Vintage Lenco platenspeler kopen? Let op!
De vraag naar mooie vintage apparatuur neemt toe. Altijd als er ergens vraag naar is, neemt het aantal lieden dat hier een slaatje uit wil slaan toe. Het is een beetje zoals je in de jaren 70 en 80 op je hoede moest zijn als je een tweedehands auto wilde kopen. In ieder geval voor de tijd van de apk keuringen. Wie is er niet ingetrapt om die prachtige glimmende auto toch op het uiterlijk te kopen? Ik herinner me het programma nog met de naam: wrak op de weg…. maar dat terzijde.
Voor vintage audio apparatuur geld op dit moment hetzelfde al moet je het woord ’wrak’ wel wat nuanceren….. Tegenwoordig heet dit een klassieker. Ik wil dit verhaal met jullie delen om te waarschuwen dat niet alle aanbiedingen op het internet je werkelijk geven waar je voor betaald…..
De Audio Creative ‘Thorens’ tijd
Ik heb het zelf ondervonden in de tijd dat we nog service en restauratie van Thorens TD 160 spelers uitvoerden. Trots kwamen de muziekliefhebbers met hun pas verworven juweel binnen. Gekocht op marktplaats of aangeschaft bij een ‘gerenommeerd’ bedrijf dat gerestaureerde audio apparatuur verkoopt. Vaak zijn, in dit geval platenspelers, gevat in een prachtige console of plint en netjes opgepoetst. Erg mooi om te zien, dat zeker. Maar waarom kwamen ze dan bij mij? Het antwoord was meestal: Ach, hij werkt net nog niet helemaal goed en of ik hem toch even wilde nakijken en afstellen, omdat ze het gevoel hadden dat het klankmatig toch nog wat beter kon.
‘Tranen in mijn broek’…..
Maar helaas. Hoe vaak schoten de tranen niet in mijn broek wanneer ik een dergelijk speler openmaakte. In veel gevallen bleek er aan de speler niets anders te zijn gedaan dan alleen het nodige poetswerk. Poetswerk om de verkoop maar zo snel mogelijk te laten lukken. Het ergste is nog dat de argeloze koper vol trots naar huis gaat in de veronderstelling een topspeler te hebben gekocht..
Over techneuten en prutsers
Onlangs kreeg ik een vraag van een muziekliefhebber of ik zijn speler om wilde bouwen in een nieuwe plint en daarbij een GrooveMaster II wilde plaatsen. In principe bouw ik geen oude platen spelers meer om. Zeker als ze daadwerkelijk uit de schuur of van zolder komen. Het werk dat je er mee hebt is enorm en je komt altijd iets tegen waar je geen rekening mee gehouden hebt. Let wel, het is enorm leuk werk, maar de uren werk die je er mee hebt zijn niet in verhouding met de prijs die je daar voor zou moeten vragen. Maar goed, dit was geen zoldervondst. In tegendeel. Deze Lenco L76/S had immers twee jaar geleden een volledig restauratie ondergaan en was minutieus uit elkaar gehaald, gereinigd en weer in elkaar gezet en daarna geplaatst in een zware berken-multiplex console. Ik ga geen namen en bedragen noemen maar ik vermoed dat hier aardig wat hard verdiende centjes mee gemoeid waren. Dit was de letterlijke tekst van de belofte die de leverancier maakte bij de verkoop:
Deze Lenco L76 is gerestaureerd en ‘gepimpt’ met een nieuwe plint en een topklasse arm. Hiermee is deze Lenco echt een killer draaitafel die echt het uiterste uit uw vinyl collectie haalt.
- Tot het laatste schroefje gedemonteerd, schoongemaakt en opnieuw opgebouwd
- Mooie, zware massieve plint voor maximale demping en super strakke geluidsweergave
2x Neutrix cinch connectors - Motor en toplager gedemonteerd, gereinigd, gesmeerd, gemonteerd en afgeregeld
- Metaal idler wiel
- Ortofon OM5E element gemonteerd en afgeregeld met test LP en oscilloscope.
Niet verkeerd, toch? Op het oog is het ook een hele nette speler. Tot ik hem openmaakte.…
Waar moet je op letten
Je voelt hem al aankomen. De speler die ik na aankomst in de nieuwe console wilde overzetten zag er van binnen niet echt ‘ge-serviced’ uit en dat bleek een understatement te zijn. Deze speler is simpelweg zonder dat er ook maar één schroefje los is geweest in de berkenhouten console geplaatst en ik moet wel eerlijk zijn, zeer netjes opgepoetst. Ik wil jullie dan ook laten zien in welke staat deze speler bij mij binnen kwam en de belangrijkste punten waar je op moet letten als je van plan bent een platenspeler, al dan niet gerestaureerd, aan te schaffen.
