Dimitri’s zelfbouw audioavonturen

Als hele jonge hobbyist heb ik al een hele tijd Triodedick site in de gaten maar het geld, kennis en tijd hebben altijd net een stukje achter gelopen. Enige tijd geleden is het eindelijk gebeurd maar niemand begrijpt mijn ervaring met de wereld van buizen althans, vrienden horen de bedoeling maar hebben toch net een andere kijk op geluid dan ik dat doe. Tja dan mijn verhaal maar delen met diegene waar ik een schema van heb geleend.

Ik heb nog nooit buizen gehoord als in naar geluisterd. Als klein kind kwamen ze nu en dan voorbij als pa de TV aan het repareren was want daar zaten ze tot aan de jaren 90 nog weleens in geprakt en uiteraard de goeie oude Philips buizenradio heeft de zolder lang van muziek voorzien maar dat klonk altijd lekker ruizig naar AM/FM.

Op een dag kwam pa thuis met een echte installatie (nou ja echt...) twee dikke B&W speakers een pracht van een versterker helemaal HiFi. Tja, dat was het beste wat ik ooit had gehoord en dat heeft geen enkele installatie kunnen evenaren. Maar ja, wist ik veel, muziek en muziek weergeven kent vele problemen.

Ik luister niet alleen maar jazz en klassiek. Ik lust alle stijlen tot aan extreme metal aan toe maar tegenwoordig vinden ze het zo leuk om alles op 0dB af te mixen. Gebeurde vroeger al. "wat een ruizige opname!" riep ik dan zonder te beseffen dat je niet zomaar kan vertrouwen op een origineel cd’tje en in mijn zoektocht naar muziek was met de huidige bandbreedte van het internet mp3 heel gewoon... Het was dus al een grote uitdaging om aan goede opnamen te komen. Maar de verzameling heeft zich wel aardig goed opgebouwd in de jaren.

Wat heeft dit verhaal nou met buizen te maken denk je dan? Tja zoals voorheen verteld, nog nooit had iemand mij een beter geluid laten horen en pa als elektrotechnicus was bijzonder sceptisch over dit zogenaamde "buizen geluid". De LP werd afgekraakt als inferieure geluidsdrager.De CD was het helemaal en de transistor is de ongeslagen koning der versterking, want de techniek gaat nu eenmaal vooruit. Was ik het overigens niet mee eens trouwens.

Sommige opnamen klinken gewoon beter op LP. Ja het kan kraken en ruizen, en ja de dynamiek blijft soms achterwege, we missen wat frequenties, maar sommige platen klinken toch echt magisch en heerlijk! Die LP's zijn dus nooit weg gegaan.

Maar goed op een dag word je volwassen en ga je eens op zoek naar meer want er was iets wat mij altijd al opviel: waarom klinkt dat geluid altijd zo verzadigd. Er miste altijd iets. Een soort diepgang en/of definitie. Hoe harder je die volume knop open draaide hoe dover je wordt en hoe ruiziger en wolliger alles klinkt. Het was gewoon niet goed genoeg.

In de mediamarkt zag ik een installatie van het merk Infinity, volgens de verkoper was dat het helemaal. Even 14.000 euro aftikken en je bent in "sonic heaven" zei die man. Het klonk inderdaad geweldig maar als het volume wat harder ging liep ook hier alles in elkaar. Het was net iets beter dan thuis maar had hetzelfde probleem. Tja zal wel de kwaliteit van de speakers zijn of als je muziek een beetje hard zet klinkt dat vast en zeker zo.

Misschien wel een grote mazzel van mijn kant maar ik speelde al een tijdje elektrisch gitaar en gezien ik toch al talloze projectjes had gesoldeerd waarom dan ook geen buizenversterker. Zo gezegd zo gedaan en mijn gigantische Marchall JMC800 kloon was geboren. Dat geluid was overigens totaal geen teleurstelling en ik ontdekte dat de buizen inmiddels weer in productie waren in alle vormen en maten!

