2021 – Een jaar in muziek
Het jaar 2021 is voorbijgevlogen. In gedachten is het nog maar kortgeleden dat ik mijn lijst van vorig jaar aan het typen was. Het was dan ook een bewogen jaar waarin veel gebeurde dat iedere burger in ons kikkerlandje bezighield. Muzikaal was het een jaar om van te watertanden met al het fraais wat uitkwam. De lijst werd behoorlijk lang en divers, voor elk wat wils zou ik zeggen. Ik heb daarom de beschrijving wat korter gehouden en voorzien van links naar diverse streamingdiensten.
Steven Wilson – The future bites
Al meteen in januari kon ik een album toevoegen aan de lijst van beste albums van het jaar. The Furture bites van Steven Wilson deed nogal wat stof opwaaien en werd met gemengde gevoelens ontvangen.
Velen waren verbolgen over het feit dat hún “Prog-God” hen in de steek had gelaten. Een reputatie die Wilson vooral had opgebouwd met zijn band Porcupine Tree. Maar dat is maar één onderdeel van zijn werk.
Als je je een beetje verdiept in wat Wilson allemaal deed en doet is het helemaal geen vreemde muzikale stap, of uitstapje. Het is een album met een honderd procent Steven Wilson signatuur.
Luister maar eens naar zijn langst lopende project No-Man waar hij samen met Tim Bowness al voor Porcupine Tree mee begon. Wilson is een muzikale duizendpoot en liefhebber. Als je meer wilt weten over wat hem allemaal bezighoudt qua muziek kan ik je aanraden de podcast The Album years, die hij samen met Tim Bowness maakt, te gaan luisteren. Het is heerlijk deze twee muziek nerds te horen praten over hun passie en op zijn tijd ook met de nodige humor. Het geeft je een aardig inzicht waar Wilson zijn muzikale mosterd vandaan haalt.
Richard Barbieri – Under a spell
Er zijn maar weinig toetsenisten die je bij de eerste noten meteen herkend. Barbieri wist zo’n specifieke stijl te ontwikkelen qua sfeer en klank dat het niet uitmaakt wat of waar hij speelt, je pikt hem er meteen uit. Iets wat hij ontwikkelde in de jaren met Japan.
Waar de band in de beginjaren nog een behoorlijk gitaargeluid had werd ten tijde van de laatste twee albums het geluid van de band gedomineerd door het spel van Richard Barbieri. Under a spell werd gemaakt tijdens de pandemie en lockdowns.
Hij liet zich inspireren door de bijzondere en bizarre omstandigheden. In zijn eigen huisstudio creëerde hij een album waarbij sferen afwisselen maar toch een samenhangend geheel zijn op een manier die voor hem zo herkenbaar is.
Met soundscapes en percussie maar ook gedreven ritmes zoals in Flare 2 wat zeker als het hoogtepunt van het album mag worden gerekend.
Luisteren: Qobuz | Tidal | Spotify
(Op Spotify en Qobuz staat alleen Chosen Spells een verkorte versie van het album)
Sébastien Tellier – Simple mind
Veruit het meest zwoele album van dit jaar kwam van de bebaarde Franse chansonnier Sébastien Tellier. Waar artiesten nog wel eens een album uitbrengen met akoestische versies van nummers bracht Tellier zijn muziek in hogere sferen. Hij voorzag zijn ballades van warme synthesizerklanken en een prachtige productie. Door het veelvuldig gebruik van een Yamaha CP80 elektrische piano ontstaat een nostalgisch gevoel die je herinnert aan eind jaren 70 en begin 80.
Qua sfeer doet het album een beetje denken aan het wonderschone Bedroom crimes van Oren Lavie maar de stem van Tellier gaat in zwoelheid nog een paar stapjes verder.
In het Frans of in verre van accentloos Engels zingt hij nummers van zijn vier voorgaande thema albums over seksualiteit, spiritualiteit, reizen en het geriefelijke van thuis. Het is mijn eerste kennismaking met zijn muziek en ik heb de originele versies ook beluisterd maar die missen de mooie bijpassende sfeer en aantrekkingskracht die Tellier op Simple Mind creëerde.
