DDDAC1794 NOS DAC – Back to the Basics (deel 1)

Zo, na alle ‘geweld’ van kostbare luxe upgrades gaan we eindelijk weer eens terug naar de basis van de DDDAC1794 NOS DAC. Het is al te lang geleden, meerdere generaties van de DDDAC terug, dat dit is behandeld. 

We zouden haast uit het oog verliezen dat de DDDAC1794 NOS DAC in de eerste plaats DIY-kits zijn waarmee je een fantastische NoNo DAC (No Oversampling – No Digital Filtering Digitaal naar Analoog Converter) kunt bouwen. Voor een alleszins nette prijs. Waarbij het zelf doen de trots van het luisteren naar je eigen gebouwde apparaat alleen maar groter maakt.

‘Back to the Basics’ dus! Het werd een avontuur dat nog veel leuker werd dan dat ik aanvankelijk had gedacht…

Waaruit bestaat de DDDAC1794 NOS DAC?

Ten eerste hebben we het DDDAC Mainboard. De basis PCB waarop verder wordt gebouwd. Het Mainboard beschikt over een I2S ingang, heel belangrijk, hieraan kunnen meerdere ingangsmogelijkheden worden gekoppeld. 

 Daarnaast is er nog de bekende S/PDIF ingang. Een ingang waarop bijvoorbeeld een CD-speler kan worden aangesloten. Ideaal voor wat oudere CD-spelers waarvan de DAC inmiddels niet actueel is en voor verbetering vatbaar is.

Ook een audiostreamer met S/PDIF uitgang kan hierop worden aangesloten. Beperkt je je tot hier, dan kan de I2S ingang gewoon leeg blijven.

Misschien toch ook graag een USB ingang?

Toch is een USB ingang misschien toch wel wenselijk. Bijna ieder Netwerk Bridge werkt hiermee. Een Netwerk Bridge is een audiostreamer zonder ingebouwde DAC. 

Dit kan opgelost worden met een USB naar S/PDIF converter. Maar nog mooier, tenminste naar mijn bescheiden mening, is een USB naar I2S converter. Dat is de kortste weg naar een kwalitatief mooie USB-ingang. En het DDDAC mainboard heeft immers toch een I2S aansluitmogelijkheid, niet? 

USB opties

Ik heb een mooie convertermodule van Amanero gevonden. Amanero USB techniek zien we in veel fabrieks DAC’s gebruikt. Deze USB-converter is heel simpel met de I2S ingangen van het DDDAC Mainboard is te verbinden, met vier kabeltjes. Er is geen aparte voeding nodig bij gebruik van de Amanero converter. Deze wordt uit de bron gehaald waarop de USB ingang is aangesloten. De Amanero module schoont de 5 volt spanning uit de USB aansluiting on-board om naar 3,3 volt. 

Ook het Luckit Wave I/board, gebruikt in de oerversie van de DDDAC1794 is nog steeds te koop bij de maker in Roemenië. 

Kan het nog luxer?

Zeker wel. En ook meteen flink duurder. Misschien besteed ik daar nog wel een apart verhaal aan. Maar niet hier, dan vliegen we weer uit de bocht. Iets wat we toch juist willen voorkomen in dit verhaal, waar we immers zo dicht mogelijk bij de basis willen blijven? Het motto van dit verhaal is immers: Hoe kan ik zelf een bovengemiddeld mooie DAC bouwen die bovendien betaalbaar blijft.

De simpelste opzet

De simpelste opzet is een Mainboard met een enkel DAC-deck en een 12 volt voeding. Via de S/PDIF ingang heb je een compleet werkende hoogwaardige DAC die je alleen nog in een mooie behuizing moet bouwen. Of je maakt er een plank-DAC van. Wat bij meerdere hobbyisten gedaan wordt.

Zelf was mijn eerste DDDAC1794 ook op een plank gebouwd. Daar heb ik toch twee jaar lang heel tevreden mee gespeeld. Ik vond destijds de DDDAC-techniek en uitvoering zo boeiend dat ik het zonde vond om het te verbergen in een gesloten kast…

Die weg gaan we hier nog eens bewandelen. Ik vroeg Marco of hij een plankje voor me af wilde zagen. Maar zoals altijd heeft hij hier weer een wat moois gemaakt. Marco prototypes zien er meestal uit of ze al in productie zijn…  Een paar dagen later had ik een aantal netjes geschuurd, gelaserd en gelakte montageplankjes in huis… 

Uitgangscondensator

Daarna zijn vaak de uitgangen aan de beurt. Dit is een effectieve upgrade. In de basis kan hier prima een uitgangscondensator + een weerstand aan de uitgangen worden gebruikt.

Met deze werkwijze wordt echter slechts een helft (de positieve kant) van de PCM1794 processoren gebruikt. De andere helft (de negatieve kant) ziet zijn nobele werk eindigen de loadweerstanden. En dat is toch wel een beetje jammer. 

Maar laat je er niet door afschrikken, zoals ik al vertelde, ook een single ended condensator uitgang staat fijn luisteren niet in de weg. En eventuele latere upgrades kunnen altijd gedaan worden. Of als je een tevreden luisteraar bent, gewoon helemaal niet… Lang leve de zelfbouw!

XLR

Gebruik je XLR-terminals voor gebalanceerde uitgangen, dan kun je in plaats van een uitgangstransformator ook dubbele uitgangs condensatoren gebruiken, aan zowel de ‘pos’ als aan de ‘neg’ uitgang op het mainboard. Deze methode, waarbij wel de hele 1794 processor aan het werk wordt gezet, werkt echter alleen bij XLR-uitgangen. Niet voor single ended gebruik met cinch-terminals.  