Ik had nu geld om te gokken want ook al klinken die gitaarversterkers geweldig hoe klinkt HiFi dan? Niemand kon het mij vertellen of laten horen. Nou ja als ik de gok dan toch waag heb ik een ontwerp nodig waar aandacht en tijd in zit maar ook de nodige kennis en ervaring. Iemand die weet wat ie doet. (Hier krijg ik blozende wangen. (Dick))

Die indruk had ik al heel snel toen ik al je bouwbeschrijvingen las maar welke zal het eens gaan worden. Tja die Atilla single ended versterker ziet er geweldig uit maar ik heb meer power nodig. Iets waar het geweldige kerkorgelmuziek met macht een stevig bas uit komt blazen en waar mijn dikke GOA plaatjes door blijven beuken omdat de voeding het kan maar wel prachtig de stemmen door de speakers laat beuken als er een zangeres begint te zingen en dat met ongelooflijk veel dynamiek. Van diepe ruisvrije stilte tot een zee van oorverdovend maar prachtig imponerend geluid. Ja daar heb ik toch ten minste iets nodig wat vermogen kan leveren. ‘Bill’ is the name 😉 want volgens de beschrijving zou Bill dat allemaal moeten kunnen en als Bill ook nog eens geweldig klinkt dan is dat toch echt een mooi begin.

De voeding was lastiger. De gezochte 370 volt had niemand. En dan nog een exemplaar 10 ampère vinden voor de gloeidraden. Na wat geshop op ringkerntrafo.nl kon ik met twee ringkerntrafo's de juiste combi maken. Alleen nog het ontwerp van het NRS printje aanpassen en voilà: ik het cruciale gebeuren wel bij elkaar.

De voeding heb ik wat aangepast naar ons 21e eeuw stads lichtnet. RF, HF en een hoop andere pieken en bagger, het zit er allemaal in. Soms vraag ik mezelf af of mijn scope uberhaupt wel in orde is, maar je hoort al die spijkers goed. Dus snubbertje hier, snubbertje daar en 10nF condensatortjes om de brugcelletjes heen. Zilvermica naast de dikke elco's. Geen risico. Al die vervelende TL balken geven tegenwoordig een hoop storing.

Uiteraard zou het ontwerp compact worden. Best aardig gelukt met 32x6x25 cm (bxhxd). Met buizen erop is het maximaal 18cm hoog.

Na uren passen en meten had ik dan eindelijk een dikke gepolijste alu plaat met alles erop en eraan. Tijd om het soldeerapparaat warm te stoken. Even de ingangen van de buis aan de aarde. Als het in een keer goed werkt zal er wel geluid uit de speakers te horen zijn. Hmm, de versterker gaf geen kik. Geen ruis, geen brom, zelfs geen zacht suisje uit de luidsprekers zoals ik dat gewend ben. Vast ergens een foutje gemaakt… Even een ingang van de aarde aftrekken....

Ik belande achterin de kamer. Man WAT EEN VOLUME! De versterker werkt dus wel! Snel maar eens een geluidsbron zoeken. Hoe gaan we dat nou doen. Tja dan maar met de jack van de telefoon. Stekkertjes eraan en dan een mooie FLAC file afspelen. De luidsprekers klinken niet als de beste maar goed genoeg voor een eerste indruk.

Ik haal er dus iemand bij om ook te komen luisteren. Dat oordeel is niet anders: "heh? Zo hebben die luidsprekers nog nooit geklonken!". Ja goed, mannen horen al snel mooi geluid als er leuke gloeiende buisjes inzitten. We gaan er vrouwschoon bij halen want die ziet kleuren en detail heel goed. Ook zij heeft hetzelfde oordeel "het klinkt alsof je in de concertzaal staat".

Wat een definitie. Onze Bill doet het allemaal. Veel vrienden waren na 3 minuten al op hun mobiel aan het zoeken naar de prijs van iets degelijks. Tja uit China komen de buizenversterkers al voor 400, maar goed wat krijg je dan? Ja, dat wordt sparen wordt er vlot geconcludeerd, want eigenlijk klinkt ‘al dat transistor HiFi maar een beetje slap en slordig’.

Iemand merkt nog op dat de bassen minder goed zouden zijn. Na een stevig drum en base plaatje wordt ook die mythe uit de wereld geblazen. De 275VA ringkerntrafo geeft geen kik, ook niet als er strakke bassen gevraagd worden. Goed, je ziet de verlichting in huis wat knipperen bij het inschakelen maar ja dat is niet vreemd met ongeveer 1 mF aan capaciteit per kanaal.

De hype is geen hype maar realiteit. De buizen klinken geweldig, maar dat is ook een groot deel aan het ontwerp te danken. Het is ook supergaaf dat Dick deze ontwerpen met beschrijving met de wereld deelt. Het heeft een hoop mensen hier geïnspireerd om ook eens wat te gaan bouwen en ik ben bevrijd uit de transistor gevangenis. Nu mag muziek echt leuk zijn.

Groeten uit Wateringen,

Dimitri