State Azure – Light Span
Net zoals vorig jaar staat State Azure weer in de lijst. De Engelsman brengt met regelmaat nieuw werk uit dat continu van hoog niveau is.
Dit jaar maar liefst vier stuks. Ik koos voor Light Span, een album met voor zijn doen redelijk korte stukken van gemiddeld zo’n 7 à 8 minuten.
De muziek is toegankelijk en voor diegene die zijn elektronische klanken nog niet kennen een mooie kennismaking.
In zijn studio, omringt door zijn collectie synthesizers ontstaat mooie atmosferische muziek met als basis ingrediënten ambient, de Berlijnse school en daarin een snufje modernere invloeden. Zoals altijd afgeleverd in een prachtige productie.
Luisteren en download: BandCamp
Tweemaal in het kort
Twee albums die absoluut niet in deze lijst mogen ontbreken zijn Moby’s Reprise en Unica van DeLaurentis.
Bijzondere albums waarop Moby zijn muziek bewerkte voor orkest en met een keur aan gastmuzikanten ten gehore brengt, en waar DeLaurentis door een combinatie van mens en machine je een mooie muzikale reis voorschotelt.
Beide albums besprak ik al eens uitgebreid.
Lezen: Moby | DeLaurentis
Greg Foat, Aleksi Heinola & Teemu Åkerblom – Gone to the cats
Als jazz toetsenman Greg Foat een album uitbrengt ben ik er altijd als de kippen bij om hem te beluisteren. Ook dit album viel snel in de smaak. Voor Gone to the cats ging Foat samen met de Finse ritmesectie Aleksi Heinola (Drums) en Teemu Åkerblom (Bas) naar een verlaten hut in het dik besneeuwde Noorse landschap. Vergezeld van het nodige gerstenat ontstond al improviserend het album.
Waar de connectie met de katten vandaan komt is niet geheel duidelijk maar misschien dat het bier hier iets mee te maken heeft. De atmosferische nummers luisteren heerlijk op een koude avond. Greg Foat’s solo’s op de Fender Rhodes, Moog Grandmother en Roland JX8P zijn echt van grote klasse.
Hoewel de muziek vaak gedragen wordt door het ritme blijft het toch een uiterst relaxed en sfeervol modern jazz album.
Tom Jones – Surrounded by time
Jones’ 42e album, en eerste album na het overlijden van zijn vrouw in 2016, is een zeer bijzondere. Door zijn stem, die nog niets aan kracht verloren is, honderd procent Tom Jones maar toch net even anders. Samen met producer Ethan Johns (john Hiatt, Crowded House, Counting Crows) en als Co-producer zijn zoon, en tevens manager, Mark Woodward werd vooral muzikaal een ander weg ingeslagen.
De muziek heeft een veel moderner karakter dan je gewend bent en ook is de studio als instrument gebruikt. Iemand die daar duidelijk een stempel op drukt is Neil Cowley die bekend staat als Jazzmuzikant, pianist, componist van klassiek georiënteerde ambient.
Meteen tijdens het openingsnummer, een bewerking van het protestnummer I won’t crumble if you fall, zijn Cowley’s bewerkte pianoklanken het enige die de bariton stem van Tom Jones ondersteunen. De modernere, en soms zelfs experimentele, muzikale begeleidingen lijken perfect te passen bij de stem die iedereen zo goed kent. I’m growing old kreeg Jones al toen hij een jaar of dertig was maar vond zichzelf toen nog te jong voor de tekst en beloofde het rond zijn tachtigste op te nemen. Hij hield zich aan die afspraak. Het is een schoonheid geworden!
Neil Cowley – Hall of mirrors
Naast zijn werk met Tom Jones nam Cowley zelf ook een album op. Hall of mirrors is een verkenningstocht langs de veelal piano georiënteerde stijlen en sferen die Neil Cowley maakt.
Van het dromerige Prayer waar hij een ambiance laat ontstaan die ook op het album van Tom Jones is te vinden, tot het jazzy Circulation. Neil Cowley is een veelzijdig muzikant die onder andere samenwerkte met Adele, Stereophonics en Emeli Sandé.
