Codenaam Satie: Versterker in ontwikkeling

[nextpage title="Satie" ]

Het grote dilemma bij producten die nog in de ontwikkelfase zijn is: schrijf ik er over of doe ik er het zwijgen toe. Meestal houd ik mijn mond en zie ik later hoogstens een eruptie van een enkel product, of blijk ik de plank te hebben misgeslagen en is een product ineens succesvol. Soms heb ik de mazzel aan het begin te staan van iets moois, zoals destijds de Metrum Acoustics DAC’s. Dat gevoel van: “Hé ik maak iets aparts mee”, heb ik nu weer, in dit geval gaat het om een versterker die bijna productierijp is, al zijn er dan nog vele stappen te zetten voordat serienummer 1 daadwerkelijk voor ons staat. Toch wil ik er graag iets over schrijven, omdat de geluidskwaliteit mij in de ziel wist te raken. Toegegeven, ik ben een liefhebber van transistor klasse A versterkers, ze moeten wel goed of liever nog erg goed zijn.

Klasse A is onverslaanbaar

Hier gaat om een versterker met transistoren, een vies woord bij importeur Simply Audio want die prefereert meestal buizen. Des te groter is de verbazing als juist zij het concept gaan aanbevelen en zelfs de helft van de naam eraan verbinden. De versterker heeft de voorlopige naam “Satie”, wat staat voor S(imply) A(udio) (Michel) Tie(ssens), waarbij de hoofdrol is weggelegd voor Michel Tiessens. Een tot nu toe voor mij onbekende naam in de audiowereld, tot je wat verder gaat graven in zijn carrière pad.

Van Driade naar Philips naar Satie

Ooit begonnen bij Driade luidsprekers heeft Michel het grootste deel van zijn tijd gewerkt voor Philips, afdeling luidsprekers. Hij was betrokken en later verantwoordelijk voor luidsprekers die Philips maakte voor Loewe TV’s en voor B&W Zeppelin en Panorama. Ook voor minispeakers die in aantallen van 350.000 per maand werden geproduceerd in Azië. Binnen de ontwikkelafdeling van Philips luidsprekersystemen in Hong Kong liggen heel wat voetstappen van Michel. Die ervaring en kennis, samen met zijn relaties met lokale producenten in China, maken het ontwikkelen van een versterker in Nederland en straks in productie brengen binnen strenge normen in China opeens heel realistisch.

Na 10 jaar in Azië te hebben doorgebracht is Nederland nu de thuisbasis en is het ontwerp dat meer dan 10 jaar geleden al een begin kreeg voor 100% opgepakt en zijn Dimitri van Hoven van Simply Audio en Michel gaan samenwerken.

Nu nog onooglijk…

De Satie zit nog in een onooglijke kast waarin de printplaten geordend gerangschikt zijn al is er nog het nodige te verbeteren aan de lay-out. De kast zelf is het centrale aardpunt. De versterker is geheel duaal mono gebouwd. Direct na de netentree zitten de twee voedingstrafo’s, eentje voor het linker- en eentje voor het rechterkanaal. Na snelle diodes gepasseerd te zijn wordt de gelijkspanning afgevlakt met per kanaal 2×150.000µF capaciteit.

De schakeling

Dicht bij de diverse te onderscheiden delen van de versterker zitten lokale condensatoren om de gelijkspanning rimpelloos te maken. De schakeling “ziet” de voeding als een batterij met een zeer lage uitgangsimpedantie. Waar nodig zijn Elna bypass caps ingezet. Als een audiosignaal de versterker binnenkomt, gaat het eerst door een single ended buffer met een enkele FET, die een spanningsversterking heeft van 1x en een impedantie van 1MΩ. Vandaar gaan het signaal door een traditionele ALPS potmeter naar de spanningsversterker die 20x kan versterken. Maar alleen de spanning, want de stroom wordt geleverd door een vermogensversterker.

Volledig Klasse A

Op mij vraag of dit een vorm van current dumping à la QUAD is krijg ik een negatief antwoord. Het lijkt meer op Devialet waar voor de spanning een klasse A versterker zorgt en voor de stroom een klasse D het werk doet. Alleen…de Satie is volledig klasse A, ook voor het stroomdeel. De eindtrap heeft een eigen voedingsbuffer en bestaat uit een complementair paar transistoren met daarvoor de drivers, goed voor 20 Watt continue uitgangsvermogen aan 8Ω en een piek van 30Watt per kanaal. Boven 30Watt gaat hij clippen. Als de impedantie van de luidspreker zakt naar 1,5Ω komt er ongeveer 80Watt uit de versterker. De uitgangsimpedantie is 0,15Ω en loopt pas boven de 200KHz op tot 0,3Ω.

