Goto Hoornsysteem, het beste luidsprekersysteem ooit?
Ja, wat is het beste luidsprekersysteem op onze aardkloot. Daar zal iedereen zijn eigen mening misschien over hebben. Ik heb ze bij lange natuurlijk ook niet allemaal gehoord. Wat ik afgelopen week echter mee mocht maken grenst aan het schier onmogelijke. Zelden, eigenlijk nooit een speakersysteem mogen beluisteren met zo’n onbegrensde kwaliteit.
Ik was door Doede uitgenodigd bij Klaus, de maker van het systeem. Klaus is een aimabele oosterbuur, alles behalve de freak die je misschien uit dit verhaal af zou kunnen leiden. Klaus is al sinds eind jaren 80 bezig om zijn droom waar te maken. Niet zoals veel dolgedraaide audiofielen dit ook proberen door jaarlijks of nog sneller van apparatuur te wisselen. Nee, Klaus doet dit door het langzaam uitbouwen en fijn slijpen van zijn levenswerk. En als je er voor jezelf achter bent dat deze droom alleen met hoornspeakers is te realiseren, kom je al snel met ruimteproblemen.
Dat er vervolgens een speciale luisterruimte moet worden gebouwd wordt ingecalculeerd bij de zoektocht naar een ander huis. Klaus is constructeur voor met name onderdelen in de auto-industrie en dan kan hij zijn luisterruimte mooi combineren met de werkruimte. Er is dus een in verhouding piepklein hoekje achterin de luisterruimte gemaakt waar zijn computers staan. Uiteraard op een plek waar hij tijdens het werk een meer dan goed geluid uit zijn luidsprekers kan beluisteren. Zo wordt tijdens het werken het aangename met het nuttige gecombineerd. Dat een goede akoestiek prioriteit één voor Klaus was bij de bouw merk je meteen bij binnenkomst. Waar je toch snel een wat galmende ruimte verwacht, al was het alleen al vanwege de omvang, is de akoestiek erg fraai. Dat merk je vooral tijdens een gesprek. Er zijn weinig reflecties, maar de boel is ook niet te dood gemaakt. Met name de dakconstructie met de holle terracotta stenen spelen daarin een belangrijke rol.
Zaterdag
Ik stap om half acht ‘s morgens op de trein die me naar Keulen brengt. Van daar af gaat het met de auto van Doede verder naar het kleine dorpje waar Klaus en zijn vrouw Moni woont. Na veel klimmen en dalen door het mooie landschap komen we bij het huis van Klaus aan. We zijn mooi op tijd, de andere mensen van de club komen pas over een paar uur. Dat geeft Doede de tijd om zijn eigen netwerk te installeren en Klaus en mij de gelegenheid om van muziek te genieten. Kan ik me een beetje in luisteren. Allemachtig, ik heb nog geen minuut nodig om de potentie van dit extreme luidsprekersysteem te ontdekken… mijn kaak ligt binnen kortst mogelijke tijd op mijn borst… En Klaus? Die heeft er het grootste plezier in. De man is de relaxtheid zelf.
Even voorstellen
Het systeem van Klaus bestaat uit een gestrekte laaghoorn waarvoor de muur er achter een doorgang moest krijgen om de lengte kwijt te kunnen. Boven 90 Hz neemt een andere gestrekte hoorn het stokje over, een stuk korter, maar nog steeds onalledaags. Dit duo moet voor het laagfundament zorgen. Je zou bijvoorbeeld een groot reflexsteem voor deze lage frequentieband kunnen nemen, maar dat is als vloeken in de kerk. Als je het geluid om zeep wilt helpen moet je die weg gebruiken, aldus Klaus en zijn vaste maatje Bernd, die later die middag komt. Klaus is de mechanische specialist, Bernd zorgt voor de noodzakelijke elektronica.
Hij is bijvoorbeeld continu bezig met geregelde voedingen en het steeds beter maken van die apparaten. De voeding die je op mijn DDDAC 1794 ziet komen in de basis ook uit de keuken van Bernd. Doede heeft ze verder geoptimaliseerd voor de DAC schakeling. Revolutionaire schakelingen? Welnee, gewoon het goed toepassen van klassieke voedingsschakelingen met de juiste onderdelen op de juiste plek. Dat is het advies van Bernd. Het wiel is al lang geleden uitgevonden. Vandaag de dag worden voedingsschakelingen vooral op een zo hoog mogelijk rendement, bliksemsnelle regulering en zo laag mogelijke spanningsdrop ontwikkeld. Als je de schakeling echter beduidend meer werkgebied kunt geven, in dit geval moet de ingangsspanning minimaal 5 volt boven de uitgangsspanning liggen, maakt dit het leven van de ontwikkelaar een stuk aangenamer.
Super!
Wat een voorrecht Dick!! Het moet een geweldige ervaring geweest zijn.