In 2007 won hij met zijn trio de prestigieuze BBC Jazz Award. Cowley begon op jonge leeftijd met pianospelen en op zijn tiende speelde hij klassieke stukken in belangrijke zalen. Zijn invloeden kwamen niet alleen uit de klassieke muziek.
Frank Zappa en James Brown staan ook in zijn lijstje met inspiratiebronnen. Het moge duidelijk zijn dat er moeilijk een éénduidig label aan zijn muziek te hangen is. Maar mooi is het zeker!
De beren gieren – Less is Endless
Hoewel mijn muziekcollectie geen grote hoeveelheid jazz bevat toch een tweede jazzalbum in de lijst. Het Belgische trio De beren gieren bestaat uit Pianist Fulco Ottervanger, bassist Lieven van Pée en drummer Simon Zegers en maakte zonder twijfel het meest bijzondere en zeker het avontuurlijkste album van het jaar. De redelijk minimalistische nummers maken je steeds nieuwsgieriger naar de rest.
De verrassing is soms des te groter omdat titels als Stress als optie en Gentse leugentjes je eigenlijk op het verkeerde been zetten terwijl je jezelf tijdens Tuin op een weeldig bloeiend erf vol kleine ontdekkingen waant. Het zal waarschijnlijk niet een ieders kopje thee zijn maar als je een beetje ondernemend bent ingesteld kan ik je dit avontuur van harte aanbevelen.
Ryuichi Sakamoto – Minamata (Original motion picture soundtrack)
Ryuichi Sakamoto heeft tijdens zijn loopbaan al de nodige films van muziek voorzien. De bekendste is Merry christmas Mr. Lawrence waarin hij naast David Bowie ook een hoofdrol had. Minamata vertelt het waargebeurde verhaal van oorlogsfotograaf W Eugene Smith (gespeeld door Johnny Depp) die in de jaren 70 in opdracht van Life Magazine de gevolgen, en het verdoezelen, van een kwikvergiftiging in Japan vastlegt.
Zijn beklijvende beelden zijn nog steeds een groot voorbeeld voor veel fotografen. Zoals vaak opent Sakamotode film met een muzikaal thema. Dit keer eenvoudig en wonderschoon op piano. Bij de eerste aanslagen hoor je meteen dat hij zelf achter de toetsen zit. Een thema wat hij af en toe laat terugkeren.
De ene keer klein en dan weer groots gespeeld door de strijkers van het orkest. Karakteristiek voor zijn filmmuziek is de combinatie van akoestische instrumenten met daaronder subtiele elektronische klanken om een fascinerend geheel te creëren. Een indrukwekkende film met prachtige muziek.
Daniel Lanois – My music for Billy Bob
De meeste aandacht ging naar Lanois’ album Heavy Sun. Maar ook na meerdere luisterbeurten kon de muziek mij niet echt bekoren. Maar Lanois bracht nog een album uit.
Weliswaar geen nieuwe muziek maar meer dan de moeite waard. Een album met daarop Daniel Lanois zoals ik hem zo graag hoor. In 1996 was hij verantwoordelijk voor de soundtrack van Billy Bob Thorton’s film Sling Blade.
De soundtrack bestaat naast het werk van Daniel Lanois uit muziek van andere artiesten. Voor dit album maakte hij een nieuwe versie van zijn muziek voor de film, inclusief nummers die de uiteindelijke montage niet haalde.
Ben je niet zo bekend met zijn werk als muzikant, componist en producer dan is dit een mooie kans eens te proeven van zijn veelzijdigheid want hij verzamelde hier de verschillende muzikale wegen die hij inslaat.
Naast sfeermaker is hij een vakkundig liedjesmaker. Twee daarvan staan op dit album en waren ook in de film te horen. Still Water en The Maker beiden afkomstig van zijn meesterwerk Acadie. Hier hoor je ook associaties met het werk en producties die hij samen deed met Brian Eno en zijn keuze voor onverwachte instrumenten op plekken waar je die niet verwacht. Zoals de Suzuki Omnichord waarmee hij ook Robbie Robertson’s Somewhere down the crazy river zijn bijzondere karakter gaf.
