardig zijn als anderen een mening geven over het (al dan niet) bestaan van kwaliteitsverschil c.q. hoorbaar verschil tussen de directe en de indirecte omzetting van DSD naar PCM.