BerryStreamer XL Ultimo (deel 1)

De DDDAC1794 NOS DAC is in de eerste plaats een kit om zelf een fantastisch klinkende DAC te kunnen bouwen. Met alleen het Mainboard en een enkel DAC-deck, aangesloten op een 12 volt voeding hoor je al de kwaliteiten van dit prachtige ontwerp van Doede Douma. 

Sluit die bijvoorbeeld aan op de digitale uitgang van je misschien al wat oudere cd-speler. Of maak er een audiostreamer bij met een Raspberry Pi en bijpassend audiohoedje van bijvoorbeeld Hifiberry. Allemaal heel betaalbaar. 

Je kunt hiermee gewoon lekker door blijven spelen. Maar ook vroeger of later verder uitbouwen. Een extra DAC-deck? Meerdere DAC-decks? Een andere voeding? Een mooiere ingangsbron? Uitgangstransformatoren in plaats van de uitgangscondensatoren? Geen enkel probleem, alles kan. Lees het in de vele voorgaande verhalen over de DDDAC1794 NOS DAC op deze site. 

Dit keer verkennen we echter de bovengrenzen van de BerryStreamer/ DDDAC1794. Waar liggen die? Hebben we die nu bereikt? Of zit er nog meer rek in? Ik ben bang dat we dat laatste nooit echt zullen weten. Maar wat wel zeker is dat de laatste loodjes aan kwaliteitswinst verreweg de meeste bloed, zweet en geld kosten. De verhoudingen liggen al lang en breed uit het lood maar allemaggies, wat blijft dit een boeiende ontdekkingsreis. Met uiteindelijk toch prachtige resultaten. 

DIY of kant en klaar?

Een heel groot voordeel van een zelfgebouwd audioapparaat is dat je deze na het bouwen goed kent. Een andere pre is de mogelijkheid om later zelf upgrades uit te voeren. Kom daar maar eens om bij een in de winkel gekocht fabrieksapparaat. Upgraden daarvan betekent meestal een nieuw duurder apparaat kopen. 

Zelfreflectie

Maar pas op voor overmoedigheid. Enige basiskennis van (elektro)techniek is zeker gewenst bij het zelfbouwen van een DDDAC1794 NOS DAC, ook in de meest basale versie. Niet iedereen heeft het nobele ambacht van het monteren/solderen/meten met elektronica in de vingers. 

BerryStreamer XL

De BerryStreamer XL ‘plug ‘n’ play’ is de mooiste DDDAC 1794 NOS DAC audiostreamer die we kunnen bouwen. De laatste jaren is de BerryStreamer wel steeds verder bijgeslepen. Dank zij mensen als Ian Canada en Harry ten Berge, de man achter de RoPieee software is het audiostreamingdeel in de streamer voor de audio DIY’er op een niveau gekomen dat enkele jaren geleden nog ondenkbaar was. 

Tweakdrang

Mocht je je bezig willen gaan houden met het tweaken van de DDDAC en zit je zelf vol ideeën hierover? Zorg dan dat je ook altijd terug kunt naar de vorige situatie, mocht een tweak een tegenovergesteld effect blijkt te hebben. Niet ieder verandering is altijd een verbetering. Doe ook geen meerdere upgrades ineens. Breng nieuwe ideeën één voor één in. Anders weet je niet meer waar je mee bezig bent en welke tweaks wel of niet werken. 

Nog meer?

Maar is er nog meer uit de BerryStreamer te halen? Zeker wel! Een waarschuwing vooraf is echter wel op z’n plaats: het wordt er niet voordeliger op. Maar het zijn upgrades, tweaks is een veel te simpele uitdrukking hier, die voor de gebruiker die altijd het beste wil niet te versmaden zijn. 

Sterker nog, we twijfelen er niet aan dat deze BerryStreamer XL Ultimo één van de allerbeste audiostreamer/DAC's is die je kunt vinden. Een audiostreamer met de DDDAC1794 NOS DAC heeft sowieso al weinig meer van doen met het typische geluid uit een digitale bron. Waar hardcore liefhebbers van het echte analoog zo’n grondige hekel aan hebben.

De BerryStreamer XL Ultimo gaat hiermee tot de limit. Die lijkt zelf wel 'te denken' dat ‘ie een analoge bron is. Volbloedig, detailrijk en zó ruimtelijk. En die heerlijke flow... Een audiostreamer die in vrede naast de platenspeler leeft.

"Het enige wat ontbreekt is het geluid van de naald die in de groef valt...", schreef een tevreden gebruiker eerder over de DDDAC1794 NOS DAC. Dat gevoel is met het verder fijnslijpen alleen maar verder versterkt. 

OPT Gold in de ST en XL

De Gold uitgangstransformatoren zijn een jaar geleden al geïntroduceerd als optionele upgrade voor de OPT Silver. De Silver OPT is mooi, de Gold OPT is subliem! Zo goed dat we de plug ‘n’ play versies van BerryStreamer XL en de wat eenvoudiger uitgeruste ‘ST’ vanaf nu standaard uitrusten met OPT Gold en niet meer met de OPT Silver. De BerryStreamer XL krijgt bovendien standaard ook een Ian Canada ReclockPi. 