Island People – II
Na een indrukwekkend debuut is de tweede altijd spannend. Maar de vierkoppige Schots/Ierse band Island People stelde niet teleur en leverde een imposant werk af. Net zoals op het eerste album bestaat de muziek uit serene filmische klanken. Duidelijk volwassener geworden en in gedachten is het gevarieerde Schotse landschap een mooi beeld wat erbij past.
Wat ook klopt want waar het eerste album in de studio ontstond werd de muziek voor II gemaakt tijdens diverse reizen en toeren langs verschillende zalen. De ambient georiënteerde muzikale landschappen zijn eigenwijs en zijn volgens eigen zeggen gemaakt zonder maar enigszins rekening te houden met wat hip of modern is en wat volgens de huidige maatstaven hoort. Kortom een mooi muzikaal avontuur.
Michał Łapaj – Are you there
Soloalbum van Riverside toetsenman Michał Łapaj waarmee hij wat mij betreft ver uitsteekt boven het werk van de band.
Natuurlijk is de prog van Riverside hoorbaar maar dit toetsen georiënteerde album is meer.
Het zit vol stijlcitaten uit dark-wave, Industrial en (dark)ambient, die het een interessante luisterervaring maken.
Als in Shettered Memories de stem van Mick Moss ineens Eddie Vedder achtige karaktertrekjes krijgt bekruipt je het gevoel dat je naar iets zit te luisteren wat niet klopt maar wel heel mooi is.
Van de 10 nummers die op het album staan zijn de meeste instrumentaal waarvan het ruim elf minuten durende In Limbo, met zijn donkere klanken en een begeleiding die als een soort mantra het hele nummer door gaat, het meest intrigerend is.
Met Are you there laat Łapaj horen dat hij veel in zijn mars heeft. Hij weet met zijn hammondorgel, Fender Rhodes piano en oude analoge synthesizers een prachtige geheel te creëren met uitstekende composities.
Biosphere – Angel’s flight
Veel ambient of ambient georiënteerde muziek in de lijst van dit jaar. En ik kan je nu alvast verklappen dat dit niet de laatste is.
Biosphere is de Noorse muzikant Geir Jenssen die onder andere samen werkte met de veel te vroeg overleden Pete Namlook.
Hij laat zich inspireren door mensen als Brian Eno, John Hassel en Debussy.
Zijn kleurrijke soundscapes zijn zeer geschikt om beelden te ondersteunen of te laten ontstaan en zijn gebaseerd op Beethoven’s strijkkwartet nummer 14.
De kleuren van zijn atmosferische muziek zijn, zoals de hoes al doet vermoeden, donker en zonder al te veel scherpte.
Net zoals op de schildering van de hoes liggen daar bovenop soms vervormde klanken die contrasteren maar door de tegenstelling juist een extra dimensie geven.
Jean Michel Jarre – Amazônia
Amazônia nam ik al eerder onder loep. Het album is eigenlijk de soundtrack van een mooie fototentoonstelling die onafgebroken doorgaat op de cd en op vinyl verdeeld is over drie plaatkanten.
Een welkome stap van Jarre nadat hij ons al een tijdje overspoelde met zouteloze dance uitvoeringen van klassiekers uit zijn oeuvre.
Hij mag dan wel “The godfather of trance” genoemd worden, het echte werk kan hij beter aan anderen over laten.
Ik sprak de hoop uit dat het een misstap was geweest en dat Amazônia hem weer met beide benen op de grond zou zetten.
Helaas…….Het tenenkrommende virtuele concert in de Notre-dame is nu zelfs op vinyl verkrijgbaar en werd met veel bombarie gelanceerd.
Lezen: Jean Michel Jarre – Amazônia
Luisteren: Qobuz | Tidal | Spotify
Jordsjø – Pastoralia
Met Pastoralia leverden de Noren Håkon Oftung (Zang, Fluit, Gitaar, keyboards en Mellotron) en drummer Kristian Frøland, met hulp van een aantal gelijk gestemde Noorse muzikanten, zonder twijfel het fraaiste prog album van het jaar af.
Het album is een reis naar Pastoralia een fictieve plek in het noordelijkste puntje van Noorwegen.
