Een defecte SME 3009 armlift zelf repareren

Wanneer je een SME toonarm van dichtbij bekijkt, zie je pas met hoeveel kwaliteit deze zijn gemaakt. Dit wat betreft materiaal, afwerking en degelijkheid.Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze armen zeer gewild zijn en de laatste jaren ook behoorlijk in prijs stijgen.

SME toonarmen

SME is een bekende toonarm leverancier die al decennia lang hoogwaardige toonarmen maakt. Met name de SME 3009  en SME 3012 zijn populaire toonarmen en konden op veel platenspelers als optie worden besteld. Thorens bijvoorbeeld heeft met eigen toonarmen erg goede platenspelers gemaakt. Maar de verwende muziekliefhebber kon destijds ook een Thorens platenspeler aanschaffen met daarop een SME 3009 arm.

De tand des tijds geldt ook voor een SME toonarm

Ondanks de goede bouwkwaliteit en materiaalkeuze zijn ook deze toonarmen onderhevig aan slijtage, stof en vuil. Ben je zelf in het bezit van een SME toonarm of wil je er een aanschaffen, dan is een goede service beurt zeker op zijn plaats.

SME toonarm service

Een dergelijke toonarm moet eigenlijk voor montage op de platenspeler eerst even helemaal uit elkaar gehaald worden. Hieronder zie je een toonarm die in de loop van de jaren erg vuil is geworden. Nicotine en stof  hebben hier hun werk gedaan. Een schoonmaakbeurt is vaak nodig waarna de toonarm kan worden voorzien van nieuwe toonarm bedrading en eventueel een nieuw meslager. Een secuur klusje welke met een beetje handigheid en aandacht prima zelf te doen is.  Die goede kwaliteit van de SME toonarmen is een klassiek voorbeeld van goede bedrijfsvoering. Geen wegwerp rommel produceren, maar een degelijk product dat na service gewoon weer 50 jaar mee kan.

De SME armlift

Een probleem wat ik regelmatig tegenkom bij SME armen is een slecht(er) functionerende SME armlift. De lift zorgt ervoor dat na omhalen van de hefboom de naald rustig op de plaat terechtkomt. Nu wil het geval dat in de loop van de jaren het ‘rustige’ er soms af gaat en dat de lift te snel naar beneden zakt, soms zelfs geheel niet meer werkt, waardoor de arm met volle snelheid op de plaat zakt. Niet handig dus en wanneer je dan per ongeluk een keer vergeet de arm te begeleiden, kun je zomaar je naald of element ruïneren.

Een SME lift is eenvoudig te repareren

Toch is het niet zo heel moeilijk deze lift weer in volle glorie te herstellen.
Dat wil ik je graag laten zien in een aantal stappen. Allereerst kijken we even naar de werking van een defecte lift. Deze kreeg ik onlangs onder handen. Je ziet dat er helemaal geen vertraging meer in zit en dat de lift zijn functie volledig heeft verloren.

 

Demontage van de SME toonarm lift

Allereerst halen we het rubberen topje of de armhouder (afhankelijk van het type SME arm) uit de behuizing. Zo, het makkelijkste is gedaan… Nu het meest lastige van de gehele armlift. Het verwijderen van het metalen beschermkapje. Deze is met een heel klein beetje lijm destijds vastgezet en moet dus met beleid worden verwijderd.

Ik zet hiervoor de ring stevig in een bankschroef. Uiteraard moet de ring worden beschermd opdat hij niet kan beschadigen bij het vastzetten. Daarna tik ik heel voorzicht rondom tegen de rand van het dekseltje met een schroevendraaier. Zo komt langzaam het dekseltje los en kun je het eenvoudig verwijderen.

Nu kunnen we de lift openen door de beide schroefjes te verwijderen en het ‘carter’ deksel te openen. Geen angst, er kan niets uitvallen of stuk gaan. Na verwijderen van het deksel zie je aan de binnenkant nog een dunne O-ring. Deze kun je voorzichtig verwijderen en schoonmaken met een doekje.

Bij mijn SME lift kwam ik er achter dat iemand al geprobeerd had om de lift te maken. Er zat een soort lagervet in de mechaniek gesmeerd. Dat was dus geen succes, het verslechterd eerder de werking van de lift. Het is dus de hoogste tijd om alles netjes te reinigen en te ontdoen van vuil en vetresten. Ik doe dit in een glazen jampot met wat wasbenzine. Met een ultrasoon bad tril je de laatste resten olie en vet weg. Je kunt nog even na spoelen met alcohol. Dit versnelt het droogproces omdat alcohol sneller verdampt dan wasbenzine. De onderdelen goed laten drogen en dan kunnen we beginnen met opbouwen.

Werking van de SME lift

Een SME lift werkt eigenlijk heel simpel. De lift bestaat uit een kleine zuiger met 4 gaatjes. Deze zuiger wordt naar beneden getrokken door een veersysteem. Deze kunnen we gewoon laten zitten.

Een lesje viscositeit

De vertraging van de zuiger wordt gegenereerd door een vloeistof met een hoge viscositeit (stroperigheid). De vloeistof moet een viscositeit hebben die gelijk blijft bij verschillende afschuif snelheden. Dit noemen we een Newtonse viscositeit.  Het vet wat de vorige eigenaar heeft gebruikt heeft in rust (lees afschuifsnelheid =0) een heel hoge viscositeit. Dat is de reden dat het in rust niet naar beneden stroomt maar ‘vast’ in de pot zit. Bij roeren in de pot wordt de viscositeit echter veel lager,  het vet wordt dun. Je kunt dit roeren vergelijken met het omlaag bewegen van de zuiger in de armlift. Je wilt daar nu juist ook een hoge viscositeit hebben. Die hoge viscositeit zorgt er voor dat de zuiger weerstand ondervind en dus langzaam zal zakken. Ik ga er hier verder niet op in, maar het is een boeiende materie waar ik in een vorige baan veel onderzoek en metingen aan heb gedaan.
Even terug naar de juiste vloeistof voor de lift. Voor deze lift heb je een siliconenolie nodig met een molecuul gewicht van 500.000, wat een zeer hoog viskeuze, Newtonse vloeistof oplevert.

 

 

 

 

 

 

 

 

Deze olie wordt ook gebruikt als differentieel olie in afstands bestuurbare raceauto’s. Ik heb deze gekocht bij een modelbouw winkel. Hier geen idiote audio prijzen maar voor 7,95 genoeg olie voor 40 SME armen……

Klus geklaard

We vullen nu de ‘carter’ met de olie en laten het rustig in de gaten lopen. Tussendoor kun je de behuizing even sluiten en de lift bewegen. Dan druk je langzaam de olie in de onderste kamer. Daarna kan alles weer netjes worden gemonteerd.

Het kan zijn dat je de lift na een paar dagen nog wat moet navullen. Maar dat merk je vanzelf als de vertraging van de lift wat veranderd. Zo, dat viel toch best mee. Nu is het een kwestie de lift weer in elkaar zetten. Succes!