Een gebalanceerde XLR terminal heeft immers een ‘hete’, een ‘koude’ en een ‘massa’ pen. Met uitgangstransformatoren kun je zowel single-ended uit (cinch) als gebalanceerd (XLR) gaan. Het geluid wordt krachtiger, het midden mooier.

Maar bovenal is de uitgangspanning het dubbele van een single ended opzet met condensatoren. De uitgangsspanning gaat bij vol uitsturen van de DAC (0 dBFS) van 1 volt naar 2 volt. 

Meer mogelijkheden?

Jawel. Ik weet dat er mensen zijn die hun DDDAC graag met een 12 volt accu voeden. Maar, zoals je misschien wel weet, geeft een vers geladen accu een zogenaamde open klemspanning die 14 volt nadert. En een belasting van 1-deck DDDAC1794 vraagt minder dan 300 mA uit de voedingsbron. Een eitje voor een accu. De spanning zal dus tijdens het ontlaadproces lang ruim boven 12 volt liggen. 

Is dat erg? 

Helemaal niet. De regulatoren op het DAC-board zorgen ervoor dat de elektronica altijd de juiste spanning krijgt. Het enige waar op gelet moet worden bij gebruik van een accu is dat de accuspanning niet onder 12 volt duikt. Dan werken de spanningsregulatoren niet goed meer en het is ook niet fijn voor de levensduur van de accu. Laadt de accu op tijd weer bij.

Met een 12 volt autoaccu kun je overigens heel lang onbekommerd (afhankelijk van de capaciteit van de accu tot vele dagen) met de DDDAC naar je muziek luisteren. Een nachtje bijladen en je kunt weer een week. Bij gebruik van een accu is een spanningsmetertje op de accu, als monitor, wel aan te bevelen. Dan kan de spanning real time worden bekeken.  

Gebruik bij een zware autoaccu wel passende accuklemmen van goede kwaliteit. Van die mooie vergulde exemplaren bijvoorbeeld, die je ook ziet in de auto audioinstallaties. 

Zelf heb ik dit gedaan met een kleinere 12 VA accu. Met faston klemaansluitingen. Daarmee kan ongeveer 2 dagen naar muziek worden geluisterd na een laadbeurt. Met een gemiddelde van 12 uur per dag muziek. 

Wel belangrijk...

Wat is nu eigenlijk het meest belangrijkste aan een zelfbouwproject als dit? Dat je na het bouwen iedere dag met heel veel plezier naar je muziek kunt luisteren met je zelfgebouwde DAC! Waar de DDDAC1794 in excelleert is de feel die we kennen bij analoge weergave. Met een prachtige flow, een volbloedig middengebied en zijdezachte hoogweergave. 

Maar ó die drang, altijd weer die drang…

Wil je weer eens upgraden? Kun je de drang om weer wat te ‘verbeteren’ niet meer onderdrukken? Is ‘het’ weer sterker dan jezelf? Ben je de upgrade demonen niet meer de baas? Pak het dan op de juiste wijze aan en ga zorgvuldig te werk…

Doe dingen één voor één en luister dan weer een tijdje naar de veranderingen die zijn doorgevoerd. Is het ook echt een verbetering? Of is het alleen maar ‘anders’? 

Beslommeringen

Verander je meerdere dingen in één werkbanksessie? Dan zul je nooit weten welke ‘upgrade’ nu deze verbetering (of vermindering (!)) op het ‘geweten’ heeft. Bevallen je de veranderingen na veel wikken en wegen uiteindelijk toch niet helemaal?

Ga gewoon terug naar de vorige situatie. Echt, zoek en vindt rust in dit soort bezigheden en laat het luisteren naar je favoriete muziek altijd op de bovenste trede staan. Je blijft er Zen bij en je bespaart je waarschijnlijk veel geld dat je niet aan weinig zinvolle dingen besteed. 

Smal en kronkelig

Het pad van tweaken en modden is smal en kronkelig. Zeker boeiend, leerzaam en wat al niet te meer. En het kan erg zinvol zijn, maar dat is het niet altijd. Er zijn zeker hele zinvolle en prachtige upgrademogelijkheden voor de DDDAC1794. Die heb je misschien al eens gelezen in mijn vorige verhalen. Maar die komen nooit goedkoop.

En de lol die je al aan de basisversie van de DDDAC hebt zijn ook ‘onbetaalbaar’. Iedere keer als je naar je plank met techniek in je audioset kijkt en hoort hoe lekker je muziek klinkt. En daar is geen vette bankrekening voor nodig. 

Epiloog

Wat is het leuk om weer eens helemaal terug naar de basis te gaan en dan al zo’n fijne DAC te bouwen. En wat komt er veel muziek uit! En probeer je na de eerste schreden echt in te houden om niet in de valkuilen van het upgradespook te vallen.

Begin eens voor lange tijd met zorgeloos luisteren naar je muziek. Ontdek de fraaie kwaliteiten van DDDAC1794 NOS DAC, ontdek opnieuw je muziekcollectie of deze nu van CD komt of uit een audiostreamer. Daar draait het uiteindelijk allemaal om.

Dit geldt natuurlijk niet alleen voor de DDDAC1794. Dit gaat op voor ieder audioapparaat dat je met zorg hebt uitgezocht om in je audiorek te gebruiken.  

De volgende aflevering gaan we de PlankDAC met alle componenten in detail opbouwen…

Doede Douma's DDDAC site