De muziek die je op die reis vergezeld is doorspekt met folk, middeleeuwse invloeden en klassieke elementen.
De wat melancholische muziek is open en de nummers hebben een mooie opbouw met wisselingen in maat, tempo en sfeer.
De zangstem van Oftung is niet één van grote klasse maar lijkt naadloos aan te sluiten bij de muziek en sfeer. Een album die na meerdere keren luisteren steeds mooier lijkt te worden.
Nadia Struiwigh – Pax Aurora
Nadia Struiwigh komt uit Rotterdam maar verhuisde voor de liefde naar down-under waar ze het prachtige album Pax Aurora maakte.
Het is haar derde album en is wat duister maar ook melancholisch. Hoewel ze als muzikant, DJ en producer ook regelmatig op diverse festivals te zien en te horen was is Struiwigh’s techno vaak rustig van tempo en bezwerend.
Pax Aurora is veel meer ambient georiënteerd waarbij ze alle ritmische onderdelen heeft weggelaten. De muziek heeft de kracht je naar andere werelden te voeren en zo op een mooi muzikaal avontuur te gaan. Voor de audio nerds onder ons, het geheel is ook nog eens zeer fraai opgenomen.
Als je, wat mij betreft naar één van de mooiste tracks van het album, Organic luistert verdwijnen je luidsprekers volledig en is er alleen de muziek die letterlijk voor je beweegt. Genieten met een grote G van een album dat ik zeker durf te bestempelen als één van de mooiste en indrukwekkendste van dit jaar!
Billie Eilish – Happier than ever
Happier than ever van Billie Eilish was één van de grote verrassingen dit jaar. Vooral tekstueel duidelijk gegroeid.
Muzikaal is de hand van haar broer Finnaes nog steeds goed hoorbaar maar de arrangementen zijn rijker. Soms koud en clean maar ook sfeervol zoals in het prachtige My Future.
Met haar fluisterende stem voorziet Eilish de muziek van teksten die duidelijk en vaak recht voor zijn raap zijn.
Met de titel Happier than ever lijkt het alsof ze nu gelukkiger is als ooit tevoren en het een blije plaat zou zijn.
Ze zingt echter over misbruik, en de eeuwige negatieve aandacht van de (Sociale)media op haar lichaam. Er is ook hoop hoorbaar en de strijd om de controle over zichzelf terug te vinden. Zijn wie je bent. En dat maakt haar Happier than ever.
Robert Plant & Alison Krauss – Raising the roof
Raise the roof is de tweede samenwerking tussen Robert Plant, Alison Krauss en producer T-Bone Burnett.
De sfeer is eigenlijk hetzelfde als zijn voorganger maar door de meer open productie klinkt het allemaal toegankelijker.
De twee stemmen, die zo verschillend zijn, komen nu veel meer tot hun recht. Ze passen perfect bij elkaar en vloeien prachtig samen.
Op één nummer na, die een eigen compositie is van Plant en Burnett, bestaat het album uit goed gearrangeerde covers van onder andere Everly Brothers, Allen Toussaint, Bert Jansch en Joey Burns.
Wederom een zeer geslaagd project die ondanks dat hij geheel voldoet aan je verwachtingen en eigenlijk geen echte verrassingen heeft zeer fijn is om te beluisteren.
Chloé & vassilena Serafimova – sequenza
Ik heb het al (heel) vaak benoemd, er is niets zo leuk als nieuwe muziek ontdekken. Roon kwam met dit album op de proppen als suggestie.
En de ene keer klik je erop en de andere keer niet. Vreemd genoeg is de hoes vaak een maatstaf daarvoor. Misschien nog vreemder, het lijkt bijna altijd te kloppen.
Sequenza is een bijzondere samenwerking tussen twee Françaises. DJ en Producer Chloé Thévenin en marimba speelster en percussioniste Vassilena Serafimova. Dat levert iets heel bijzonders op.
Gedreven ritmes met warme synthesizers en spoken-word, dansbare muziek die dan toch eigenlijk niet past op de dansvloer en Eno achtige ambient. Een wonderschoon album!
