Het belang van een goede element afstelling: de Azimuth
Azimuth instelling met Feickert Adjust+ software
Deze methode gebruik ik het meest. Met de Adjust+ software kun je veel preciezer zien onder welke hoek het element moet worden ingesteld en daarnaast wordt ook de fase en crosstalk (overspraak) van beide kanalen gemeten. De Adjust+ software heeft een eigen testplaat waarmee elke instelling van het element en platenspeler kunnen worden afgeregeld.
We beginnen met een –3 graden (clockwise) afwijking waarmee het element wordt ingesteld. Dit doe ik met een nauwkeurige waterpas, gemeten op de headshell. 
Daarna wordt het testsignaal op de Feickert test LP gedraaid en start de software automatisch de meting. Aan het eind van de track wordt de afwijking ingevuld en schuift de hoek met een halve graad counterclockwise) naar -2,5 graad. Dit wordt herhaald totdat we een helling van +3 graad hebben bereikt. Daarna rekent de software met de gemeten waarde netjes de crosstalk en de fase uit en zet deze in een grafiek. Hieronder zie je de meting van een Audio Technica AT 440 MLa element.
Zoals je ziet is de afwijking bij 0 graden enorm groot. Let wel, wanneer je geen meting kunt doen en je het element netjes loodrecht instelt, heb je zonder het te weten een enorme afwijking in zowel fase als overspraak.
Crosstalk en fase
De crosstalk (overspraak) geeft aan waar de overspraak het kleinst is. In dit geval kruist deze bij – 2,75 graden. Deze is echter altijd ondergeschikt aan het verschil in fase van de beide kanalen van het element. Als je ziet hoe crosstalk zich afspeelt op -30 dB (bij sommige elementen nog lager) is dat eigenlijk niet echt meer hoorbaar. Ons oor is echter veel gevoeliger voor fase verschil tussen beide kanalen. Gelukkig valt deze bij dit AT element ook ongeveer bij -2,85 graden samen en kan het element op -2,75 graden worden ingesteld.
Dag Marco,
Dit is weer echt een verhaal waar de echte LP liefhebbers iets aan hebben.Laat al die mensen maar eens luisteren wat de verschillen zijn met een verkeerd azimuth.
Dan gaat er bij een juiste afstelling een ander gehoorapparaat meespelen.
Kun je nog vermelden wat de prijs is van de 2 meet systemen en wie het levert??
Doorgaan met deze materie.
vr.gr.
Ben van Druten
Hallo Ben, de Fozgometer wordt geleverd door Musical Surroundings en kost $300,-
De Feickert Adjust+ kost €249,- en wordt geleverd door Christan Feickert.
Dag Marco, gisteren waren we bij jou voor de thorens draaitafel. Na jouw verhaal hier op de website en bij je thuis ben ik eens gaan kijken naar mijn eigen draaitafel. Verschil links en rechts was meer dan 6 dB! Nu heb ik een rega arm… Dus lastig. Maar ik heb aan de rechterkant van het element bij de schroefjes twee kunst ringetjes geplaatst nu is het verschil 1,5 dB en ik weet niet wat ik hoor! De Thorens speelt de nad helemaal weg. Verschil is enorm! Chapeau daarvoor.
Ha Bas, Fijn om te horen. Zo zie je maar dat een goede instelling heel erg belangrijk is. Veel luisterplezier!
Ik ben blij dat ik toch even bij je langs ben gegaan. Wel weer even een ritje…
De tafel klinkt nu toch een stukje beter..
Goed om te zien dat er nog ouderwetse service bestaat.
Groet Bas
Very informative piece, thank you for posting it. I am still somewhat in a dilemma – you might be able to help me. Would you advise to set the azimuth using the stylus or the coil as a reference point because the two will not yield the same result? As you now, cross-talk and channel balance helps a lot to get the coil aligned with the record, however this in itself is not a guarantee that the stylus will sit perpendicularly in the groove, especially if the coil and the stylus are not in the same plane which is the case (9 out of 10, as you mentioned). It is the same issue the other way around. Adjusting the azimuth to get the stylus in the correct angle doesn’t translate in the lowest cross talk and best channel balance. I am wondering what are your thoughts or did I miss something essential?
The Azimuth measurement is to get the stylus in the right angle in the vinyl groove.
You are correct, in most of the time the phase angle is different from the crosstalk angle. In that case, the phase angle is the most important. Our ears are more sensitive to phase difference then crosstalk. Also crosstalk problems are often in the -30 db range, almost not hearable.
Hallo Marco ,
Nieuwsgierig naar het afstel resultaat van een niet nader te noemen draaitafelspecialist na het monteren van een nieuwe arm op mijn draaitafel ,kwam ik tot de conclusie dat er nogal wat te verbeteren viel .Aangeschaft de Duitse Schon schabloon , een dig.grammenweger en een Fozgometer , bleek dat elementaire afstellingen nog wel wat fijn tuning nodig hadden .Het enige , en niet onbelangrijke afstelling is de azimuth .Ik verdenk mijn Dynavector TE KAITORA element van een defecte naald ophanging .De testresultaten zijn met de Fox. links verschilt met rechts , en met de mono track gaat het groene lampje branden en R .Als je dit corrigeert worden de resultaten zoals het hoort , maar als je naar de voorkant van het element kijkt staat de kop scheef .Gauw een ander goedkoop element uit een andere draaitafel gemonteerd en dat geeft met een waterpas kop / element wel een goed resultaat .Ben dus bang dat mijn TE KATORA op de een of andere manier niet meer goed is .Graag jouw mening of op of aanmerkingen.
Groet , Hans
Beste Hans,
heb je destijds nog actie ondernomen met je Te Kaitora Rua element?
Gr. Josh
Dag Marco,
Je schrijft dat de armen van Project geen azimuth regeling hebben, dit is niet helemaal correct. Bij mijn Project 9.1x zit de kop vast aan de arm maar de arm is draaibaar in de basis, gewoon goed af te stellen.
Mvg,
Hans