Hiernaast zie je al een aantal punten die op het eerste oog van belang zijn. Met name de lak die op de schroeven zit is oud en niet verbroken. Het geeft aan dat deze schroeven en onderdelen nooit los zijn geweest tijdens de revisie. Hetzelfde geldt voor de moeren op de motorsteunen.
Het Lenco plateau lager
Eerst even proefdraaien. Wat mij direct opvalt is dat het plateau tijdens het draaien een licht schurend geluid maakte. Geen goed voorteken. Het betekent in ieder geval dat het lager geen olie heeft en dus droog loopt. Voor een korte periode is dit niet zo erg maar na verloop van tijd gaat de geharde lagerpen ‘invreten’ in het zachte sinterbrons van de lagerbus. Als ik op de buitenzijde van het plateau druk ‘wipt’ het plateau zeker een 0.5 mm op en neer. Oorzaak: te veel speling in het lager. Bij demontage van het lager blijkt dit ook zo te zijn. Je ziet hier de gedemonteerde lagerpen met corrosie/residu afkomstig van het sinterbrons.
Dit lager is echt nog nooit schoongemaakt en heeft al jaren geen olie gehad. Ook is de olie niet ‘weggelopen’. Het plastic olie reservoir onder het lagerhuis is kurkdroog. Na polijsten is de pen weer helemaal glad en zoals het hoort. De geharde pen slijt gelukkig nauwelijks en is eigenlijk altijd weer netjes te herstellen. Ik gebruik hiervoor een aluminium polish en zet de pen in de draaibank. Met een zachte doek en zonder te veel druk uit te oefenen polijst je al het vuil er af. Als je voorzichtig werkt kun je dit natuurlijk ook in een accu boormachine of met de hand doen natuurlijk.
Als je het op deze manier doet en een goede olie in het lager gebruikt, ziet hij er over 10 jaar nog zo uit. Deze corrosie en vervuiling is van jaren lang droog spelen. Met andere woorden. Dit lager is op weg naar Lenco heaven...
Aangezien dit lagerhuis niet meer bruikbaar is vervang ik het door een roestvast stalen lagerhuis die we zelf hebben ontwikkeld en sinds kort beschikbaar hebben. De zware behuizing zorgt voor stabiliteit en demping van eventuele micro resonanties die ontstaan tijdens het draaien. De nieuwe sinterbrons lagers zijn vooraf verzadigd met een goede lagerolie en daarna in het lagerhuis geperst. De stalen lagerbal is vervangen voor een exemplaar van Robijn en rust op een speciale 5 mm. thrust plate. Het materiaal van de thrust plate materiaal heeft naast een zeer hoge slijtvastheid en drukvastheid, een wrijvingscoëfficiënt die 15x lager is dan brons. Het wordt veel gebruikt in lagers in de off-shore industrie, medische industrie en vliegtuig industrie. Een thrust plate als deze is hier zeer op zijn plek aangezien er door het zware Lenco plateau en het kleine contact oppervlak van de kogel een enorme druk ontstaat op de thrust plate.
Veel kunststoffen (waaronder het veel gebruikte POM), zijn hier niet bruikbaar omdat deze thermoplastisch zijn en door de hoge druk en rotatie beweging zacht worden en er na korte tijd een ‘kuiltje’ ontstaat. Ik heb zelf onlangs een probleem gehad met een aftermarket Lenco lager waar de kogel geheel door de POM laag was ‘geduwd’ en de kogel keihard op de stalen ondergrond draaide met als gevolg knarsende bijgeluiden. Op de foto zie je goed hoe de POM is gedeformeerd.
Het idler wiel
Ja daar is hij dan. Het alom verguisde idler wiel wat zorgt voor bijgeluiden, rumble en herrie….. Ja, daar kan ik me bij dit wiel wel iets bij voorstellen. Als we kijken naar de constructie en opbouw van het wiel zien we dat het idler wiel met een bronzen busje op een gehard stalen pennetje draait. Bij demontage is ook hier een vergevorderde corrosie en vuilophoping zichtbaar. Dit wiel is nog nooit van zijn as af geweest. Na schoonmaken zie je het verschil. Naast het lager van het wiel is ook het rubber van essentieel belang van een correcte en stille werking.
Lenco heeft door de tijd een aantal wielen ontworpen waarbij het ontwerp met de gevulkaniseerde rubberen ring het beste resultaat geeft. De rand van het wiel heeft een wat conische vorm om een zo klein mogelijk contact te maken met de onderzijde van het plateau en de motoras. Veel van deze wielen worden, door gebrek aan beter, in veel Lenco platenspelers (her) gebruikt.