Dictaphone – Goats & Distortions 5
Dictaphone leerde ik in 2012 kennen via een muziekvriend. Het album Poems from a rooftop was het eerste wat ik beluisterde. Eerst alleen in digitale vorm maar ik was nog net op tijd om één van de 350 exemplaren op vinyl met handgemaakte hoes te bestellen.
Een trots bezit in mijn collectie. Dictaphone is een trio bestaande uit multi-instrumentalist Oliver Doerell, klarinettist Roger Döring en op viool Alex Stolze. Hun muziek maakte meteen een diepe indruk en ik volg ze nu op de voet.
Door de combinatie van schaarse ritmes en vervreemdende samples met klarinet en viool ontstaat een sfeer die je op het puntje van je stoel zet.
De wat oosterse sferen voelen vertrouwd maar door het experimentele karakter word je uitgedaagd. Bij tijd en wijle moet ik, vooral door de klarinet, denken aan Mick Karn die een zelfde soort spel kon neerzetten. Goats & Distortions 5 is hun vijfde album en wederom één van grote klasse en schoonheid. Een plaat waarvoor je even moet gaan zitten. Liefst met gedimd licht en een goed glas wijn. Dat zijn momenten om intens van te genieten.
Tangerine Dream – Probe 6-8
Tot slot Tangerine Dream. Deze EP is een voorproefje van een nieuw album dat volgend jaar zal verschijnen. Echt iets om alvast naar uit te kijken.
Veel die-hard fans roepen dat Tangerine Dream sinds het begin van de jaren 80 geen écht goede platen meer hebben gemaakt. Eerlijk is eerlijk in die tijd werd het er inderdaad niet beter op.
Maar in 2014 wilde oprichter van de band Edgar Froese een nieuwe richting op. Geïnspireerd door de leden die op dat moment met hem spelen, met name Thorsten Quaeschning, wilde hij moderne elektronische muziek combineren met de tradities van de Berlijnse School die hij samen met Klaus Schulze groot maakte in de jaren 70.
Froese gaf de ingeslagen weg de naam The Quantum era die werd bezegeld met album Quantum gate. Helaas overleed Froese voordat het album uitkwam maar de rest van de band zette de traditie voort.
Op dit moment bestaat de band uit multi-instrumentalist Thorsten Quaeschning, Violist Hoshiko Yamane en toetsenman Paul Frick. Ze geven alvast een aardig inkijkje van wat ons nog meer te wachten staat want deze EP heeft toch al een respectabele lengte van bijna 40 minuten.
De muziek die hierop te horen is was eigenlijk bedoeld om tijdens de geplande tour live ten gehore te brengen. Zoals we allen weten zijn die concerten afgelast. Ik vind de muziek duidelijk gegroeid sinds Quantum gate. Mooie open arrangementen met veel laagjes maar toch nog steeds het karakteristieke Tangerine dream geluid.
Wat mij opviel is dat Edgar Froese bij alle nummers in de credits vermeld staat als mede componist. Dat zou dus betekenen dat de nummers geschreven zijn in de aanloop naar Quantum gate. Hoe dan ook de uitvoering ervan is zeer fraai en een mooi eerbetoon aan een groot pionier!
Heruitgaves
Wat ik niet genoemd heb in deze lijst zijn heruitgaven. Er kwamen ook dit jaar een paar fraaie uit. Hoogtepunt voor mij persoonlijk is toch wel de remaster van Japan’s Quiet life. Het album waarop Japan duidelijk een andere muzikale richting op gaat en waarop David Sylvian zijn nu zo bekende bariton stem ontdekt.
Muzikaal vooral geïnspireerd op Roxy Music en David Bowie’s album Low. De box bestaat uit de zeer geslaagde remaster op LP en CD met als extra’s een CD met Alternative Mixes & Rarities en Live at the Budokan 1980.
Het zit er al weer op
Het jaar zit er bijna op en laten we hopen dat 2022 wederom een mooi muzikaal jaar mag worden. Ik kijk al verwachtingsvol uit naar een aantal releases zoals Tangerine Dream en Tears for fears.
Ik wens iedereen een heel mooi en liefdevol nieuw jaar!
Evert
