Column 11 augustus 2013: Muziek streamen in vermomming?

Op gezette tijden laadt de discussie met enkele mensen weer op over wat nou beter klinkt, de aloude vertrouwde CD-speler of een rip van dezelfde CD, maar dan gestreamd vanaf de harde schijf. Zelf vind ik het laatstgenoemde het medium met de grootste potentie en minimaal gelijkwaardig klinkend, zo niet beter. Als ik dat schrijf springen er altijd wel mensen op de bok die mij van mijn ongelijk en/of hun gelijk willen overtuigen. Dat mag, de virtuele gesprekken blijven altijd netjes en vooral boeiend. Ik mag ook graag weten wat er speelt in onze wondere wereld van de audio. En iedereen mag immers zijn eigen mening hebben. Stel je voor dat onze audiohobby één grote eenheidsworst was, had ik toch niks meer te melden?

Een mooie audio installatie is niet leeftijdsgebonden, maar de oudere muziekliefhebber is wel vaak héél terughoudend als een PC ter sprake komt. Gelukkig ken ik ook genoeg uitzonderingen. Opvallend genoeg zijn het echter niet zelden mensen uit de audiohandel die tegenspartelen als het woord muziekstreamen valt. Niet zo vreemd overigens, want laten we eerlijk zijn: het is voor een winkel nu eenmaal een stuk gemakkelijker, of liever gezegd, overzichtelijker en tastbaarder om een fysieke CD-speler aan de man te brengen. Een audiostreamer dient hetzelfde doel maar is blijkbaar toch een wat andere discipline. Toch iets anders dan een schijfje in een lade leggen en de play toets aantippen.

Trage reacties uit een conservatief wereldje

Het heeft lang, veel te lang geduurd voor de audiobizz werkelijk bewust werd dat we een nieuwe tijd in zijn gegaan. Muziek van de harde schijf is immers iets voor die computerjongens, en dat mp3 gedoe is alleen wat voor de jongelui, daar heeft een audiofiel niks mee… Jaja, lach maar, maar dat is nog niet zo heel lang geleden en ik kom ze nog steeds tegen. Vraag ik me stiekem wel eens af, onder wat voor steen ze afgelopen jaren geleefd hebben…ahum…

De Squeezebox en Sonos spelers waren wegbereiders voor de streaming audio beweging maar werden in de begintijd vooral verkocht door computerwinkels en speciaalzaken als Wifi media in Arnhem, die de potentie al lang door hadden waar de vaak oerconservatieve audiohandel er de neus nog voor optrok. Ook de typische audiofabrikanten hebben deze ontwikkelingen veel te lang over hun kant laten gaan met als resultaat dat velen een geforceerd aandoende inhaalslag aan het maken zijn. Er moet immers toch brood op de plank komen.

Deze ontwikkelingen zijn aardig af te lezen aan de eenheidsworst (hier wel!) aan streamers met het bekende schermpje van StreamUnlimited in het front. Je komt ze tegen in apparaten van een paar honderd euro tot die met een prijskaartje van vele duizenden euro. Dan heeft een vroegintreder als Linn Audio en ook Naim het van begin af aan toch veel beter gezien. Niet goedkoop, maar erg mooi en duidelijk onderscheidend van de grijze massa. Sooloos was zijn tijd vooruit met mooi vormgegeven muziekstreamers met een touchscreen scherm. Een op PC techniek gebaseerde All in One, met slimme software, die bijvoorbeeld alle werk voor het rippen en taggen van CD’s uit handen neemt en de gebruiker de indruk geeft dat hij of zij niet met een PC werkt. Wel vreselijk duur helaas.

Streamen voor de nuchtere mens

Het lullige voor de audiohandel is waarschijnlijk dat er eigenlijk geen specifiek audio apparaat voor nodig is om een fantastisch klinkende audiostreamer te maken. Dat kan door via trial en error een eigen streamer samen te bouwen uit losse PC onderdelen, zoals je bijvoorbeeld hier kunt lezen. Maar het kan nog veel gemakkelijker met een PC, Mac, laptop, en zelfs heel mooi met een Macbook (Air). Daarmee heb je al heel vlot een razend fijne basis voor een muziekstreamer.

En laptops worden nu eenmaal niet verkocht in de reguliere hifiwinkels, sterker nog, die hebben zich jarenlang verzet tegen het gebruik van computers in het audiorek. Hoewel ik één winkel ken die naast de verkoop van audioapparatuur ook Mac’s in de winkel verkoopt!

