Michael Wollny Trio – Brian Eno – Ryuichi Sakamoto
Normaal bent U van mij gewend dat het jaar wordt afgesloten met een muzikale jaarlijst. Hoewel het muzikaal een mooi jaar was lukte het door persoonlijke omstandigheden niet om weer een overzicht te maken. Maar aan het einde van het jaar drie bijzondere albums die ik met jullie wil delen en dat zal ik ook het komende jaar blijven doen. Ik vind het fijn om mijn enthousiasme over (nieuwe) muziek over te brengen en de lezers ook kennis te laten maken met albums die onterecht minder aandacht krijgen.
Voor nu dus een drietal albums die veel indruk op mij maakte en hier al een tijd op “heavy rotation” staan. Om te beginnen het eigenwijze jazz album Ghosts van het Michael Wollny trio gevolgd door het prachtige FOREVERANDEVERNOMORE van Brian Eno. Tot slot To the moon and back een indrukwekkend eerbetoon aan Ryuichi Sakamoto.
Michael Wollny trio - Ghosts
Vlnr: Tim Lefebvre, Michael Wollny, Eric Schaefer (Foto: Gregor Hohenberg)
In mijn vorige review besprak ik het album Beyond Now van Donny McCaslin. Ik was verwonderd dat ik het album nooit eerder had ontdekt omdat McCaslin en zijn band speelden op Bowie’s Blackstar. “Klikkend” door de credits van Beyond Now stuitte ik meteen op weer een hele fijne ontdekking. Bassist Tim Lefebvre speelt mee op het nieuwste album van de Duitse Jazzpianist Michael Wollny.
“Als improvisator merk je vaak dat het niet de composities zelf zijn die je speelt, maar je eigen herinneringen eraan. En terwijl deze herinneringen bij je terugkomen, bevestigen ze hun voortbestaan in het hier en nu. Met andere woorden, liedjes zijn als geesten”
Dit zei Wollny in een interview over zijn laatste album. Samen met Drummer Eric Schaefer en bassist Tim Lefebvre maakte hij een compilatie van een aantal van die geesten die hem regelmatig achtervolgen.
Het is een bonte verzameling geworden met bijvoorbeeld Willow’s Song uit de film The Wicker man en Jazz klassiekers als Gershwin’s I loves you Porgy en In a sentimental mood van Duke Ellington. Allen gespeeld op een eigentijdse, eigenwijze en vooral eigen manier. Vaak veel minder voorde hand liggend dan je zou verwachten. Ook klassieke muziek van Wollny’s favoriete componist Franz Schubert. Op hun versie van Erlkönig, met een gedreven baspartij op bas en de lage regionen van de vleugel, creëren ze een spanning die oploopt naar een drumsolo met een bijna avant-gardistisch einde. Na dit redelijke geweld, die er al snel voor zorgt dat de volumeknop omhoog gaat, een rustpunt met de Ierse folk klassieker She moved through the fair. Waar ken ik die ook alweer van? O ja, de Simple Minds gebruikte de melodie voor Belfast Child.
Tot slot de geesten van de popmuziek in de hoedanigheid van Nick Cave’s Hand of god en het titelstuk van het album wat een briljante bewerking is van het iconische Ghosts van Japan.
Vooral diverse bekkens en de snaren van de piano worden gebruikt om de muziek te vertalen. Slechts een klein stukje van de zanglijn wordt gebruikt met sfeervolle harmonium achtige klanken als ondersteuning.
Nog geen 3 minuten later is het wat mij betreft veel te snel weer afgelopen. Maar er zit dan ook geen overbodige noot in!
Met Ghosts heeft het Michael Wollny trio een bijzonder Jazz album afgeleverd. In een traditionele bezetting maar met muzikale verrassingen waarbij de subtiele synthesizerklanken en geluidsnabewerking van Lefebvre een extra dimensie toevoegen. In goede traditie van het ACT platenlabel, waar het album op uitkwam, in uitstekende geluidskwaliteit. De zeer goed geperste LP wordt geleverd met een 24/96 download via Qobuz.
