Castle Acoustics Avon-4 luidsprekers

[nextpage title=”Castle Acoustics Avon-4″ ]

 

Er is een spreekwoord dat in een variant kan luiden: “Je kunt een ontwerp wel uit England halen, maar Engeland niet uit het ontwerp”. Ik moest er aan denken toen ik de beschikking kreeg over een paar Castle Acoustics luidsprekers, een traditioneel merk afkomstig uit Yorkshire dat onder de vlag van de IAG Group zowel de ontwikkeling als de productie verplaatste van Engeland naar China. Alleen al het uiterlijk is onmiskenbaar Engels gebleven, de naam en het logo zijn blijvend geïnspireerd op de torens van Skipton Castle in Yorkshire, Avon komt uit het Welsh en betekent ‘rivier’ en zelfs het Transmissie Lijn principe is Engels.

Castle Acoustics

Het in 1973 opgerichte merk heeft altijd een reputatie gehad waarin degelijkheid, goede weergave en betaalbaar een belangrijke rol spelen. Om die eigenschappen te behouden en vooral betaalbaar te blijven moest wel worden uitgeweken naar het Verre Oosten, waar IAG in eigen huis zowel de drivers, de wisselfilters als de kasten kan fabriceren. Peter Comeau, jarenlang de ontwerper van Mission, tekent als ‘Director of Acoustic Design’ voor het huidige ontwerp. Bovendien kan Castle Acoustics ongetwijfeld putten uit expertise van zustermerken als Wharfedale en QUAD.

Castle Avon-4

De Avon-4 is de op één na grootste luidspreker uit de Avon serie waarin steevast een bandtweeter voor de hoge tonen wordt gebruikt en de overige units een geweven carbon conus hebben met een zachte surround. De kast is gebouwd als een transmissie lijn, dat wil zeggen een taps toelopende, kritisch gedempte tunnel met een opening aan het einde. Castle claimt door het gebruik van twee woofers, geplaatst op afstand van elkaar in de poort, traditionele onvolkomenheden van dit type luidspreker op te lossen (aan elk soort behuizing kleven voor- en nadelen). In dat verband moet men denken aan demping en energieverlies die een TL nogal eens de naam gaven “langzaam” te zijn.

Het principe noemt Castle: “Twin Drive Transmission Line”. Castle gebruikt in de Avon-4 twee 130mm woofers in de lijn die is getuned op 38Hz. Voor het middengebied is een enkele 115mm woofer aan het werk en de tweeter is een 12x45mm bandtweeter geworden, beide off-center geplaats op de baffle tussen de twee woofers. Die bandtweeter heeft een bandje van dun gelaagd materiaal dat tegelijk werkt als membraan en als spreekspoel in een sterk magnetisch veld. Een bandtweeter kan door zijn principe geen energy opslaan of last hebben van conus opbreken, terwijl het gehele oppervlak van het bandje uniform wordt aangedreven.

De lage massa van een bandje ten opzichte van elke dome zorgt voor snelle attack en grote mate van detaillering. Om gelijk door te gaan met de specificaties valt te melden dat de gevoeligheid 89dB is, de impedantie nominaal 8Ω met een laagste punt van 3,5Ω. Het frequentiebereik specificeert Castle als 45 tot 20.000Hz, met een -6dB punt op 40Hz. De kast meet de bescheiden buitenmaten van 955 x 180 x 310mm (hoog x smal x diep) en weegt bijna 18 kilo. Op de achterzijde zijn bi-wire klemmen aanwezig voor de luidsprekerkabels. De kasten die op een plint staan waar spikes ingedraaid kunnen worden, zijn te verkrijgen in de volgende fineersoorten: walnoot, rosewood, eiken, antiek of zwart eiken, mahonie en kersen.

Op papier hebben we dus een mooi 3-weg systeem in een behuizing die garant moet staan voor diep en zuiver laag, gecombineerd met een snelle tweeter en een middentoon unit. Dat wilde ik graag zelf beoordelen en daarom sloot ik ze aan op een set bestaande uit: een Bluesound Node 2, een Metrum Acoustics Adagio DAC/preamp en een Pass Labs XA30.5 eindversterker. Om meer in de prijsklasse van de Avon-4 te luisteren gebruikte ik ook nog even met een goed resultaat een QUAD 303 (gereviseerd maar zoveel mogelijk origineel), rechtstreeks gekoppeld aan de analoge uitgang van de Node 2. Maar liever luisterde ik heel lang naar de kwaliteit van Metrum en Pass op de Castle’s. Kabels komen van AudioQuest, VdH en Supra.