Tjezesz wat een joekels, je zal best wel stiekem van “tulpen uit Amsterdam” hebben genoten, al is het alleen maar om hoe het werd gereproduceerd tijdens die demonstratie
Ik heb mij al vanaf de eerste keer dat ik deze joekels onder ogen kreeg al afgevraagd hoe ze klinken en mijn verwachting heb jij hier nu opgepend
Niet dat groot ook altijd groots moet klinken, maar als je zoveel tijd en liefde in een project steekt, kan het haast niet anders dan een bovengemiddeld resultaat geven
was weer leuk om te lezen en ben weer wat wijzer geworden, Mac gaat boven PC 🙂
Mac gaat boven PC? Kan, maar het hoeft niet. Andersom kan het ook beter zijn. Kwestie van heel veel verschillende systemen beluisteren!
Hallo Sander,
Nou, vertel! Deel je ervaringen met ons…:-)
Mijn gedachte is ook dat het verschil niet ligt bij Mac versus PC, maar meer in het verschil in softwarespelers
Ik heb een hekel aan betalen als het gratis ook kan, maar ik heb toch gekozen voor het aanschaffen van JRiver muziekspeler boven de alom geprezen foobar 2k om de doodeenvoudige rede, het klinkt allemaal een stukje aangenamer met JRiver, iets meer live beleving
Dus kan mij heel goed voorstellen dat de Mac nu een superieur softwarespeler onder zijn dak heeft
Hier beneden een paar stukjes die wel leuk zijn om te lezen, er is in iedergeval wat aan gemeten 🙂
Zo ronddolend op het net ben ik er langzamerhand wel achtergekomen dat het vaak in een ongenuanceerde Mac/PC strijd uitmond wat soms leuk is om te lezen maar je komt er geen steek verder mee
Misschien een leuk project voor als ik me verveel in de winter, een hackingtosh ( mac os op pc) en windows als dual boot op een computer en zo de spelers lekker op het gemakkie beluisteren
http://www.computeraudiophile.com/content/513-jriver-mac-vs-jriver-windows-sound-quality-comparison/
http://thewelltemperedcomputer.com/Lib/OperatingSystemsHandlingOfSampleRates.pdf
http://www.thewelltemperedcomputer.com/SW/MacWin.htm
Martin,
Een ongenuanceerde tweestrijd tussen Apple en Microsoft apparaten zul je bij mij niet meemaken. Ik ben ook geen Mac fetisjist. Dit stukje typ ik gewoon in op een Windows 7 HP all in one, net als al mijn schrijfwerk. Voor ik een Mac in huis had speelde ik al twee jaar met J.River Mediaplayer. Gewoon betaald. Voor een mooi stukje goed werkende software wil ik best betalen. Daarvoor heb ik met Foobar gestoeid, maar tijdens de proefperiode met J.River was de ‘strijd’ snel beslist. Foobar is leuk, maar klinkt in mijn oren maar zozo. Op de muziek PC op mijn hobbykamer draai ik nog steeds (met de laatste versie) van J.River. Dat gaat echt helemaal niet verkeerd, integendeel zelfs. Maar het niveau van mijn Macspeler heb ik nog niet kunnen evenaren. Het is een verschil tussen ‘erg goed’ en ‘heel erg goed’. Ik ben ook erg gecharmeerd van de nieuwe Intel NUC’s, waarmee toch een prachtige stille compacte muziekspeler te maken moet zijn. We zijn er echt nog niet klaar mee, maar voorlopig is het Mac dat de neus voor heeft op muziekweergavegebied. En nog vreselijk comfortabel in gebruik ook.
Maar tips van gebruikers zijn van harte welkom!
Leuke info voor mac gebruikers :
http://archimago.blogspot.nl/2013/05/measurements-bit-perfect-audiophile.html?m=1
Van die tweestrijd wordt je ook niet beschuldigd :), dat is iets algemeens,maar dat neemt niet weg dat in de toekomst ik die twee wel eens tegen elkaar wil uitspelen voor eigen bevindingen, dat via één computer met twee operatie systemen, lijkt mij een redelijk eerlijk vergelijk beide os via zelfde moederboard,geheugen,processor i7 en usb uitgang, daar kan dan het verschil in iedergeval niet liggen
De omschrijving en foto’s hier in Amarra recensie laten inderdaad een comfortabele indruk achter, comfoor voor het gehoor zal ik maar zeggen
Wat mij nog niet echt duidelijk is, speelt amarra flac on the fly of moet flac eerst omgezet worden naar AIFF?
Martin,
FLAC files kun je in het playlistscherm van Amarra schuiven. Audirvana werkt op dezelfde wijze, alleen ergonomischer, in de stand alone mode. Dus zonder de interface van iTunes te gebruiken voor het selecteren van de muziek.
Het is overigens geen echt geheim dat de voordelige NUC ook met Apple besturing is uit te rusten.
Samen met andere muziekvrienden hebben we vergelijkingen gedaan met verschillende systemen, namelijk:
Vortexbox (Linux)
Jplay (windows 8)
Amarra (Mac)
De Vortexbox viel als eerste af. klinkt middelmatig maar zeer gebruiksvriendelijk. O.a. het rippen van CD’s gaat automatisch.
