Hoe vervang je de headshell leads van je (Ortofon) element?
Ik heb al eerder laten zien in de review over de Ortofon SPU #1, dat Ortofon matige kwaliteit headshell leads gebruikt in hun SPU elementen. Ook heb ik gemerkt dat de kabelconnectors niet altijd even goed klemmen. Wat heet, één klemmetje zat gewoon los tegen de headshell pin gedrukt met als gevolg een los contact. Dat is wel erg slordig voor een element in deze prijsklasse.[nextpage title=”Sluitpost ” ]
Ortofon is overigens niet de enige fabrikant die op deze gevoelige plek een matige kwaliteit kabel en/of connectors gebruikt. Kijk maar eens onder je eigen headshell. Grote kans dat je mooie element met standaard kabeltjes aan de toonarm verbonden is. Wat te denken van de leeftijd van de bedrading. Veel muziekliefhebbers spelen met fraaie vintage platenspelers zoals Thorens, Lenco of Dual uit de jaren 70. Veel van deze spelers zijn netjes gerestaureerd, onderhouden en verfraaid. Ik zie echter met regelmatig dat de oude headshell bekabeling er nog gewoon onder zit. Ook op deze plek heeft de tijd niet stilgestaan. De hoogste tijd om deze belangrijke signaalverbinding eens goed aan te pakken.
MC elementen met een lage uitgang-spanning
Laat een goede verbinding nu net één van de belangrijkste punten zijn bij een MC element met een lage uitgangsspanning. Low output MC elementen zijn namelijk zeer gevoelig voor slechte signaalverbindingen door slechte soldeerverbindingen, slecht klemmende contacten en/of gecorrodeerde klemmetjes. Naast een lage uitgangsspanning hebben deze elementen ook vaak een lage uitgang impedantie. Dit betekent in de praktijk dat elke slechte verbinding of overgang een spanningsverlies oplevert met als gevolg een verlies in kanaalsterkte. 
De uitgangsspanning van de meeste Ortofon SPU elementen is ongeveer 0,20-0,30 mVolt. Een kleine drop in spanningsverlies levert daarom direct een hoorbaar probleem op. Toch is het wel jammer en zelfs bedenkelijk dat Ortofon bij deze mooie SPU elementen deze bedrading als sluitpost gebruikt. Dit terwijl een beetje Ortofon SPU element tussen € 500,- tot € 1500,- euro kost. Men zal wel denken: als je het niet ziet, dan merkt niemand het.
Audio-Creative
Tja, wij heten niet voor niets Audio-Creative en willen nu juist voor dit soort zaken een mooie oplossing bedenken. Ik had al in de Ortofon SPU#1 review aangegeven dat de Audio Quest headshell leads een goede vervanger zou zijn voor de standaard Ortofon kabeltjes. Daar is dan ook niets mis mee. Maar aangezien ik het allerbeste zoek, wil ik graag zilveren headshell leads gebruiken. Mede omdat ik in onze GrooveMaster II toonarm vrijwel altijd puur zilveren toonarm bedrading gebruik. Dan is het logisch dat ook de verbinding tussen element en toonarm bedrading van dezelfde kwaliteit moeten zijn.
99,99 % zilver
Inmiddels heb ik een perfecte kabel gevonden die recht doet aan de kwaliteit van deze SPU elementen en natuurlijk ook zeer geschikt is voor alle andere elementen en headshells. De zilveren conductor is gemaakt van 99.99% fijn zilver en geïsoleerd met echt zijden kous. De zilverdraad heeft een dikte van 0.2 mm. Het draad is flexibel en breekt niet snel doordat het een hittebehandeling heeft gehad (annealing) De cartridge clips zijn gemaakt van hoogwaardige kwaliteit silver plated fosfor brons. Fosfor brons heeft de eigenschap dat het zeer flexibel is met een hoge veerkracht. Dat maakt dit materiaal bij uitstek geschikt om een constante klemkracht op de aansluitpennen te waarborgen.
[/nextpage]
[nextpage title=”Demontage Ortofon SPU” ]
Vervangen van de headshell leads
Dan wordt het de hoogste tijd om mijn Ortofon SPU Classic GM MKII op zijn rug te leggen. Ik kan me echter ook voorstellen dat niet iedereen het aandurft om zijn kostbare SPU open te schroeven en de inwendige bedrading te vervangen. Toch is het niet moeilijk. De enige eis is dat je precies en voorzichtig werkt en de cantilever niet aanraakt.