Transmissielijn

Er ligt veertig jaar tussen de zelfbouw van mijn paar Rogers transmissie lijnen en de Castle Avon-4 die nu speelt, veertig jaar waarin ik altijd een liefhebber ben geweest van dit luidspreker principe, dat mits goed gebouwd een diep en strak laag kan leveren. In mijn ogen superieur aan de basreflex en niet voor niets staat er een paartje TL in mijn eigen systeem (PMC). Des te meer was ik benieuwd hoe de Avon-4 zou gaan spelen, vooral in een kleinere ruimte waar een TL teveel van het goede kan zijn. Zo niet de Castle die zoals het een Engelsman betaamt met een “stiff upper lip” uitermate correct en gedoseerd de lage tonen aanlevert.

[/nextpage]

[nextpage title=”Muziek” ]

Muziek

Een intro van Nik Bärtsch, Modul 29 14 van de CD Continuum is voldoende om aan te tonen dat de Avon-4 behoorlijk diep kan gaan, al raakt hij niet de laagste regionen, en tegelijk de energie strak in de hand weet te houden. Een beetje meer gas geven vindt de luidspreker lekker, te zacht kan hij de boodschap net niet goed genoeg overbrengen. Als aan de linkerkant pianosnaren in de hoge noten worden aangeslagen blijkt dat de Avon-4 ook niet vies is van dynamisch gedrag.

Hoe verder ik ga in het beluisteren van de track, des te meer raak ik overtuigd van de kwaliteit van dit meer dan betaalbare systeem. Het stereobeeld is een kleine beperking, dat zou van mij groter mogen zijn in alle dimensies, het komt gelukkig wel helemaal los van de kasten en de units.

De luidsprekers zelf weten heel goed hoe ze uit beeld moeten verdwijnen. Ik ben in deze ruimte verwend wat dat betreft door een paar monitors, die bij lange na niet in staat zijn om zo laag te gaan als deze transmissie lijn, zo is er altijd wel wat aan te merken.

Piano

Meer piano maar dan van Jacob Karlzon die Viktoria Tolstoy als enige begeleid op haar/hun CD A moment of now. Heerlijke muziek in een 24/96 formaat verkregen, waarop zowel de piano, maar vooral de stem de show weet te stelen. Piano is helder en kan een natuurlijke klank vast houden, zowel in de lage als de hoge registers.

Daaroverheen is de stem van Viktoria krachtig en duidelijk verstaanbaar op zacht en/of hoger geluidniveau. Als ik al iets op kan merken is dat het ontbreken van het laatste stukje intimiteit waarmee veel kostbaarder systemen de ultieme ervaring bieden, duidelijk een oneerlijk vergelijk qua budget. Laat de Avon-4 maar gewoon zijn gang gaan op bijvoorbeeld de track Against all odds waar dynamiek en warmte fraai gecombineerd zijn.

Norah, Patricia en Renaud…

Meer instrumenten dan alleen piano vormen de achtergrond waartegen Nora Jones haar CD Day breaks vol heeft gezongen. Geen probleem voor Castle Acoustics speakers die de stem duidelijk op de voorgrond projecteren samen met helder slagwerk, een ronde bas, meerstemmige achtergrondzang en de voor Jones onmisbare piano. Haar CD’s waren in mijn oren nog al eens saai, Day breaks is daar een goede uitzondering op en voor het eerst luister ik alle tracks achter elkaar af. Een compliment voor Castle en voor Jones, al zal die laatste deze opmerking nooit lezen. Een voorlopig laatste werk van een vrouw zet de haren zoals gewoonlijk rechtop.

Patricia Kaas unplugged op haar gelijknamige CD, die in de luxe uitvoering bonus tracks levert als het indringende Sans tes mains, wat de Castle mij alvast doet verlangen naar haar concert in mei 2017. Sans tes mains klinkt een beetje als “sentiment” en dat is precies wat ik voel als Kaas voor mij zingt. De Française bekoort mij al zolang als ik in Frankrijk vakantie houd en blijft dat op een Engelse Avon gewoon doen.

Van de vrouwen naar de mannen, de eveneens Franse zanger Renaud zingt zijn protest lied J’ai embrassé un Flic. Volksmuziek die op een feestavond ondanks de boodschap al snel zal doen meezingen. Renaud is een voorbeeld hoe gemakkelijk de Avon-4 de drukke begeleiding van de band netjes uit elkaar weet te houden. Met behoudt van snelheid en pit. Zijn schorre en mogelijk door drank gekleurde stem komt op zijn uitvoering van Mulholland Drive indringend naar voren, heel goed verstaanbaar en als ik op het oordeel van mijn vrouw af ga kennelijk uitermate aantrekkelijk.