Zoals je hier ziet is dit wiel volledig versleten en het rubber verglaasd (hard) geworden. Een wiel als dit kan gewoonweg niet goed werken met als gevolg weinig grip, slip, slechte rondloop, contactgeluiden en rumble…. Gek he, dat een Lenco en idler wiel draaitafels in het algemeen, soms worden afgedaan als herrie bakken en rumble monsters…
Een goed idler wiel is essentieel
Een goed idler wiel is essentieel voor een goede werking van de Lenco aandrijving. Vervangen van het idler wiel is dus een must als je je Lenco weer optimaal wil laten spelen. Het is de overbrenging van de energie van de motoras naar het plateau. De kleinste oneffenheid, trilling of contactgeluid wordt doorgegeven aan je element. Maar welk wiel moet je hebben? Ik durf te beweren dat er geen goede originele Lenco wielen meer zijn. Punt. Het rubber heeft zijn veerkracht en flexibiliteit na 50 jaar echt verloren. Het materiaal ‘verglaast’ in de tijd. Daarnaast heeft een gebruikt idler wiel altijd slijtage, veroorzaakt door vele kilometers draaiuren. Ook al ziet het wiel er op het oog goed uit. Op zoek naar een gebruikt idler wiel? Die keuze moet je snel vergeten.
Maar ja, als het wiel zo versleten is als deze, wat dan. Dan koop je toch gewoon een nieuw gemaakt wiel? Er zijn voldoende alternatieven te vinden.....toch?
Aftermarket idler wielen
Wil je je idler wiel vervangen dan kun je kiezen voor een nieuw aftermarket idler wiel. Ik heb ik ze zo goed als allemaal in huis gehad en eerlijk gezegd vind ik deze idler wielen geen van allen een goed alternatief voor het originele Lenco wiel.
Het zijn mooi gemaakte idler wielen, dat wel. Meestal voorzien van een O-ring. Mijn ervaring is dat een O-ring een slechte oplossing is en wel hierom. De krijgt de ring nooit precies rond om het wiel gepositioneerd. De O-ring is overigens ook niet overal gelijk van dikte wat de rondloop niet ten goede komt. Ook komt bij inschakelen van de motor en de aanzet op het plateau er behoorlijk veel kracht op de ring te staan waardoor deze verschuift, wat opgeduwd wordt of zelfs verdraaid, met als gevolg een slechte rondloop en veel bijgeluiden. Je zou dit kunnen oplossen door de O-ring (mits niet van siliconen) vast te lijmen op het idler wiel en daarna rond te slijpen op een draaibank. Een hele klus. Maar dat wil niet zeggen dat je dan een goed wiel hebt. Het blijft een compromis.
Een berg idler wielen
Naast dat het materiaal van een O-ring niet geschikt voor het dempen van resonanties (het is gemaakt voor afdichting), heeft het ook te weinig massa om resonanties op te vangen. Dan hebben nog niet eens gehad over het compleet verkeerde (ronde) loopvlak van een O-ring. Deze hoort conisch te zijn met een afgeronde kop. Om een lang verhaal kort te houden: een O-ring idler wiel is klungelwerk en niet geschikt als idler wiel!
Audio Creative StealthDrive idler wiel
Mede door de problemen met de originele idler wielen en ontevredenheid over het resultaat en de kwaliteit van de beschikbare aftermarket wielen, zijn we aan de gang gegaan om een eigen Lenco idler wiel te ontwerpen. Deze is bij schrijven van deze blog zelfs al in productie en binnenkort leverbaar.
Het materiaal van de ring is een zeer slijtvaste (natuur-rubber) ring met de juiste hardheid en elasticiteit om resonanties optimaal te dempen. Dit rubber wordt middels vulkaniseren om een precies gedraaid aluminium wiel bevestigt. Hierdoor wordt een exacte rondloop op een ideaal conische contactvlak gewaarborgd. Een dergelijk idler wiel is niet zo eenvoudig om te maken als een O-ring ‘geval’, maar wel goed en compromisloos. Inmiddels zijn de eerste prototypes binnen en ook al getest. Over de resultaten zijn we zeer te spreken. Wil je meer weten over de eigenschappen van dit idler wiel en de andere revisie onderdelen die we voor Lenco spelers ontwikkelen, check dan deze pagina even.
Opbouw van de Audio Creative StealthDrive
De toonarm
Op deze Lenco L76/S is een s-shape toonarm gemonteerd. Waar je op moet letten is of er geen speling in het lager zit. Dit kun je snel voelen als je de armbuis vast pakt en wat heen en weer wiebelt. In dit geval zat er behoorlijk wat speling in het horizontale lager. Verder is de toonarm-bedrading echt overleden. Als je de kabel wat afstript zie je het geoxideerde koper zitten. Anders dan bij bijvoorbeeld bij Thorens toonarm bekabeling, is de Lenco toonarm bedrading meestal zo slecht dat het niet meer met fatsoen bruikbaar is. Het kan een lastig klusje zijn, maar is de moeite meer dan waard.