Openen van de Ortofon SPU
Dat gaat heel eenvoudig door de koperen schroef onder het element los te draaien en het plastic kapje te verwijderen. In de behuizing zie je nu het element en de headshell leads zitten.
Gebruik voor het losmaken van de connectors een punttangetje. Verwijder eerst alle kabeltjes voordat je de nieuwe plaatst. Forceer niets en begin met het plaatsen van de onderste kabeltjes. Een handige tip: maak voordat je alle kabels verwijderd even een foto van de aansluitingen. 
Sommige elementen hebben namelijk een slechte of soms helemaal geen signaal markering. Dan is het erg makkelijk dat je even kunt nazien hoe alle kabeltjes op de juiste manier moeten worden aangesloten.
Tip van Flip
Wat erg vervelend is, is dat de dikte van de aansluit pennen van elementen niet gestandaardiseerd is. Deze pendikte varieert afhankelijk van type en merk element van 1,25 tot 1,35 mm dikte. Met als gevolg dat veel klemmetjes niet passen, of juist veel te ruim zijn. Enige oplossing is dan om ze iets samen te knijpen of open te buigen. Maar dat is nog niet zo eenvoudig. Open buigen gaat nog wel, maar dicht knijpen is veel lastiger. Als je niet oppast knijp je het klemmetje eenvoudig plat en kun je het weggooien. Dit is hoe ik het doe.
Pas de nieuwe headshell leads eerst voorzichtig op de aansluit pennen van het element en de toonarm connector. Ze moeten mooi strak om de pen passen en met een lichte druk aan te brengen zijn. Zijn de klemmetjes te ruim, neem dan een sate prikker en pas deze in de klemopening. Met een tangetje knijp je nu de cartridge clip voorzichtig wat nauwer. Doordat je de punt van een saté prikker gebruikt, kun je het klemmetje precies op de juiste diameter knijpen en nooit teveel dicht drukken.
Eindresultaat
Een goede verbinding tussen element en toonarm zorgt er in ieder geval voor dat er geen signaal verlies meer kan optreden door slecht klemmende contacten. Naast een goede verbinding zorgt ook de zilveren bedrading voor een winst in weergave kwaliteit. Wij vinden zilver één van de mooiste geleiders voor muzieksignalen en met het vervangen van de standaard headshell leads door deze zilveren kabels wordt het totaalbeeld van de geluidweergave verbeterd. Met name in hoogwaardige toonarm/element combinaties geldt dat winst in geluidskwaliteit én muziekbeleving wordt verkregen door verbeteringen van de zwakste schakels. Een headshell lead is zo’n zwakke schakel en een belangrijk onderdeel in de audioketen die maar al te vaak vergeten wordt.
Custom made
Voor iedereen die het beste uit zijn hifi set wil halen willen wij deze headshell leads aanbieden. Met name muziekliefhebbers die spelen met een low output MC element kunnen veel muzikale winst halen met het vervangen van de standaard leads door deze hoogwaardige zilveren leads. Dit vanwege de extreme gevoeligheid van deze elementen. Maar uiteraard zijn ook voor MM elementen deze kabels een upgrade. Een keten is zo goed als de zwakste schakel en dat is in deze deze maar al te waar. Ze worden door ons met de hand gemaakt en zijn leverbaar via onze webshop.
Audio Creative webshop / Pure Silver Headshell leads
[/nextpage]
Dag Marco,goede oplossing,maar het kan nog mooier. Ik kan alleen niet meer van headshell veranderen.Dus met een ander element alles los en opnieuw monteren etc.
Ik hebin de bajonet aansluiting van de head shell en in de arm een gaatje geboord van 1,5 mm. Daarin de hele dunne zilveren arm draadjes getrokken en de connector aan deze draden gesoldeerd. Het werkt prima,want nu kun je altijd de draden door de arm etc doortrekken. Dunne v.d.hul draad en micro arm.alleen maar winst.!!!
Daar doen we het voor!!!
Hallo Ben, dat is idd een mooie oplossing. Maar zoals je zegt, het word lastig om te wisselen van headshell. Ook zie ik me niet zo snel een gat boren in een Ortofon SPU. Dat zou wel weer erg jammer zijn.
Ik heb litze draad gebruikt, dat ik van een oude antennespoel heb gehaald. Erg soepel en prima geluid. Eén ding: litzedraad solderen gaat niet vanzelf. Om het aan de klemmetjes te solderen moet je draad en klem op een aspirine leggen. De punt van de bout doet de aspirine smelten en dat laat het soldeer aan de litzedrasd hechten.