Blind date

Al het goede van de DDDAC1794 NOS DAC en BerryStreamer XL is vanzelfsprekend behouden in de BerryStreamer XL Ultimo. Never change a winning team, is toch een gevleugelde uitspraak? De hier besproken upgrades zijn stuk voor stuk tijdens luistersessies aan de tand gevoeld, waarbij de aanwezige luisteraars gelukkig unaniem waren, ook niet onbelangrijk…

Vergelijkend warenonderzoek

Het is het gemak van Roon dat het voor ons mogelijk maakt om BerryStreamers één op één met elkaar te vergelijken. Beide als Roon Player ingestelde spelers worden aangesloten met identieke bekabeling op dezelfde Silent Angel netwerkswitch en in de Roon app met elkaar gekoppeld. Zo spelen beide apparaten simultaan de gekozen muziek. 

De 'full options' BerryStreamer XL Ultimo kan zo heel gemakkelijk met onze referentie, de reguliere BerryStreamer XL, worden vergeleken door alleen de ingangskeuzeknop op de versterker te schakelen. Zo kan on the fly kan worden omgeschakeld en de luisteraar weet niet welk apparaat daadwerkelijk speelt, dat vertel ik er uiteraard niet vooraf bij.

Iedere verandering wordt op deze manier getoetst. Niet alleen boeiend, maar ook erggg leuk om te doen! De vraag is dan slechts: gaat de voorkeur van de luisteraar in de hot seat voor de ene of voor de andere.

De BerryStreamer XL Ultimo

In dit verhaal willen we dus laten zien wat er uit de DDDAC1794 NOS DAC te halen is als alle registers (en de portemonnee) worden opengetrokken. Deze zijn niet exclusief voor onze plug ‘n’ play BerryStreamer. Het zijn upgrades die iedere bezitter van een BerryStreamer/ DDDAC1794, als DIY kit of gekocht als plug ‘n’ play naar wens zelf ook in zijn apparaat kan bouwen.

Wat is er zoal veranderd?

Wat zijn de verschillen van de BerryStreamer XL Ultimo ten opzichte van zijn XL-broer? Om te beginnen: bij de Ultimo versie heeft elk DAC deck maar liefst 4 stuks New Class-D Ultra Low Noise spanningsregelaars gekregen als upgrade voor de reguliere 7810 en LF33 regelaars. Resulterend in 16 stuks totaal in de 4-decks DAC-toren.

Voor de elco's zijn Nichicon Fine Gold of Elna Silmic II en Oscon condensatoren gebruikt. Dit is echt een kwestie van smaak, hoewel de verschillen niet excessief zijn. De originele Muse elco’s zijn ook van uitstekende kwaliteit. De prijsverschillen tussen deze elco’s zijn overigens gering. 

Het DDDAC-mainboard is nu ook uitgerust met drie NCD Ultra Low Noise spanningsregelaars die de standaard LF50 en LF33 regelaars vervangen. Met name de 5 volt regulator blijkt een effectieve upgrade. 

De vier 33 Ohm loadweerstanden zijn Audio Note Tantalum non-magnetic 2 watt types.

Van Q2 naar Q3

Met deze applicatie heb ik zelf meer dan een jaar gespeeld. In de tussentijd kwam Ian Canada met een FiFoPi Q3 als opvolger voor de Q2. Gebruik je de laatste, gewoon blijven doen. De verschillen zijn allesbehalve dramatisch. Ik zou daar zelf geen blind vergelijk mee durven doen.

Meer mogelijkheden

Maarrrr, de FiFoPi Q3 maak wel de weg vrij om nog verder in de klokjes te duiken. De Q3 ondersteund namelijk in tegenstelling tot de Q2 ook klokken zonder OE pin. OE staat voor Output Enabled.

Sluit je twee klokken aan op de FiFoPi Q2 die niet over een OE pin beschikken dan kan er niet automatisch op de juiste samplefrequentie (44.1 en 48 Khz en hun afgeleiden) worden overgeschakeld, en blijft de FiFoPi flipfloppen tussen beide ingestoken klokken met als resultaat een zinderende stilte.

De Q3 maakt de weg vrij voor externe klokken. Zoals bijvoorbeeld de New Class D Neutrino en Neutron Star. Beide gebaseerd op strakke breedbandige ultra low jitter Colpitts oscillatoren. Wil je zelf een klok bouwen? Kijk eens op het DIY Audio Forum naar de Andrea Mori klok of op zijn nieuwe site.

Zoals het klokje thuis in je DAC tikt…

De Accusilicon klokken die de standaard bij de Ian Canada FiFoPi geleverde types hebben vervangen worden in de Ultimo versie van de BerryStreamer uitgewisseld tegen New Class D Neutrino klokken. Dit is een behoorlijke ingreep die veel meer ruimte vraagt. De Accusilicon klokjes zijn gemaakt in het DIL formaat en kunnen rechtstreeks in de FiFoPi worden gestoken. De Neutrino klokmodules zijn complete PCB’s. 