Brian Eno - Foreverandevernomore
Brian Eno is een naam die als een rode draad door mijn muziekcollectie loopt. Steeds duikt hij weer op als muzikant, producer en inspirator. Mijn eerste kennismaking was zijn samenwerking op de albums uit David Bowie’s “Berlijnse periode” en zijn grote invloed op de muziek van Talking Heads en U2. Ook wordt hij vaak gezien als de grondlegger van ambient. Wat niet helemaal juist is maar met het album Ambient 1: Music for airports gaf Brian Eno het genre wel zijn naam en hij is zeker een trendsetter en voor velen een grote inspiratiebron. Brian Peter George St. John le Baptiste de la Salle Eno, zoals zijn volledige naam luidt, is uitgegroeid tot één van mijn grote muzikale helden.
Een nieuw album van Brian Eno zorgt altijd voor spanning. Eno is een onconventionele denker en het resultaat kan een behoorlijke verrassing zijn. De basis voor FOREVERANDEVERNOMORE is zijn zorg voor wat er op dit moment gebeurd met het klimaat en de grote gevolgen voor het leven op aarde. Het is voor het eerst dat Brian Eno zo duidelijk zijn gevoelens laat spreken door muziek. Het resultaat is een intiem album met het gevoel van een warm haardvuur in de winter al is dat in dit geval misschien niet de beste metafoor daar een haardvuur niet tot de meest milieuvriendelijke warmtebronnen gerekend kan worden.
Sinds lange tijd horen we Eno weer eens zingen. Zijn zangstem is niet opvallend maar is wel heel prettig om naar te luisteren. Dat hij inmiddels de 70 ruim gepasseerd is is hoorbaar maar wat mij betreft is daardoor de stem alleen maar mooier geworden, dieper en indrukwekkend. Het album zijn met name liedjes in plaats van langere ambient-stukken. De single We Let It In met zang van zijn dochter Darla is een echte parel.
Het bijna sacrale There were bells werd geschreven voor een optreden in augustus 2021 samen met zijn broer Roger, nichtje Cecily en Leo Abrahams op de Akropolis in Athene. Het was bijna 45 graden en om hun heen waren bosbranden wat Eno’s aanleiding was om het stuk in te leiden met de woorden: "Ik dacht: hier zijn we op de geboorteplaats van de westerse beschaving, waarschijnlijk getuige van het einde ervan."
Hoewel het album in zijn geheel indrukwekkend en een schoonheid is wil ik zeker nog het prachtige These small noises noemen. Eno schreef het samen met de pianist John Hopkins en wordt gezongen door Brian Eno en de Ierse zangeres Clodagh Simonds. Dat Hopkins klassiek geschoold is goed te horen in zijn pianospel en arrangement. Als halverwege het nummer de zang stopt lijkt Eno het over te nemen met zijn altijd weer herkenbare stijl. Drie en een halve minuut kippenvel!
To the moon and back – A tribute to Ryuichi Sakamoto
Op 17 januari 2022 vierde Ryuichi Sakamoto (坂本 龍) zijn 70e verjaardag. Om dit te vieren werd dit tribute album gemaakt die 4 december in de winkels lag. Door de diversiteit van de meewerkende artiesten is het een afwisselend en verrassend album geworden die ik reken tot één van de hoogtepunten van het afgelopen jaar.
Ryuichi Sakamoto zat als kleuter al achter de piano. Studeerde etnomusicologie waar hij zich vooral richtte op traditionele Japanse muziek en Indiase en Afrikaanse muziektradities. Hij ontwikkelde zich als een pianist, componist en maker van elektronische muziek.
Zijn naam duikt in mijn herinnering voor het eerst op met de band Yellow Magic Orchestra. Als hij in 1983 een indrukwekkende hoofdrol speelt in de film Merry Christmas, Mr. Lawrence en ook de soundtrack maakt levert dat internationale bekendheid op. Uit de film wordt het door David Sylvian gezongen nummer Forbidden Colours als single uitgebracht en is een bescheiden hit.