Marco, even een wat OT vraag. Ik heb in mijn SL-1200 een Jelco SA750D 9′ arm zitten. Kan ik in deze arm ook een SPU kwijt qua arm massa ? Ik heb er al eerder een DL103 met 18 gram zware headshell in gehad en dat ging prima, maar ik ben erg gecharmeerd van de muzikaliteit van de SPU elementen en zit aan een Classic GM of GME mk2 te denken.
Hallo Frank,de meningen zijn hier over verdeeld. Ik denk zelf dat een SPU wat aan de zware kant is voor deze arm. Op een Jelco 12″ zou dat wel kunnen.
marco,
the classic SPU has a 2 ohm or 3 ohm generator and forces you to use an arm with a detachable headshell. so starting at the generator, you have the coil wires (1) soldered to a thicker wire (2) that goes to the cartridge pins. the cartridge pins are connected to the headshell pins with clip-on wire (3). the contacts from the headshell to the tonearm are spring loaded with soldered tonearm wire (4) and sometimes have very dubious contact quality. then you have the DIN tonearm cable (5) connector and RCA or XLR connectors to the phono stage. that makes five different pieces of wire.
Most of these wires are soldered, but the headshell wires are normally not. clip-on connectors work, but the contact quality is not superb (especially not over time). i’ve already mentioned the really wanky quality of the spring loaded headshell / tonearm contacts. and don’t get me started on the contact quality of RCA connectors which are not standardised in size…
add all these contacts together, and you quickly add half an ohm or so of contact resistance. if your generator has a 40 ohm coil, ±0.5 ohms won’t matter. but with a 2 ohm coil, ±500 mOhms are 25 percent – you’ve already lost ¼ of your 200µV signal by the time it arrives at the phono stage!!
one way to reduce this number is by *not* using clip-on leads inside the SPU’s headshell. instead, solder the wire directly to the cartridge pins and to the headshell pins. this is not an operation for the kludge with a 100 watt iron… the lead-out wires from the generator are so thin, that you will either fry or desolder them if you apply too much heat for too long. you really absolutely MUST use a heat sink on that pin – a hemostat or a crocodile clip for instance. you need leaded solder wire with the lowest melting point you can find. and you need a steady hand plus a couple of helping hands to hold the cartridge and the wire.
and of course you first have to solder the other end of the headshell wire to the headshell pins. for that you don’t need a heat sink. but don’t drink too much coffee before or else you will ruin the plastic insulation of the four pin headshell connector.
and you MUST use flux when soldering the wires to the cartridge. because the flux burns away all the grease, sweat and other nasty stuff that forms a barrier between the wire and the pins. (and it will speed up the soldering time.)
inside the SPU’s headshell, the generator assembly and the headshell connector are immobile. that means you’re not forced to use insulated litz wire. it can also be a length of pure silver wire of say, 1 mm diameter. you can form these wires so they don’t touch each other once installed i.e. no insulation is neccessary. silver oxide will form over time, but contrary to copper oxide, it is an electrical conductor. and at the frequencies an SPU will generate, skin effect is not an issue…
the contacts between the headshell and the tonearm are the weakest point. they are big i.e. the point pressure is low to begin with. and because the springs inside the tonearm will weaken over time, you will probably not even realize, how much your contact quality has deteriorated. so clean these conctacts using a Qtip and pure alcohol once a month. the DIN connector is also a weak spot, but at least the pins and the sockets are long and standardized in diameter. to clean them, it’s often enough to just pull the cable off the arm and put it back on a couple of times.
the last link is the most stooopid connector ever invented – the RCA. it’s already a nuisance at line level, but at microvolts?? replace the RCA on the phono stage and on the tonearm cable with a good connector that offers a gas tight connection. this can be a BNC or, what i used for years before i switched to balanced entirely, a CAMAC from Lemo or Fischer.
the materials used for wire and connectors is much less important than the integrity of the contact. it must be clean and if ever possible, it should be soldered, cold welded or properly crimped. but avoid clip-on if possible. because you are not going to un-clip them once in a while to clean the pins and the clip-ons…
(if you look at the 1970’s “Réalisations de l’Audiophile”, you’ll notice that the crazy french around Jean Hiraga replaced the tonearm wire with single pieces of magnet wire hard soldered at the phono stage and at the cartridge pins. now *that* is dedication… 😉