[/nextpage]
[nextpage title="Open loop" ]

Open loop

De versterkerschakeling is gelijkstroom gekoppeld open loop en dat vereist een paar maatregelen. Aan de ingang zit een filter dat zorgt voor een afval boven de 150KHz, in de schakeling zit eveneens een filter dat vanaf 10Hz afvalt. Een circuit houdt de DC aan de uitgang op nul Volt en vangt daarmee temperatuurwisselingen en transistor verschillen op. Volgens ontwerper Michel is open loop geen gemakkelijke weg, maar wel de juiste manier om een versterker te bouwen met extreem hoge stijgtijden, een enorme bandbreedte, eentje die blokgolven van 100KHz nog recht kan weergeven op een scoop. Zie foto met een 500KHz blokgolf, gemeten op de luidsprekerklem voordat er bandbreedte beperkende filters aan de ingang zijn gezet. Het maakt de versterker supersnel.

Een versterker is zo goed als zijn voeding

De voeding is het belangrijkste gedeelte van de Satie, zoals met elke versterker het geval is luister je voornamelijk naar de kwaliteit van de voeding. De Satie is deels ontworpen via computersimulaties, daarna is er heel veel geluisterd. Uiteindelijk zal de Satie een geïntegreerde versterker worden met diverse ingangen, waaronder zeker een phono ingang voor MM elementen en mogelijk zal hij ook een DAC aan boord zal krijgen. Het is nog heel vroeg in de tijd om een verkoopprijs te bepalen, maar die zal gaan liggen tussen de € 5.000,- en € 6.000,- voor deze volledig in klasse A gebouwde versterker.

Wordt er ook nog geluisterd?

Misschien tot zover nog steeds niets heel bijzonders voor zelfbouwers en techneuten, maar ik heb het ding ook aan de tand kunnen voelen. Eerst bij Simply Audio waar hij van muziek werd voorzien door een CEC transport aan een Audio Note DAC en waar gewerkt werd met Audio Note luidprekers met een behoorlijk hoog rendement.

Daarbij waren opvallend: het gemak waarmee de muziek los kon komen van de luidsprekers, die zelf in de ruimte oplosten en een heel breed, diep en hoog beeld neer wisten te zetten. Nu is die ruimte mij niet bekend, dus weet ik niet hoe andere versterkers het daar doen, maar deze hoge kwaliteit springt er echt uit. Ook opvallend is de enorme snelheid die de versterker heeft, het tokkelen van een snaar, het aanslaan van de piano, slagwerk, het spat de ruimte door met een treffende klank, omdat een groot deel van de klank van die instrumenten juist wordt bepaald door het moment van aanslaan. De dynamiek is erg groot, met dank aan de speakers met hun papier conus en hun hoge rendement. Een stukje live concert van Janis Ian brengt nog net geen brok in de keel, ver verwijderd is het niet. Jazz, klassiek, stemmen, instrumentaal, de Satie versterker geeft het moeiteloos weer.

Thuis aan de PMC’s

Dat was allemaal op luidsprekers met een hoog rendement. Ik wil wel eens weten hoever ik uit de voeten kan met de Satie op mijn 82-83dB rendement PMC transmissie lijnen. Waarop de nodige versterkers afhaken, zelfs een kleine, klasse A Pass Labs als de XA25 of de XA30.5 trekt het niet. Vandaar dat er normaliter een Pass Labs X250.5 eindversterker staat te werken.

Aangesloten op mijn NAD streamer en Metrum Acoustics DAC vormt de Satie tijdelijk het hart van de set. Hier kan ik gemakkelijker oordelen, ik ken de set, ik ken de ruimte, ik weet wat er tot nu toe mogelijk is binnen de beperking van een ruimte waarin ook gewoond moet kunnen worden.

De Satie vertoont een zelfde karakter als eerder, super snel, open, robuust beeld, los komende van de luidsprekers, in mijn geval met wat minder diepte en minder groot neergezet. Dat was trouwens bij Simply Audio thuis mijn enige punt van kritiek, het stereobeeld zat tussen de speakers, tot in de opname het publiek even de ruimte kreeg en het stereobeeld om mij heen groeide als het licht van een zonsopgang, Weg kritiek!

Voldoende vermogen

De 2x20Watt van de Satie blijken in staat hard genoeg te spelen op de PMC tot aan een niveau waar de buren last van moeten hebben. Daarbij houdt de Satie de woofers en de poort perfect in bedwang, het laag gaat diep, heel diep en blijft strak, heel strak. Met dank aan alles wat ik daarvoor al heb gedaan (o.a. Townshend Audio Podiums), de versterker moet er toch aan bijdragen en hard voor werken.

Nik Bärtsch golft over de grond, Infected Mushroom dendert en knalt, subtiel werk van Janine Jansen is eveneens meer dan goed.

Triggeren…

Kwaliteit Pass Labs X250.5? Nog net niet, maar oh zo dichtbij voor een prijs die straks beduidend lager zal liggen. Bovendien wordt de Satie straks een geïntegreerde versterker en is een losse voortrap zoals ik moet gebruiken niet meer nodig. De twee ervaringen zijn samen de trigger om zowel Simply Audio als Michel Tiessens even in het zonnetje te zetten, want als de heren doorgaan met dit project, het levensvatbaar weten te maken en in productie kunnen brengen, dan heeft Nederland er een merk bij waar iedere audiofiel trots op kan zijn. Onder de indruk? Ik? Ja, dat ben ik zeker geraakt en ik kijk reikhalzend uit naar de stappen die men gaat zetten onder de codenaam Satie.

[/nextpage]