Persoonlijk hoor ik liever een gouden oude als Light my fire van The Doors. Geremasterd voor een studio master 24/96 in 2006 en dat speelt fraai in het links/rechts stereo van originele opname. Drums veel te links, het orgel veel te rechts en vrijwel niets in het midden van de stage. Lekkere muziek uit mijn jeugd waar we op luisterden via een kleine Lafayette EL84 buizenversterker en KLH luidsprekers als ik mij goed herinner. Weinig van die charme is verloren gegaan en de remaster heeft gelukkig veel behouden van de originele LP/mastertape.

Tijd voor klassieke muziek

Tijd voor klassieke muziek waarbij ik het Scottish Chamber Orchestra met de Symfonie No.29 van Mozart laat aftrappen. De Castle Acoustics Avon-4 heeft er geen moeite mee om het orkest dynamisch en rijk af te beelden. Waar de bassen invallen staat er een goed fundament waarop de violen kunnen bouwen. Cello’s laten mede horen dat de bas van de Avon-4 mooi in evenwicht blijft van de laagste toon tot aan het overname punt naar het middengebied.

Dat midden is samen met het hoog van de bandtweeter zonder hoorbare overgang aansluitend. Het is zelfs op een relatief korte luisterafstand van twee meter onmogelijk om de units separaat van elkaar waar te nemen, de integratie is met dit vier-speaker-drieweg systeem ver geoptimaliseerd. Daarbij geeft het gebruik van een bandtweeter in de combinatie met de conventionele units voor midden en laag geen integratie problemen. Het bandje gedraagt zich voorbeeldig door wel snelheid aan de muziek te geven, maar te spelen zonder de scherpte of vervelende resonantie pieken die violen scherp of rasperig kunnen maken.

Het afstraalgedrag van de luidspreker zou wat beter kunnen, meer dimensie in breedte, hoogte en diepte, maar na langer luisteren naar de Avon-4 zakt die wens weg door de geboden kwaliteit op andere fronten. Je kunt niet alles krijgen wat het hart begeert in deze prijsklasse. Ik vind het al bewonderenswaardig hoe open en toch klassiek het systeem presteert. Van Mozart naar Händel, het Concerti Grossi Opus 3 uitgevoerd door het Combattimento Consort Amsterdam.

Een werkelijk prachtige opname die zoveel klankschakeringen biedt, dynamiek, rijkdom aan instrumenten en wisselingen van opzwepend druk orkest tot pure tederheid van een orgel. Hierbij vergeet je eenvoudig het systeem dat speelt en raak je alleen maar onder de indruk van het CCA dat zoveel moois heeft opgenomen. Precies datgene wat een goede luidspreker moet weten te bereiken. Oh, het is zeker niet te teder of te romantisch, ik zit steeds op het puntje van de stoel om vooral geen noot te missen en ook de harde passages vol in mij op te nemen. Een Castle Avon-4 is gemaakt volgens klassieke waarden en dat past best goed bij de muziek van Händel en Mozart.

Epiloog

Er bestaan goede en slechte luidsprekers, goede en slechte basreflex systemen, goede en slechte transmissie lijnen. Castle Acoustics toont mij net als een paar andere fabrikanten van TL’s aan dat “sloom, duf en na-ijlende bas” echt hoort bij een slecht ontworpen transmissie lijn en niet bij een correcte toepassing. De Avon-4 is nog steeds te klein voor de basweergave tot 20Hz die een grote TL kan halen, hij is bijzonder mooi voor zijn prijs in wat hij wel kan. Castle Acoustics heeft met de Avon-4 in mijn ogen een heel evenwichtig systeem op de markt gebracht dat alle soorten muziek slikt, dat zacht mag spelen of nog liever met een flinke geluiddruk en qua afmetingen huiskamer vriendelijk is.

De no-nonsense afwerking is netjes, met geplaatste frontdoekjes klassiek vormgegeven, zonder de doekjes strak en meer technisch. De op de achterzijde aangebrachte aansluitingen zitten laag bij de grond, zodat er geen kabelbundel langs die kant omhoog loopt.

Hoewel ik een luidspreker beoordeel op het geheel en mij niet laat verleiden tot het berijden van stokpaardjes is het weer het transmissie lijn principe dat mij heeft laten genieten van muziek met een strak en voor de afmetingen van de Avon-4 diep laag. Waarmee een fundament wordt gerealiseerd waarop instrumenten worden gedragen, iets dat nodig is voor pop, jazz en klassieke muziek. Hoe de Castle’s precies klonken in de beginjaren van het merk weet ik niet meer, wat ik wel weet is dat er nog heel veel Engelsman schuilt in deze hedendaagse versie, zoveel dat ik er heel goed mee zou kunnen leven voor een heel lange tijd.

Castle Acoustics Avon-4: € 999,- per stuk
Distributie:  Quad-raad B.V.
Zuideinde 4/6
2991LK Barendrecht
Telefoon: +31 6 2244 3587
info@quad-raad.nl
www.quad-raad.nl

[/nextpage]