Plak een DAC met asynchrone USB ingang via een fatsoenlijke kwaliteit USB kabel vast aan een dergelijke PC en je bent al 90% onderweg. Zoals je op de foto hiernaast bijvoorbeeld een John Kenny USB DAC onder mijn Mac scherm ziet staan. Het hoeft niet per se groot en lomp… Maar dat wisten we al.

Wat nog rest is een harde schijf opslag voor de muziek. Dat kan met een externe USB schijf (vergeet niet met regelmaat een back up op een tweede schijf bij te houden), NAS, Drobo of iets dergelijks, die automatisch back uppen.

Zelf heb ik een 4HD Drobo rechtstreeks verbonden met mijn iMac waarop de muziekbib staat. Via een Firewire kabel. De nieuwe generatie Drobo’s hebben zelfs een nog snellere Thunderbold en USB3 aansluitingen. Hiermee laden ook de zwaardere 24 bit/ 192 kHz muziekfiles snel in het RAM geheugen voor deze daadwerkelijk afgespeeld worden. Inderdaad, we hebben het hier over een zogenaamde memoryplayer, een paar jaar geleden nog onbetaalbaar, maar nu in een vloek en een zucht te configureren op de PC, laptop of Mac.

Een memoryplayer speelt de muziek niet rechtstreeks vanaf de draaiende harde schijf maar laadt de deze eerst in een toegewezen deel van het RAM geheugen. Daarvoor is het belangrijk om niet te bezuinigen op deze geheugenbankjes. Zelfs heb ik 16 GB in de iMac gestopt. Koop je een laptop/PC speciaal voor je muziek, zorg dan voor voldoende geheugen. Veel is hier lekker, om in de termen van de onvolprezen Olivier B. Bommel te spreken. Voor de kosten hoef je dit niet te laten. Opvallend dat er nog geen handige audiofabrikant is die geheugen met ‘Special for Audio Use’ er op gestempeld verkoopt, uiteraard voor een veelvoud van de prijs die je er voor in de computerwinkel neer moet tellen… Apple maakt zich hier overigens ook schuldig aan, terwijl ik gewoon RAM bankjes van Samsung (!) aantrof achter het klepje onder het beeldscherm.

Playersoftware

Persoonlijk vind ik de players die op een Mac moeten worden gebruikt een neus voor hebben op players die voor Windows gemaakt zijn. Nog los van het plug ‘n’ play van de Mac, waarbij Windows nog altijd een geknoei met te installeren drivers nodig is. Amarra, Pure Music, Audirvana, je haalt er een geweldig mooie kwaliteit mee.

Een oude nieuwe speler

Het leuke is dat J.River na jaren alleen voor Windows nu ook een Mac versie heeft. J.River heeft een eigen interface en hoeft geen gebruik te maken van de iTunes interface. Voor ik met een Macmuziekspeler aan de slag ging was J.River mijn standaard speler. Beduidend beter klinkend dan Foobar, maar ja, je moet voor J.River betalen, en daar houdt niet iedereen van…hoe redelijk de aanschafprijs (5 tientjes) in principe ook is. Ik werk daardoor zelf al jaren met J.River, ook nu nog, op de Windows muziekplayer in mijn werk/hobbykamer, en kan er uitstekend mee overweg.

Dan vind ik het bijzonder grappig dat hardcore Macmensen die uit nieuwsgierigheid J.River eens op hun Mac installeren zo afgeven op de J.River bediening, terwijl die toch wel lekker comfortabel werkt, ook met bovengemiddeld grote muziekverzamelingen. Gewoon een kwestie van wat gewenning, niks anders als bij mensen die van J.River naar de iTunes interface, waarmee Amarra en Pure Music werken, gaan.

Vroegboek korting

Toen J.River aankondigde dat hun mediaplayer er ook voor de Mac er aan kwam heb ik me gelijk aangemeld. Uiteraard ook ingegeven door de altijd prettige samenwerking dat ik al had met de deze software op mijn Windows PC’s. Voor het geringe gevraagde bedrag wilde ik de ontwikkelingen graag volgen.

De eerste versies lijken nog een kat in de zak aankoop, instabiel, incompleet, zompige sound, maar met iedere update wordt het beter. Nu klinkt J.River goed, een beetje rondborstig van karakter, wat soms ook heel lekker luistert, maar het geluid mist nog de ultieme transparantie die de andere genoemde Mac players me bieden. Audirvana bijvoorbeeld heeft ook behoorlijke stappen gemaakt sinds ik het verhaal er over schreef op deze site.