De motor
Wat betreft de motor is het belangrijk dat hij geruisloos en soepel loopt. Deze motoren zijn eigenlijk altijd probleemloos. Maar ook deze motor heeft wat nieuw vet en onderhoud nodig. Wil je weten hoe je dat moet moet doen, lees dan mijn blog over de restauratie van een Lenco L75 nog eens na.
Verder worden alle motor veren vervangen door nieuwe en wordt het toerental ingeregeld. Daarna wordt de Lenco in zijn nieuwe console geplaatst en beide toonarmen + elementen gemonteerd en afgeregeld.
Eindresultaat
Zoals je ziet, is het een hele klus om een dergelijke Lenco draaitafel weer helemaal goed te laten spelen. Helaas worden maar al te vaak spelers als deze aangeboden zonder dat er ook maar één schroefje is los gedraaid. Het is ook één van de redenen dat deze mooie idler drive platenspelers vaak een slechte naam krijgen terwijl, mits goed gerestaureerd, ze bij de top van de draaitafels behoren. Mocht je op zoek zijn naar een Lenco platenspeler, check dan bovenstaande punten even. Zeker als hij volgens de eigenaar volledig is gerestaureerd. Schuw je een beetje kluswerk niet, koop dan een on-gerestaureerde speler en knap hem zelf op. Een boeiend en leerzaam DIY platenspeler project valt je dan ten deel met een zeer fijne platenspeler als eindresultaat. Oh ja, nog even een plaatje van het eindresultaat.....
Succes.
Bedankt voor dit interessante artikel. Ik heb zelf twee, idler drive, Lenco platenspelers opgeknapt. Over het resultaat ben ik best tevreden maar zo te lezen valt er nog meer te verbeteren. Leuk!
Hallo Marco, zijn de door geschetste verbeteringen ook toepaasbaar op de L70?
Hallo Marco, mooi artikel!
beste Marco,
na het lezen over de mooie lenco projecten ben ik enthousiast geworden.
Ik heb een mooie L75/S gevonden en na de bovenstaande punten te hebben gecheckt hem gekocht. Bekabeling en console ga ik nog vervangen. Maar wat ik mij afvroeg is ik wil de speler zoveel mogelijk houden zoals deze is met de Jelco arm. nu kan ik wel een custom plint/console template vinden voor de L75 maar is deze het zelfde voor de L75/s?
Beste Marco, ik hoop dat ik je de volgende vraag mag stellen:
Ik heb een Lenco L78 SE, ooit gekocht in 1978 (?). Echter, ik gebruik hem zelden, omdat ik mijn platen draai op een Technics SL-1210mk2.
Wat ik wil doen: vervangen netsnoer, maar vooral vervangen van de oorspronkelijke aansluiting, nu een ouwerwetse din plug.Deze plug begint echt te verteren, verder is de Lenco in mint conditie.
Een heel domme vraag (wellicht): ik kan niet vinden hoe ik de binnenkant kan bereiken.
Niet te vinden in alle handleidingen.
Kan jij, of een van je lezers, mij een tip geven?
Alvast mijn dank,
Arthur
Als kleinzoon van de eerste importeur van Lenco in Nederland lees ik met plezier hoe de Lenco platenspelers de mensen nog plezier bieden. Zelf heb ik 2 L-833 draaitafels en een A-50 versterker , na al die jaren werken ze perfect. Zwitserse kwaliteit, helaas is wat uit Italië kwam toch iets minder van kwaliteit.
Hallo Marco,
OP een verjaardagsfeestje ontmoette ik iemand die nog wat oude platenspelers op zolder had staan, of ik die wilde hebben…later volgde foto’s van oa een lenco L75. Die behoeft ‘wat’ aandacht.. geen probleem. Maar een headshell ontbrak. Die kan ik op MP kopen, echter zonder element. Dat wordt een beetje een uitdaging. Kan je me wat tips geven over een aan te schaffen element en hoe de er correct in te zetten ? en een dwarsdruk gewichtje , dat is mogelijk ook verdwenen…zou zelf wel een nieuwe kunnnen maken als ik de afmetingen/ gewicht zou weten.
Hoor graag van u
m.vr.groet,
André Klarenbeek
Goedemorgen Marco
Ik heb in mijn bezit 2 lenco L 75/S draaitafels maar ik mis de onderbouw
En ik zou graag weer gaan gebruiken wat kan ik het beste doen …
groetjes Eric
Goedemorgen Eric, er zijn voldoende mogelijkheden voor een Lenco platenspeler. Zelf maken of kopen. Als je op Lenco plinth googeld vind je veel opties.