In de jaren 80 werkt Sakamoto vaker samen met Sylvian met als hoogtepunt natuurlijk het wonderschone Secrets of the beehive. Sakamoto schreef voor bijna 50 films de muziek en viel daarmee ook regelmatig in de prijzen. The Last Emperor, The Sheltering Sky, Emily Brontë's Wuthering Heights, Proxima, en The Revenant is een kleine greep titels uit die imponerende lijst. Maar het mooie Merry Christmas, Mr. Lawrence zal altijd onlosmakelijk verbonden zijn aan zijn naam.
In 2014 werd bij Sakamoto keelkanker ontdekt. Een jaar lang deed hij het rustig aan en het leek daarna goed te gaan. Helaas bleef dat niet zo en het stak op andere plaatsen in zijn lichaam weer de kop op. In juni van dit jaar schreef Ryuichi Sakamoto op zijn website dat ondanks meerdere operaties de kanker verder was uitgezaaid en dat het fysiek niet meer mogelijk is om live te spelen.
"I have just turned 70, but how many more times will I be able to see the full moon? But even thinking that, since I have been granted life, I am praying that I will be able to make music until my last moments, just like my beloved Bach and Debussy."
Ik was na de eerste luisterbeurt behoorlijk onder de indruk en ook ontroerd. Een gevarieerde groep artiesten kozen zelf een nummer uit het omvangrijke oeuvre van Sakomoto. Eenieder maakte er zijn eigen versie van waarbij de ziel van de componist steeds voelbaar bleef.
Ook stond meteen vast dat ik het album op LP wilde hebben, al was het alleen al vanwege het schitterende artwork gemaakt door Carsten Nicolai beter bekend onder zijn muzikale artiestennaam Alva Noto van wie ook een bijdrage te horen is. Op de LP-hoes valt het maanlandschap en het vakmanschap pas écht op. Een echt kunstwerk.
De kwaliteit van de dubbel LP is om door een ringetje te halen. De geluidskwaliteit is niet beter dan de digitale 24/96 variant maar anders, iets minder analytisch en naar mijn mening mooier in balans en daardoor prettiger om naar te luisteren. Enige nadeel is dat je via de handgeschreven letters in de uitloopgroef moet uitvinden welke plaatkant je voor je hebt.
Zoals gezegd een gevarieerd album met sfeervolle ambient, de prachtige stemmen van onder andere David Sylvian en Hildur Guðnadóttir, pop, jazz en klankgedichten. Het is moeilijk een selectie te maken om hier te beschrijven maar ik zal er toch een paar tussenuit pikken.
Ryuichi Sakamoto en David Sylvian
De LP, die een iets andere trackvolgorde heeft dan de CD, opent met David Sylvian’s bewerking van het door Sakamoto en Noto geschreven Grains (Sweet Paulownia wood).
Mijn gedachten gaan naar Steel Cathedrals wat Sylvian en Sakamoto in 1985 samen maakte. Maar ook naar Plight (The spiralling of winter ghost) enManofon. Sfeervol, donker en emotioneel. Een mooiere opening kun je bijna niet wensen.
Na de warme stem van Sylvian is het de beurt aan de uit Los Angeles afkomstige bassist, singer songwriter en producer Thundercat die Thousand Knives onder handen nam. Het is het titelstuk van Ryuichi Sakamoto’s eerste soloalbum uit 1978 en werd ook nog eens opgenomen met het Yellow magic orchestra.
Thundercat bewerkte het tot een groovy fusion track met een bijna continue solerende synthesizer, die ook steeds de close harmony zangpartij ondersteund en zo uit de vingers van George Duke lijkt te komen.
In de bijdrage van Hildur Guðnadóttir zijn zoals verwacht de strijkinstrumenten en met name de Cello de hoofdingrediënten van World citizen I won’t be disappointed. Maar het is vooral haar zangstem die mij raakt en verrast.
Tot slot
Tot slot de prachtige versie van The sheltering sky uit de gelijknamige film. Nu volledig elektronisch maar Alva Noto laat hier duidelijk de hand van de meester door klinken.
Iets wat hij ook als geen ander kent natuurlijk. Naast dat ze samen albums hebben gemaakt hebben ze ook samen aan soundtracks gewerkt zoals The Revenant.
Ryuichi Sakamoto en Alva Noto