Maar J.River heeft in het korte tijd die tussen de krakkemikkige introductieversie en de huidige versie hele forse stappen gemaakt. Ik twijfel er dan ook niet meer aan dat J.River voor de Mac een hele mooie aanvulling op de gevestigde orde gaat worden.

En de J.River interface? Ach, een paar dagen wennen en de grieven verdwijnen als sneeuw voor de zon. Iedere software heeft zijn sterke punten en dingen die minder handig zijn/ lijken. En dat laatste varieert ook nog van gebruiker tot gebruiker. Wat wel duidelijk is dat de consument momenteel rijkelijk kan kiezen uit muziekplayersoftware met kwaliteiten waarvoor we nog niet zo heel lang geleden heel veel geld moesten neertellen, niet eens beschikbaar was óf er wel was maar domweg niet te koop voor derden.

Hé, is dat nou niet zonde?

Maar Dick, wat lees ik daar nou toch? Een PC/ laptop/Mac aangeschaft die alleen voor het afspelen van de muziek wordt gebruikt? Geen spelletjes, geen email, niks nada? Inderdaad, dat klopt?

Wat zeg je? Een duur geintje? Hoezo? Heb je nooit in je leven overwogen om een CD-speler van 1000, 1500 euro aan te schaffen of dat zelfs al meerdere keren gedaan in de dertig jaar dat er CD-spelers te koop zijn?

Er zijn mensen die zonder met de ogen te knipperen 3000 euro neertellen voor een CD-transport. Is dan een investering van 1000 euro voor een toegewijde muziek PC ineens een zonde? Omdat er niet groot ‘For Audio’ op de doos staat? In principe is de goedkoopste nieuwe PC een stuk meer high tech dan 999 van de 1000 hedendaagse CD-spelers, met zijn techniek uit begin jaren 80 van de vorige eeuw.

En schaf je bijvoorbeeld een Macbook Air speciaal voor muziekdoeleinden aan, dan heb je dankzij de ingebouwde SSD harde schijf bijzonder weinig slijtage meer te duchten.

Virtueel met de kop in het zand?

Ik las pas nog een recensie over een Parasound Halo CD-speler, aanschafprijs rond 4000 euro, die in wezen niks meer of minder is dan een vermomde PC. Om mensen met een PC fobie niet af te schrikken ziet het apparaat er uit als een CD-speler en werkt dank zij de juiste software als een CD-speler.

Zelfs de momenteel populaire extra digitale ingangen zijn er niet. Inwendig wordt de CD eerst in een doodnormaal CD-ROM loopwerkje geschoven, automatisch geript naar een RAM geheugen en afgespeeld. Omdat het inlezen op een beduidend hogere snelheid gaat dan 1 op 1 bij een normale real time speler, merk je weinig van een vertraging na het indrukken van de play toets. Als je onder de kap kijkt vind je echter een op Intel PC basis gebouwde speler. Het leuke is dat Parasound daar niet eens geheimzinnig over doet.

Wie je dan voor gek houdt? Kijk eens even in de spiegel. Zo lang er nog mensen zijn die zich inbeelden dat een PC in het audiorek een vervloeking is voor de betere muziekweergave, zullen nuchter denkende, slimme fabrikanten nog genoeg afzetgebied vinden.

Met de Parasound Halo CD-speler zelf is overigens niks mis. Het zou zomaar kunnen dat het de best klinkende CD-speler van dit moment is! Zie dit stukje dan ook niet als kritiek op de mooi gebouwde Parasound speler. De fabrikant geeft de mensen in deze doelgroep gewoon wat ze willen. En de koper? Ach, wat niet weet wat niet deert, zal die waarschijnlijk denken….en draait vervolgens nog heerlijk zijn CD’tjes, maar krijgt daarmee wel meteen de kwalitatieve voordelen van audiostreaming… Winwin, iedereen gelukkig!

Links:

J.River
Amarra
Pure Music
Audirvana
Parasound

Een bijzonder leuke boeiende leerzame site is die van de Computer Audiophile. Een site met een uitstekend Forum, waarop opvallend weinig geschimp, gescholden en/of afgezeken wordt, in tegenstelling tot veel vaderlandse fora. Hier posten de ontwikkelaars van de bovengenoemde software ook regelmatig en kun je tot de laatste minuut op de hoogte blijven van de nieuwste updates en ontwikkelingen.
Ik hoef niet te vertellen dat deze site strak onder mijn favoriete bladwijzers staat…