Phase Noise jitter

Het is niet zo moeilijk klokken te vinden met superieure Phase Noise jitter cijfers… in het hoger liggende frequentiegebied. Terwijl juist de eigenschappen vanaf 10 Hz zo belangrijk zijn. En daar blijkt juist het gros van de klokken een stuk minder florissant te presteren dan je hoopt. Dat lees je vaak niet terug in de datasheets. 

Je bent met de zoektocht naar klokjes met de laagste jitter dus vaak appels en peren met elkaar aan het vergelijken. Dat maakt het vergelijken van jittercijfers minder simpel dan het lijkt. Een zelfbenoemde Femto clock kan bij 10 Hz niet meer dan mediocre blijken. Helaas komt dit vaker voor dan we willen.

Inbouwen

Gelukkig was er nog een net plekje te vinden direct achter de frontplaat om de NCD Neutrino PCB’s te plaatsen. De uitgangen worden met de FiFoPi Q3 verbonden via een 50 Ohm coaxverbinding. De passende adapter die in de FiFoPi kan worden gestoken is simpel met een16 pins DIL IC-houder te maken. 

 Het is belangrijk dat de coaxkabel mechanisch vrij van stress wordt neergelegd. Zodat zowel de PCB’s als de aansluitingen op de FiFoPi niet continu onder mechanische stress staan. Het moet dus geen strakgespannen waslijntje worden, maar ook geen overdadig lange verbinding. 

ReclockPi

De Ian Canada ReclockPi strijkt de laatste oneffenheden uit het kloksignaal. Deze wordt bovenop de FiFoPi gemonteerd. Het MCK (Masterclock) signaal wordt via een (bijgeleverd) coaxkabeltje van FiFoPi met de ReclockPi gekoppeld. De drie I2S signalen worden vervolgens vanaf de ReclockPi met het DDDAC mainboard verbonden. 

Voedingspanning

De Neutrino PCB’s vragen een voedingsspanning van 12 volt. De stroomvraag is laag, rond 50 mA. Met de Magic Power Supply heb ik voldoende overspanning om via een tweetal Ultra low noise regulatoren een schone 12 volt aan te bieden. Is die mogelijkheid er niet, dan moet dit met een extra voedingstrafo worden opgelost. 

Is deze klokwissel de moeite waard? Ja, dat is zeker het geval. Ik kan (kon) perfect leven met de Accusilicon klokjes, maar de NCD Neutrino klokken doen daar nog weer een schepje bovenop.

Het geluidsbeeld wint met name aan focus maar blijft heerlijk smooth. Iets wat met andere klokken waarmee ik experimenteerde niet altijd goed ging. Dan blijkt hoeveel invloed een mooie klok heeft op het eindresultaat heeft. Tja, digitaal is nu eenmaal compleet afhankelijk van z’n klok. 

Neutron Star

Nu lijkt het natuurlijk nog een stuk interessanter om de NCD Neutron Star klokken te gebruiken. Dat ga ik zeker ook nog doen. Maar deze zijn fysiek nog eens een flink stuk meer uit de kluiten gewassen. En de bijpassende voedingen nemen ook nog eens evenveel plaats in. Dat wordt dus een externe behuizing voor de Neutron Star klokken. 

Maar let ook even op de prijs van deze klok. Zoals ik al aangaf: het kan aardig uit de hand gaan lopen. Dan blijft de vraag of je inderdaad die grofweg 1300 euro neer wilt tellen voor de vier modules, twee voeding PCB’s en twee klok PCB’s… En dan moeten ze nog geïntegreerd worden in BerryStreamer. Als het zover is, dan lees je het in het volgende BerryStreamer verhaal.

Epiloog

Wat is de DDDAC 1794 NOS DAC toch een heerlijk ontwerp. Deze weet ons nog iedere keer nog weer te verbazen. Je kunt met de DIY kits een hele fijne betaalbare DAC bouwen maar het even zo gemakkelijk compleet uit de hand laten lopen als alles uit de kast en knip moet worden getrokken om de kwaliteit tot aan de limit op te willen tillen. Dit blijft voor mij een meer dan boeiende bezigheid. En we gaan ermee door tot we erbij neervallen, vrees ik…:-) 

Wat wel weer duidelijk is? We hebben een prachtige hobby! Geniet daarvan met volle teugen. En zoals ik al vaker schreef: tel iedere dag je zegeningen en kijk niet steeds weer naar wat je niet hebt. Het genieten van je muziek staat en blijft met stip op nummer 1!

BerryStreamer met RoPieee
BerryStreamer met Ian Canada FiFoPi (deel 1)
BerryStreamer met Ian Canada FiFoPi (deel 2)

BLOG van Doede Douma. 

Audiophonics, leverancier van de Ian Canada modules

RoPieee Roonbridge software voor de Raspberry Pi 

BerryStreamer XL Ultimo deel 2