Amarra klinkt zeer goed maar om hem goed te kunnen bedienen moet je die eigenwijze Itunes gebruiken.
Jplay klinkt ook zeer goed en als plug-in voor de bediening kan je Jriver gebruiken. deze gaf voor mij de meest ideale combinatie. qua klank liggen beide spelers dicht bij elkaar. Wel is er een karakter verschil te bespeuren. Ik had toch een lichte voorkeur voor Jplay. Die vond ik nog wat natuurlijker klinken. Nadeel is wel dat je enige kennis van Windows moet hebben, om het onderste uit de kan te halen, moet er veel ge-tuned worden. Daaraan tegen is het opzetten van Amarra kwestie van plug and play.
in cijfers:
Vortexbox: Geluid 7, bediening 9, configureren 7
Jplay/Jriver: Geluid 9+, bediening 8, configureren 6
Amarra: Geluid 9. bediening 8, configureren 9
Zijn er ook kant en klare apparaten die een vergelijkbaar resultaat halen? Even snel schieten mij namen als squeezebox e.d. door het hoofd.
Ik bedoel dan puur een streamer (?) met coax dig. uitgang… Ik hang er zelf een dac achter.
Streamers te kust en te keur
http://www.thewelltemperedcomputer.com/HW/DAP.htm
Dick,
Dat is een klein minpuntje voor mijn gebruik, ik ben zo gewend om op het hoesje van de album te tikken en spelen die plaat
Trouwens, gelijk even kijken of ik Amarra wel met m’n Ipad kan bedienen 🙂
Ha Martin. Deze site is mij bekend. De vraag is: halen dit soort streamers dezelfde kwaliteit.
Roland haalt de test aan die ik heb bijgewoond, bij hem thuis. Op basis daarvan trek ik mijn conclusie dat een computer met Windows wel degelijk beter kan klinken dan OSX. Het is niet alleen software. Ook de hardware is heel belangrijk. Niet alleen processorsnelheid maar denk ook aan voedingscircuits, aparte USB kaart enzovoorts.
De Vortexbox (Linux) hebben we op zowel Mac Mini, Dell desktop en mijn getunede Atom (slechts 1,8 GHz processor) systeem gedraaid. Exact dezelfde software, maar op de laatstgenoemde computer klonk het het beste. De Dell maakte bijvoorbeeld veel meer een brij van de muziek.
Het is dus niet een kwestie van het een is beter dan het andere. Wat ik wil zeggen is dat alle componenten, hardware en sofware, tellen. Alleen maar software noemen gaat niet ver genoeg.
Met Dick heb ik afgesproken dat ik binnenkort (paar dagen ben ik klaar) mijn ervaringen met zelfbouw zal delen in de vorm van een verslag. Alleen nog wat foto’s en dan ben ik klaar. Als Dick het goed genoeg vindt plaatst hij het misschien.
Helemaal mee eens Sander,
De ontwikkelingen staan niet stil. De software ontwikkelaars komen regelmatig met updates.
Ook bij Sonic studio staan ze niet stil. Recentelijk heeft Sonic Studio een update ver. 2.5.1 van Amarra uitgebracht. Moet ik nog uitgebreid gaan beluisteren.
Eigelijk wel vreemd, dat er over het daadwerkelijke onderwerp (Goto Hoornsysteem) weinig reacties zijn. Het onderwerp krijg zo een hele andere wending. Maar ja, Streaming is hot.
Vorig jaar op X-fi show de GIP hoornsysteem gehoord. Ik vond dat heel indrukwekkend.
Sander doet hier wel erg bescheiden in de laatste zin. Ik kreeg gisteren een geweldig mooi en perfect verzorgd verhaal toegestuurd van hem over de bouw van zijn muziekstreamer. Ik probeer het dit weekend nog op de site te plaatsen.
Oh ja, aanvullend op mijn vorige bericht. We willen ook onze DIY systemen gaan vergelijken met streamer van o.a. Naim.
Alle grote jongens hebben inmiddels wel streamer oplossingen. Volgens mij maakt Linn hele fijne. Maar dan praat je zomaar over een categorie apparatuur in de prijsreeks 5.000 tot 15.000 euro. Da’s een factor 5 tot 10 ten opzichte van zelfbouw…
Helemaal mee eens Roland maar heb geen spijt van mijn opmerking ” Mac gaat boven PC” dit verhaal gaat in ieder geval de goede kant uit en als SanderT zijn verslag hier heeft geplaatst, zal het vanzelf een eigen plek krijgen waar de ervaringen kunnen worden uitgewisseld
Ben reuze benieuwd naar de bevindingen als ook naar GOTO hoorn systeem voor zelfbouw
Dick, zou je mij in simpele bewoordingen kunnen vertellen wat een mu-follower is, wat het doet en waarom je het zou willen toepassen bijvoorbeeld tussen een D/A converter en voorversterker?
Alvast bedankt.
Groet,
Chris
dazzdax@xs4all.nl